Jakie problemy i trudności mogą się pojawić podczas karmienia niemowlaka?

Karmienie piersią lub butelką nie zawsze jest bezproblemowe. W pierwszych miesiącach życia niemowlaka rodzice mogą zmagać się z różnymi trudnościami, które sprawiają, że dziecko nie chce jeść lub odczuwa nieprzyjemne dolegliwości po posiłku. Problemy z karmieniem mogą też pojawiać się w drugim półroczu, na etapie rozszerzania diety niemowlaka i znacznie utrudniać komponowanie jego menu. Poznaj najczęstsze trudności podczas karmienia dziecka i sprawdź, jak sobie z nimi radzić.

Karmienie piersią – najlepsze dla maluszka, ale nie zawsze bezproblemowe

Nie ulega wątpliwości, że karmienie piersią jest najlepszym sposobem żywienia niemowląt. Mleko mamy dostarcza maluszkowi niemal wszystkich niezbędnych składników odżywczych oraz wspiera jego zdrowie i prawidłowy rozwój. Mimo że karmienie piersią wydaje się naturalną czynnością, to na początku laktacji wiele młodych mam doświadcza mniejszych lub większych problemów. Do najczęstszych z nich zaliczamy:

• ból brodawek,
• poranione brodawki,
• nawał pokarmu,
• zastoje w piersiach,
• zapalenie piersi.

Wiele z tych dolegliwości spowodowanych jest źle dobraną pozycją lub nieprawidłową techniką karmienia piersią.

Jak wybrać pozycję do karmienia dziecka – najpopularniejsze techniki karmienia piersią

Nie ma jednej słusznej pozycji, która sprawdzi się u każdej pary mama-dziecko. Z tego względu warto wypróbować różne ułożenia i przekonać się, które najbardziej Wam odpowiada. Do najpopularniejszych pozycji do karmienia zaliczamy:

• pozycje siedzące – np. klasyczna, krzyżowa, spod pachy,
• pozycje leżące – np. na boku, na plecach,
• półleżące – np. pod górkę.

Pozycję należy dobierać do samopoczucia mamy (np. pozycja spod pachy po cesarskim cięciu, leżąca na boku na nocne karmienia, klasyczna do karmienia poza domem), a także do różnego rodzaju problemów (np. pozycja leżąca na plecach przy dużych piersiach bądź płaskich brodawkach, pozycja krzyżowa dla wcześniaków i dzieci z obniżonym napięciem mięśniowym).

Karmienie niemowlaka – najczęstsze problemy związane z karmieniem piersią i butelką

Nawet najlepiej dobrana pozycja, technika oraz prawidłowe przystawienie dziecka do piersi nie są gwarancją bezproblemowego karmienia. W okresie niemowlęcym u maluszków mogą pojawić się różne dolegliwości, które utrudniają ssanie oraz wiążą się z bólem lub dyskomfortem. Występują one zarówno u niemowląt karmionych piersią, jak i mlekiem modyfikowanym lub mieszanie. Niektóre z
nich są niegroźne i samoistnie mijają, a inne wymagają nadzoru lekarza.

Ból brzuszka u niemowlaka – jak sobie z nim radzić?

Ból brzuszka jest stosunkowo częstą dolegliwością u maluszków. Mogą towarzyszyć mu wzdęcia, a także płacz, rozdrażnienie i niepokój. W większości przypadków takie objawy spowodowane są niedojrzałością układu pokarmowego, który nadal rozwija się po porodzie. Ich przyczyną bywa też nieprawidłowa technika karmienia, która sprawia, że dziecko razem z mlekiem połyka też powietrze.
Na szczęście istnieje sporo domowych sposobów na ból brzuszka i wzdęcia u niemowlaka. Należą do nich:

• ciepłe okłady na brzuszek,
• delikatny masaż brzuszka,
• odbijanie niemowlaka po karmieniu, które pozwoli pozbyć się połkniętego powietrza,
• częste układanie dziecka w brzuszku,
• przyginanie nóżek do brzuszka dziecka (raz jednej, raz drugiej lub obu jednocześnie).

Wszystkie te dolegliwości mogą występować tylko sporadycznie lub doskwierać dziecku przez dłuższy czas. Jeśli domowe sposoby nie dają poprawy, należy skonsultować się z lekarzem. U maluchów karmionych mlekiem modyfikowanym warto też rozważyć zmianę mleka na takie, który jest dobrze tolerowane i łagodne dla brzuszka, np. mleko następne HiPP 2 z mleka koziego BIO. Mleko kozie, dzięki wysokiej zawartości beta-kazeiny A2, jest dobrze trawione przez maluszka, dlatego może przyczynić się do poprawy jego samopoczucia fizycznego.

