Kolka nerkowa to sytuacja, której mało kto sobie życzy. Niesamowity ból, dość charakterystyczny i uniemożliwiający zwyczajne funkcjonowanie – to właśnie atak kolki nerkowej. Czym jest kolka nerkowa, jakie inne objawy powoduje, jak powinna wyglądać dieta przy kolce?
Kolka nerkowa – przyczyny
Kolka nerkowa to efekt kamicy nerkowej, która powstaje przez formownie się nierozpuszczalnych złogów w nerkach. Powstają one z różnych substancji i mogą mieć pochodzenie: szczawianowo-wapniowe, fosforanowo-wapniowe, moczanowe, cystynowe, struwitowe. Najpierw powstaje tzw. piasek, który często usuwamy niezauważalnie wraz z moczem. Jeśli piasek zaczyna mocniej „budować się” z nierozpuszczalnych substancji, tworzą się większe złogi, tzw. kamienie nerkowe. Wpływ na taką sytuację może mieć zbyt mała ilość przyjmowanych płynów, zbyt duża ilość białka w pożywieniu, zaburzenia przepływu moczu w drogach moczowych, wskazane choroby układu kostno-stawowego i pokarmowego, a także częste zakażenia układu moczowego. Kolka nerkowa może trwać kilka dni i mija dopiero, gdy kamień przesunie się do pęcherza moczowego, skąd zostanie wydalony – jak określa się to powszechnie „urodzony”. Niestety dla chorych, ataki kolki mogą nawracać co kilka miesięcy lub lat, jako efekt pojawiających się rzutów kamicy.
Fot. iStock/kolka nerkowa
Kolka nerkowa – objawy
Kolka nerkowa i jej objawy to przede wszystkim osławiony ból, który wiele osób porównuje do bólu porodowego. Ból jest gwałtowny i nagły, pojawia się na skutek przemieszczania się kamienia z nerki do pęcherza. Ból przy kolce nerkowej jest specyficzny, najczęściej umiejscowiony w okolicy lędźwiowej, wędrujący w kierunku spojenia łonowego, zewnętrznych narządów płciowych i wewnętrznej części ud. Kolka nerkowa daje także inne objawy. Nie licząc przejmującego, uniemożliwiającego normalne funkcjonowanie bólu, chory może odczuwać nudności, wymioty, wzdęcia, bladość skóry i potliwość. Podczas ataku może pojawić się się konieczność oddawania moczu, jednak w efekcie wypływają jego niewielkie ilości, niekiedy z krwią.
W pewnych przypadkach natężenie bólu jest tak wielkie, że dochodzi do spadku ciśnienia tętniczego i omdleń. Gorączka i dreszcze mogą się pojawić, jeśli atak kolki wystąpił w trakcie zakażenia dróg moczowych.
Kolka nerkowa – co robić w trakcie ataku?
W przypadku silnych objawów kolki nerkowej, chory powinien skonsultować się z lekarzem lub udać się do szpitalnego oddziału ratunkowego. Jeśli dolegliwości pojawiają się po raz pierwszy, również należy go skonsultować ze specjalistą, aby mieć pewność co co przyczyn dolegliwości. Zazwyczaj hospitalizacja jest wskazana w przypadkach chorych z zaawansowaną cukrzycą i osób z jedną nerką. Złóg zazwyczaj wypada sam, ale lekarze dysponują środkami przyspieszającymi ten proces. Wykorzystywane są do tego fale ultradźwiękowe, kruszące złogi lub przyrząd do kruszenia złogu przez moczowód. W szczególnych przypadkach zaleca się chirurgię laparoskopową i otwartą.
Jeśli kolka pojawia się po raz kolejny i nie ma wątpliwości co do przyczyny problemu, chory może próbować łagodzenia bólu w domu. W takiej sytuacji pomogą niesteroidowe leki przeciwzapalne (NLPZ) w połączeniu z lekami rozkurczającymi mięśnie gładkie (spazmolitykami). Wypijanie dużych ilości wody może pomóc w szybszym przemieszczaniu się kamienia do pęcherza moczowego. Ciepła kąpiel lub ciepłe okłady/termofor na bolesną okolicę może przynieść efekt rozkurczający i łagodzący dolegliwości. Można sięgnąć też po apteczne środki ziołowe, jednak nie każdy z nich ma potwierdzone działanie w badaniach klinicznych.
Fot. iStock/kolka nerkowa
Kolka nerkowa – dieta
Problemom z kamicą nerkową i powstającą w jej efekcie kolką nerkową można zapobiegać poprzez zmianę sposobu żywienia. W zależności od składu chemicznego złogów, który określa się poprzez badanie moczu, krwi oraz badanie samego kamienia, wskazania dla diety w trzech najczęściej występujących typach kamic są nieco inne:
Kamica szczawianowa
Przeciwwskazane są tu produkty będące źródłem szczawianów: szczawi, szpinak, botwina, rabarbar, buraki, nasiona roślin strączkowych, czekolada, mocna kawa i długo parzona herbata. Mleko i przetwory mleczne należy ograniczyć.
Kamica moczanowa
W tym przypadku ogranicza się spożywanie puryn, metabolizowanych do kwasu moczowego. Niewskazane są: zupy na wywarach mięsnych, sosy mięsne, dziczyzna, baranina, podroby, sardynki, śledzie, szprotki, orzechy, grzyby, soczewica, groch, fasola. Zwiększa się natomiast ilosć produktów mlecznych i warzyw w diecie.
Kamica cystynowa
Tu ogranicza się w diecie ilość mięsa i jego przetworów, ryb, jaj, pszenicy i soi, oraz soli. Zaleca się wodę z wodorowęglanami, soki z cytrusów oraz herbaty owocowe, mleko i przetwory mleczne.
Istnieją także ogólne zasady, które powinny być przestrzegane, by dieta spełniła rolę i kolka nerkowa nie zaatakowała po raz kolejny. Przede wszystkim należy wypijać wskazaną ilość płynów, szczególnie wody filtrowanej lub niskozmineralizowanej. Należy unikać soku grejpfrutowego, który sprzyja powstawaniu kamieni nerkowych. Również zalecane w medycynie ludowej piwo nie jest zalecane w tej sytuacji. Pić należy w niewielkich porcjach przez cały dzień, szczególnie przed i po spaniu. To spowoduje większy przepływ moczu, co zapobiega zastojowi i zmniejsza stężenie składników mineralnych, zmniejszając ryzyko ich krystalizacji. Poza tym warto ograniczyć ilość soli w diecie, zarówno z solniczki, jak i z gotowych produktów.
