Asertywność najczęściej utożsamiamy z umiejętnością odmawiania. Gdy już zdarzy się sytuacja, kiedy mówimy stanowcze nie, np. telemarketerowi, który namolnie próbuje wcisnąć nam ekspres do kawy, gratulujemy sobie asertywności. Ale to nie wszystko. Warto wiedzieć, na czym polega naprawdę, co to jest asertywność w pracy i jakie ćwiczenia pomogą nam ją rozwinąć.
Asertywność – co to jest i skąd się bierze?
Asertywność – kto z nas choć raz nie mówił sobie, że trzeba być bardziej asertywnym, lepiej zawalczyć o siebie? Rzeczywiście asertywność jest niezbędna w życiu, ale nie zawsze rozumiemy, na czym ona tak naprawę polega. Słysząc to hasło od razu zakładamy, że to po prostu umiejętność powiedzenia głośno i wyraźnie „NIE”, tupnięcia nogą, a nawet trzaśnięcie drzwiami, gdy coś nam się nie podoba. Nie wolno jednak asertywności mylić z agresją. Więc co to jest asertywność w pełnym znaczeniu?
Definicja mówi, że to nic innego, jak umiejętność wyrażania własnego zdania, uczuć, postaw w sposób otwarty, w granicach nie naruszających praw, ani psychicznego terytorium innych osób oraz własnego. Ogólnie mówiąc, asertywność to umiejętność zachowania się bez agresji, z szacunkiem dla drugiej osoby, bez czynienia szkody jej lub sobie samemu. Asertywność oznacza umiejętność odmowy oraz reakcji na różne sytuacje tak, by zadbać o swoje dobro, nie krzywdząc innych osób. Taka postawa po równi uwzględniająca prawa i potrzeby własne i drugiej osoby, skłania do poszukiwań najlepszego rozwiązania dla każdej ze stron. Asertywność to także zdolność do przyjmowania i formułowania opinii, krytyki, a także pochwał.
Dlaczego bycie asertywnym jest takie ważne?
Asertywność jest ważna na co dzień, w kontaktach z bliskimi i znajomymi. Szczególnie widać to w sytuacji, gdy pozwalamy sobie nakładać na głowę ogrom obowiązków domowych, które można rozdzielić na kilka osób. Osoba asertywna skorzysta z tej możliwości, a ta, której asertywności brakuje, wykona przydzielone zadania. Asertywność jest nie do przecenienia, gdy chcemy zachować równowagę. Nieprzyjmowanie nadmiaru obowiązków, rezygnacja z propozycji, która nas nie cieszy, zwrócenie uwagi na sytuacje, które nam przeszkadzają, pomaga lepiej żyć. Nieumiejętność przyjęcia postawy asertywnej po pewnym czasie spowoduje złość, frustrację, konflikty i niezadowolenie z istniejącej sytuacji.
Asertywność w pracy – czy jest w ogóle możliwa?
W życiu codziennym łatwiej jest być asertywnym, niż w pracy. Asertywność w pracy bywa piętą achillesową wielu z nas. Powiedzmy sobie szczerze – kojarzy się z sytuacją, z której szef lub współpracownicy nie będą szczególnie zadowoleni. Boimy się mówić tego, co myślimy, bo strach o posadę, czy chęć bycia lubianym jest silniejsza. Odmowa brzmi jak szukanie problemów, a widmo reprymendy jest mało pociągające. Można jednak być skutecznie asertywnym w miejscu pracy. Ważne, by bez nadmiaru emocji wykładać swoje racje, delikatnie, ale stanowczo pokazać, mamy swoje granice, ale nie chcemy przekraczać odgórnie ustalonych reguł.
Asertywność w pracy przydaje się szczególnie, gdy mamy tendencję do spełniania próśb o przejmowanie zadań, których ktoś nie zdążył, bądź nie umiał wykonać. O ile dobrze jest być koleżeńskim, nie można pozwalać na to, by ktoś nas wykorzystywał. Pierwsza odmowa zrobienia czegoś, co nie należy do naszych kompetencji, lub wymaga po raz kolejny zostania po godzinach, może spotkać się ze zdziwieniem lub niezadowoleniem. Jednak zdobycie się na odwagę i jasne oraz spokojne wyrażenie tego, co stanowi problem, to pierwszy krok do uregulowania sytuacji.
Ćwiczenia na asertywność. Co robić, by mądrze zawalczyć o siebie?
Asertywność zdecydowanie można określić jako umiejętność nabytą. Różne sytuacje oraz doświadczenia kształtują i rozwijają ją u każdego z nas w sposób indywidualny. Nietrudno zauważyć, że różnimy się od siebie, jeśli chodzi o rozumienie i stosowanie asertywności. Chyba każdy zna choć jedną osobę wyjątkowo asertywną, momentami wręcz roszczeniową, oraz taką, której asertywności bardzo brakuje. Szczęśliwie dla tych drugich – można zastosować ćwiczenia na asertywność, które pomogą rozwinąć tę cenną umiejętność.
Ćwiczenia na asertywność, które warto regularnie powtarzać:
Możesz je wykonywać przed lustrem lub bez, w samotności, lub w towarzystwie zaufanej osoby. Być może za pierwszym razem poczujesz się dziwnie, ale ćwiczenia na asertywność powtarzane regularne wejdą w nawyk i przyniosą oczekiwane efekty. Żeby ćwiczenia przyniosły efekt, wyobrażaj sobie, że wyrażasz swoją opinię w rozmowie np. z szefem. Przećwicz różne odpowiedzi, nawet mocną krytykę. Dzięki takim ćwiczeniom oswoisz lęk przed konfrontacją, nabierzesz odporności oraz zbudujesz dystans wobec opinii innych.
Przećwicz, zapamiętaj i stosuj w rozmowie poniższe zwroty:
„Nie czuję się komfortowo, gdy…”
„Szanuję twoje stanowisko, ale ja patrzę na to inaczej”
„Mam inne zdanie”
„W moim odczuciu…”
Pamiętaj: Unikaj zwrotów, które osłabiają to, co chcesz powiedzieć: „Jest mi bardzo przykro, ale…”, „Może tylko mi się wydaje, ale…” – trzeba pozbyć się poczucia winy i lęku, przed wypowiedzeniem tego, co myślisz. Nie wolno także atakować werbalnie rozmówcy, czy okazywać swojej wyższości. Szacunek wpisany jest w asertywność.
Jak bardziej profesjonalnie rozwijać asertywność? Dobrym pomysłem jest skorzystanie z rad fachowców. Można odbyć trening asertywności na dedykowanym szkoleniu czy kursie, lub zgłosić się po pomoc do terapeuty lub psychologa. na rynku jest wiele poradników, które wskazują, jak można stać się bardziej asertywnym.