Pleśniawki i afty u niemowlaka – bolesna przypadłość najmłodszych

Pleśniawki i afty to bolesne i nieprzyjemne zmiany, które pojawiają się w buzi dziecka i utrudniają mu ssanie piersi lub smoczka butelki. Pleśniawki są objawem infekcji grzybiczej. Przypominają biały kożuszek lub grudkowaty serek, pod którym znajduje się mocno zaczerwieniona śluzówka. Mogą występować pojedynczo lub rozsiewać się po całej buzi maluszka, w tym na podniebieniu i wewnętrznej stronie policzków.

Afty natomiast są niewielkimi, lecz bardzo bolesnymi rankami w buzi, które powstają w wyniku mechanicznego uszkodzenia (np. przy ząbkowaniu lub myciu ząbków), a także w przebiegu niektórych chorób wirusowych i bakteryjnych, refluksu, celiakii i spadku odporności. Jeśli dziecko nie odczuwa zbyt dużego dyskomfortu spowodowanego aftami lub pleśniawkami, można ograniczyć się do stosowania domowych sposobów i bacznej obserwacji. Kiedy jednak maluch odmawia jedzenia i bardzo cierpi, należy udać się do lekarza.

Poznaj sposoby na pleśniawki i afty i sprawdź, jak im zapobiegać.

Ulewanie u niemowlaka – czy to powód do niepokoju?

Ulewaniem nazywamy cofanie się treści z żołądka do buzi niemowlaka. Najczęściej występuje ono niedługo po karmieniu, choć niektóre maluszki mogą ulać nawet po godzinie lub później. Ulewanie zwykle pojawia się po 3. tygodniu życia, maksymalne nasilenie osiąga około 3.-4. miesiąca i może trwać aż do 1. urodzin (w miarę upływu czasu objawy maleją). Dotyka ono 60-70% maluszków,
dlatego można je uznać za powszechną dolegliwość.

Ulewanie u niemowlaka jest niegroźne – jeśli nie towarzyszy mu płacz i dyskomfort, a dziecko prawidłowo przybiera na wadze, zwykle nie ma powodów do niepokoju. Cofanie się treści żołądkowej do buzi to objaw niedojrzałości układu pokarmowego maluszka, który mija samoistnie i nie wymaga leczenia. Istnieją jednak proste sposoby pomagające ograniczyć częstotliwość ulewania:

• unikaj uciskania brzuszka dziecka po karmieniu,
• sprawdź, czy maluch prawidłowo przystawia się do piersi,
• jeśli dziecko płacze, najpierw je uspokój, a dopiero później nakarm,
• do karmienia układaj dziecko z główką uniesioną powyżej poziomu tułowia,
• odbijaj dziecko po każdym karmieniu, a nawet kilkukrotnie w trakcie karmienia.

Sprawdź, jak najlepiej odbić niemowlaka i dlaczego warto to robić.

Skaza białkowa u niemowlaka – jak rozpoznać alergię na białka mleka krowiego?

Alergia na białko mleko krowiego, zwana powszechnie skazą białkową, to jeden z rodzajów alergii pokarmowych, który dotyka nawet 6-8% maluchów. Może się ona objawiać m.in. niepokojem, bólami brzuszka, częstym ulewaniem, wymiotami, biegunką, pokrzywką, świszczącym oddechem i suchym kaszlem. Czasem skutkami skazy białkowej są też anemia, AZS u niemowlaka i zbyt wolne przybieranie na wadze. Wymienione objawy zawsze należy skonsultować z lekarzem, który zbada malucha, postawi odpowiednią diagnozę lub skieruje na dalsze badania i testy.

Jeśli niemowlę jest karmione piersią, zwykle zaleca się mamie przejście na dietę bezmleczną i unikanie tzw. ukrytych źródeł białka mleka krowiego (np. czekolady, parówek, wyrobów cukierniczych). U maluszków karmionych butelką zmienia się zwykłe mleko modyfikowane na hydrolizat białka o wysokim stopniu hydrolizy lub na mieszankę elementarną. Jeśli w rodzinie dziecka występowały przypadki alergii pokarmowej, można od samego początku podawać mleko HA. Białko występujące w takim mleku jest podzielone na niewielkie fragmenty, które są lepiej tolerowane przez organizm malucha, zmniejszając ryzyko wystąpienia alergii.

