Różyczka to choroba zakaźna wieku dziecięcego, choć zdarza się, że chorują na nią także osoby dorosłe, które nie zostały zaszczepione i nie przechorowały jej w dzieciństwie. Szczególne niebezpieczeństwo niesie zakażenie różyczką w trakcie ciąży, ze względu na możliwe komplikacje u płodu. Co to jest różyczka, jakie objawy powoduje, dlaczego w ciąży jest tak niebezpieczna?
Różyczka – co to za choroba?
Różyczkę wywołuje wirus różyczki Rubavirus. Choroba najczęściej pojawia się w okresie jesienno-zimowym, jednak zachorować na nią można przez przez cały rok. Różyczka to choroba zakaźna przenoszona drogą kropelkową przez górne drogi oddechowe. Wirus przenika do okolicznych węzłów chłonnych, i tam się namnaża wywołując objawy choroby. Różyczka, mimo że jest chorobą zakaźną, jest względnie mało zaraźliwa. Szacuje się, że po kontakcie z osobą chorą zachoruje maksymalnie 30% osób podatnych na zachorowanie. Nawet połowa z nich może przejść chorobę bez jakichkolwiek objawów. Osoba chora na różyczkę zakaża już od 7 dni przed pojawieniem się wysypki, aż do 7 dni po jej wystąpieniu. Okres wylęgania choroby wynosi ok 2-3 tygodni.
Kiedyś, jeszcze przed wprowadzeniem obowiązkowych szczepień na różyczkę, chorowały na nią dzieci. Wiadomo, że wcześniejsze przechorowanie gwarantuje trwałą odporność i chroni przed chorobą w późniejszym wieku. Warto podkreślić, że o ile dzieci przechodzą różyczkę dość łagodnie, w przypadku dorosłych choroba może przebiegać w poważniejszym nasileniu. Warto wspomnieć, że jeśli dorosła osoba nie przechorowała w dzieciństwie różyczki, zaszczepić może się w dowolnym wieku.
Fot. iStock
Różyczka u dzieci – objawy
Niemowlęta zapadają na różyczkę niezwykle rzadko. Szczególnie chronione są niemowlaki karmione mlekiem matki, ponieważ w kobiecym pokarmie obecne są przeciwciała na wirusa różyczki od matki. W przypadku zachorowania u dzieci pierwszy objaw to zazwyczaj powiększenie węzłów chłonnych za uszami oraz na potylicy. Może pojawić się niewielka gorączka, a następnie wysypka. Najpierw pojawia się na twarzy i w ciągu doby przenosi się na resztę ciała. W wielu przypadkach zmiany zauważalne są także na błonach śluzowych jamy ustnej i podniebieniu. Wykwity widoczne na skórze są różowe, grudkowo-plamiste, czasem swędzące i znikają zazwyczaj po około 3 dniach. Wykwity nie pozostawiają po sobie żadnych śladów.
Fot. iStock
Różyczka – objawy u dorosłych
Objawy, jakie daje różyczka u dorosłych i młodzieży, można podzielić na trzy etapy:
Okres zwiastunów:
- bóle głowy,
- zaczerwienione gardło,
- kaszel i katar,
- umiarkowana gorączka
- złe samopoczucie,
- brak apetytu,
- bolesne powiększenie węzłów chłonnych (najczęściej potylicznych, zausznych i szyjnych) – dochodzi do tego na dobę przed wystąpieniem wysypki. Powiększone węzły chłonne utrzymują się średnio 5–8 dni, co jest charakterystyczne dla tej choroby.
Okres objawów rozwiniętych (wysypkowy)
Po pojawieniu się zwiastunów choroby, rozwija się wysypka. Podobnie, jak u dzieci, najpierw zaczyna się od twarzy i szyi, a po upływie doby rozsiewa się na całym ciele, poza dłońmi i stopami. Wysypka jest różowa, drobna, grudkowo-plamista lub plamista, i po 2–3 dniach znika. Zazwyczaj nie swędzi, niekiedy po jej ustąpieniu dochodzi do delikatnego łuszczenia się skóry. U niektórych osób wysypka się nie pojawia, a o chorobie świadczy jedynie utrzymujące się nawet kilka tygodni powiększenie węzłów chłonnych. Poza wysypką, u dorosłych różyczka wywołuje także objawy takie jak:
- bóle stawów i mięśni (utrzymujące się przez 3–10 dni),
- wysoka gorączka,
- nudności,
- może pojawić się niechęć do picia – wzrasta ryzyko odwodnienia przy gorączce,
- łagodne zapalenie spojówek.
Różyczka w ciąży
Różyczka w ciąży jest niezwykle niebezpieczna dla płodu. Zakażają się nią kobiety, które wcześniej nie były szczepione i nie przechorowały różyczki w dzieciństwie. Szczególne niebezpieczeństwo istnieje w pierwszym trymestrze ciąży, zagrażając poronieniem (20% przypadków), przedwczesnym porodem, lub rozwojem ciężkich wad wrodzonych płodu (nawet 80 % przypadków) . Wirus może przedostać się przez łożysko do płodu, uszkadzając go. Im wcześniej nastąpi kontakt płodu z wirusem różyczki, tym poważniejsze powikłania grożą. W wyniku przebycia zakażenia w ciąży może dojść do takich zmian u dziecka jak wady serca, głuchota, zaćma, upośledzenie umysłowe (zespół różyczki wrodzonej).
Różyczka – leczenie
W przypadku wystąpienia objawów różyczki u kobiet ciężarnych, osób dorosłych i z obniżoną odpornością, należy zgłosić się do lekarza POZ. Leczenie różyczki przeprowadza się w oparciu o łagodzenie dokuczliwych objawów. Nie przepisuje się antybiotyków, ponieważ zakażenie wirusem różyczki nie stwarza ryzyka nadkażeń bakteryjnych. Zaleca się natomiast stosowanie leków przeciwgorączkowych i przeciwbólowych, oraz nawadnianie organizmu. Chory powinien unikać kontaktu z domownikami, jeśli są to osoby nieszczepione, które nie przeszły wcześniej zakażenia. W przypadku, gdy podczas leczenia objawy się nasilają, należy ponownie skonsultować się z lekarzem. W pewnych przypadkach konieczne jest leczenie w warunkach szpitalnych.
Fot. iStock
Różyczka – powikłania
- zapalenie stawów u kobiet,
- bóle jąder i zapalenie najądrzy u mężczyzn,
- rzadko zapalenie wątroby,
- małopłytkowość,
- różyczkowe zapalenie mózgu,
- u kobiet ciężarnych wspomniane już wcześniej poronienie, przedwczesny poród oraz zespół różyczki wrodzonej.
źródło: www.mp.pl , www.medicover.pl
