Helicobacter pylori to bakteria, która pojawia się u większości ludzi. Jest ona czynnikiem chorobotwórczym, który u wielu osób może prowadzić do upośledzenia pracy narządów układu pokarmowego, wywołać zapalenie błony śluzowej żołądka, przyczynić się do powstania wrzodów, a nawet raka żołądka. Co trzeba wiedzieć o Helicobacter pylori. Jak dochodzi do zakażenia i jak wygląda leczenie?
Helicobacter pylori
Helicobacter pylori (H. pylori), to Gram-ujemna bakteria obecna w ludzkiej błonie śluzowej żołądka, o charakterystycznym kształcie spirali, który ułatwia jej przenikanie w głąb błony śluzowej układu pokarmowego. Najczęściej kolonizuje dalszą część żołądka (odźwiernik), która przechodzi w dwunastnicę. Wiadomo jednak, że Helicobacter pylori może zakażać także inne tkanki, np. wątrobę lub oko. Bakteria wydziela toksyny, co może prowadzić do uszkodzenia tkanek. Mimo że kwas solny żołądka odkaża pokarm, więc nie jest dobrym środowiskiem nawet dla bakterii, H. pylori dostosowała do przeżycia w takim środowisku, m.in. dlatego, że kolonizuje ona błony śluzowe o niskim pH (odczynie kwaśnym).
Jest ona powszechnym „gościem” – niemal połowa ludzkości jest zakażona H. pylori (w Polsce około 80% dorosłych i około 30% dzieci).
Fot. iStock/H. pylori
Jak dochodzi do zakażenia bakterią H. pylori?
Do zakażenia bakterią może dojść na dwa sposoby — drogą oralno-oralną (np. pijąc z tej samej butelki) oraz oralno-fekalna. Bardziej narażone na ryzyko zakażenia są osoby, które nie przestrzegają podstawowych zasad higieny, piją nieprzegotowaną wodę, nadużywają alkoholu.
H. pylori a wrzody żołądka i rak
Helicobacter pylori obecna w górnym odcinku przewodu pokarmowego ma wyraźne powiązania z wrzodami żołądka i dwunastnicy, jednak zakażenie nie jest gwarantem rozwinięcia się wrzodów. Według statystyk jedynie u co dziesiątej osoby zakażonej H. pylori rozwinie się choroba wrzodowa. Wiadomo również, że u części osób z wrzodami nie stwierdzono obecności Helicobacter pylori. Nosicielstwo tej bakterii nie jest więc bezpośrednią przyczyną rozwoju wszystkich wrzodów żołądka i dwunastnicy, ale zwiększa ryzyko zachorowania.
Zakażenie H. pylori przez wpływ na rozwój choroby wrzodowej, może sprzyjać rozwojowi raka żołądka, zwiększając dwukrotnie ryzyko jego pojawienia się. Bakteria podtrzymuje przewlekły stan zapalny, który sprzyja pojawieniu się złośliwych zmian nowotworowych.
Fot. iStock/H. pylori
Helicobacter pylori — objawy
Zakażenie układu pokarmowego przez Helicobacter pylori zazwyczaj latami nie powoduje żadnych objawów. U nielicznych pacjentów pojawiają się objawy charakterystyczne dla zapalenia żołądka:
- ból w górnej części brzucha;
- nudności i wymioty.
Objawom tym zazwyczaj nie towarzyszy gorączka.
W przypadku zaobserwowania niepokojących objawów warto skonsultować się z lekarzem rodzinnym, który zleci przeprowadzenie odpowiednich badań diagnostycznych.
Helicobacter pylori — test
Test wykrywający zakażenie Helicobacter pylori wykonuje się w przypadku podejrzenia choroby wrzodowej żołądka i dwunastnicy. Podejrzenie wrzodów nasuwa odczuwanie bólu w nadbrzuszu, często związanego z przyjmowaniem posiłków, zgagą i odbijaniem. Ponieważ objawy te mogą być spowodowane przez inne choroby, lekarz najczęściej kieruje na badanie gastroskopowe z testem ureazowym. Podczas badania pobiera się wycinki błony śluzowej żołądka, dwunastnicy, a następnie umieszcza się je na płytce zawierającej mocznik. Zmiana pH na zasadowy w 95% przypadków jest potwierdzeniem zakażenia H. pylori.
Często stosowany jest również mocznikowy test oddechowy, w którym doustnie podaje się choremu mocznik znakowany radioaktywnym izotopem węgla. Helicobacter pylori rozkłada mocznik do dwutlenku węgla (CO2) i amoniaku. Dwutlenek węgla usuwany jest podczas oddychania. Po maksymalnie 30 minutach oznaczana jest zawartość znakowanego węgla w CO2 wydychanym przez chorego, co daje informację o obecności bakterii.
Fot. iStock/H.pylori test
Inne badania na nosicielstwo
Aby potwierdzić zakażenie, można również oznaczyć przeciwciała przeciw antygenom H. pylori w surowicy krwi lub w kale badanego. Rzadziej wycinków pobranych podczas gastroskopii używa się do bezpośredniej obserwacji bakterii lub hoduje je z nich w laboratorium mikrobiologicznym.
Leczenie zakażenia Helicobacter pylori
Leczenie zakażenia Helicobacter pylori opiera się na przyjmowaniu kilku leków, w tym leku hamującego wydzielanie kwasu solnego w żołądku (leki z grupy inhibitorów pompy protonowej — IPP).
W Polsce najczęściej stosuje się u pacjentów leczenie pierwszego wyboru, czyli tzw. terapię poczwórną z bizmutem. Polega ona na 14-dniowym przyjmowaniu IPP, cytrynianu bizmutu oraz dwóch antybiotyków – metronidazolu i tetracykliny (wymiennie amoksycyliny).
Z kolei tzw. terapia poczwórna bez bizmutu, opiera się na równoczesnym podaniu czterech leków: IPP, amoksycyliny i klarytromycyny oraz metronidazolu (lub tynidazolu). W tym przypadku leczenie również trwa 14 dni.
Z kolei tzw. klasyczna terapia potrójna polega na stosowaniu trzech leków: IPP i dwóch antybiotyków – amoksycyliny, klarytromycyny, lub metronidazolu. Także w tym przypadku czas leczenia wynosi 14 dni.
Jeżeli leczenie zakażenia Helicobacter pylori nie zadziała, stosuje leczenie drugiego wyboru. Leczenie, które doprowadziło do całkowitej eliminacji bakterii z żołądka nie daje gwarancji, że problem nie wróci.
Helicobacter pylori a dieta
Aby wesprzeć działanie leków i walkę z zakażeniem, należy dbać o higienę osobistą oraz zdrową dietę. Warto zadbać, by posiłki były lekkostrawne i nie zalegały zbyt długo w żołądku. Należy ograniczyć lub wręcz unikać ostrych przypraw, mocnej kawy i herbaty, napojów gazowanych, które mogą wpływać na nasilenie przykrych dolegliwości ze strony układu pokarmowego.
źródło: www.mp.pl