Rozszerzanie diety niemowlaka – niełatwa nauka samodzielnego jedzenia

Problemy z karmieniem nie dotyczą tylko okresu wyłącznego karmienia mlekiem. Wiele z nich może pojawić się też podczas rozszerzania diety i wprowadzania do menu dziecka kolejnych, nieznanych dotąd składników. Najczęściej dziecko:

• odmawia jedzenia niektórych produktów,
• nie toleruje pewnych konsystencji (np. papek z grudkami),
• bawi się jedzeniem, zamiast wkładać je do buzi,
• chce jeść tylko jeden rodzaj słoiczków lub jedno i to samo danie,
• zjada tylko kilka łyżeczek z całej porcji,
• wypluwa jedzenie i odmawia dalszego posiłku.

Jak zachęcić dziecko do jedzenia? Dobrym pomysłem jest podawanie mu tego co nowe i nieznane w towarzystwie ulubionego posiłku. Możesz np. obok bananowych placków położyć 1 borówkę (tak, by się nie stykały), dodać do smakowitej zupy kilka kawałków nowego warzywa lub podać znane i lubiane owoce razem z kilkoma kawałkami „nowego” owocu. Pozwoli to przełamać monotonię w
jadłospisie dziecka i być może w końcu skłoni je do spróbowania nowości. Kiedy maluch nadal nie chce jeść nowego produktu lub dania, rodzice nie powinni się poddawać – warto proponować je nawet kilkanaście razy, co 2-3 dni i w niewielkiej ilości.

Alergia pokarmowa u niemowlaka – co powinno Cię zaniepokoić?

Podczas rozszerzania diety rodzie muszą zachować szczególną czujność i po wprowadzeniu każdego nowego produktu uważnie obserwować swoje dziecko. Alergia na białka mleka krowiego to nie jedyna alergia pokarmowa, która może wystąpić u niemowlaka. Równie dobrze dziecko może uczulić np. nowy owoc, warzywo, jajko, orzechy lub pewien rodzaj zboża. Tak naprawdę alergenem może być każdy, nawet z pozoru niegroźny produkt.

Jak rozpoznać alergię pokarmową? Możesz ją podejrzewać, jeśli zauważysz u dziecka:

• dolegliwości jelitowe: biegunkę, zaparcia, krew w stolcu, wymioty, kolkę jelitową,
• objawy na skórze: rumień, wysypkę, szorstkość i suchość,
• objawy ze strony układu oddechowego: skurcz oskrzeli, kaszel, katar, zapalenie spojówek, zaczerwienienie oczu,
•  inne objawy: brak apetytu, zaburzenia snu, niedokrwistość, rozdrażnienie, silną niechęć do jedzenia dań zawierających alergen.

Objawy te mogą pojawić się od razu po spożyciu posiłku lub dopiero po kilku godzinach. Bez względu
na rodzaj i stopień nasilenia, zawsze należy skonsultować je z lekarzem.

---

Źródła:
1. P. Albrecht, Standardy diagnostyki ABMK – wytyczne dla pediatry, https://forumpediatrii.pl/artykul/standardy-diagnostyki-abmk-wytyczne-dla-pediatry
2. M. A. Benninga i inni, Czynnościowe zaburzenia przewodu pokarmowego u niemowląt i małych dzieci. IV kryteria rzymskie, https://www.mp.pl/pediatria/artykuly-wytyczne/wytyczne/152965,czynnosciowe-zaburzenia-przewodu-pokarmowego-u-niemowlat-i-malych-dzieci,1
3. H. Szajewska, A. Horvath, A. Rybak, P. Socha, Karmienie piersią. Stanowisko Polskiego Towarzystwa Gastroenterologii, Hepatologii i Żywienia Dzieci, https://akademia.kalisz.pl/wp-content/uploads/2021/07/karmienie-piersia.stanowisko-tow.gastro.pdf
4. H. Szajewska i inni, Zasady żywienia zdrowych niemowląt. Stanowisko Polskiego Towarzystwa Gastroenterologii, Hepatologii i Żywienia Dzieci, https://ptghizd.pl/cm/uploads/2021/04/smp_01_2021_zasady_zywienia_zdrowych_niemowlat.pdf
5. K. Marek, Alergia pokarmowa u dzieci, https://journals.viamedica.pl/forum_medycyny_rodzinnej/article/view/37065
6. A. Wiernicka, Alergia pokarmowa – aktualny stan wiedzy, https://podyplomie.pl/pediatria/22144,alergia-pokarmowa-aktualny-stan-wiedzy
7. Alergia na białko mleka krowiego, https://przegladpediatryczny.pl/a1826/Alergia-na-bialko-mleka-krowiego.html