Cukrzyca i jej objawy są coraz częściej poruszanym tematem dotyczącym zdrowia. To tylko z nazwy słodkie zaburzenie metaboliczne, które nieuświadomione i nieleczone może powodować poważne konsekwencje. Jakie objawy daje cukrzyca typu 1 i 2?
Cukrzyca – wróg publiczny
Nie bez przesady cukrzycę można określić mianem wroga publicznego. Ta choroba, w wielu przypadkach zabójcza, dotyczy ponad 400 milionów ludzi – wśród nich aż 90% przypadków stanowi cukrzyca typu 2. Na samym wstępie trzeba zaznaczyć, ze cukrzyca typu 1 jak i 2, mimo podobnej nazwy i wspólnych problemów wynikających ze zbyt wysokiego poziomu cukru we krwi, to choroby odrębne, wynikające z innych powodów i wymagające innego podejścia do leczenia. Zarówno cukrzyca typu 1, jak i 2 mogą dawać inne objawy. Z czego wynika ta różnica?
Cukrzyca typu 1 (insulinozależna) jest następstwem zaburzenia autoimmunologicznego, na skutek którego układ odpornościowy atakuje i niszczy własne komórki trzustki produkujące insulinę. W cukrzycy typu 1 stwierdzany jest duży niedobór lub całkowity brak insuliny. Taka sytuacja ujawnia się przede wszystkim u dzieci i osób młodych, do 14 roku życia. Cukrzyca typu 1 daje gwałtowne objawy i wymaga stałego przyjmowania insuliny.
Cukrzyca typu 2 (insulinooporna) jest skutkiem zbyt małej wrażliwości tkanek na insulinę. Zazwyczaj chorują na nią osoby starsze i otyłe, które stylem życia „zapracowały sobie” na problemy ze zdrowiem. Nie bez przyczyny głośno mówi się o tym, że cukrzyca to choroba cywilizacyjna, której rozmiary godne są określenia pandemii. Podatne na rozwój cukrzycy typu 2 są osoby, które na co dzień jedzą kalorycznie i niezdrowo, sięgając po produkty przetworzone, tłuste i słodkie. Brak ruchu również nie pomaga w zachowaniu zdrowia.
Od razu rzuca się w oczy różnica pomiędzy jednym a drugim typem choroby – o ile cukrzycy insulinozależnej (typ 1) nie można jej zapobiec, tak można zrobić wiele, by zminimalizować ryzyko rozwinięcia się cukrzycy typu 2.
Cukrzyca – objawy
Cukrzyca daje objawy, które są często charakterystyczne. Oczywiście samo stwierdzenie objawów nie jest jednoznaczne z postanowieniem diagnozy, ale ciało wysyła takie sygnały, na które nie można pozostać obojętnym. Cukrzyca typu 1 oraz 2, mimo cech wspólnych, różni się od siebie wieloma szczegółami. Ich objawy mogą się różnić, co wynika z przyczyn i przebiegu choroby.
Cukrzyca typu 1 – objawy
Cukrzyca typu 1 objawy daje nagłe i bardzo gwałtowne. Zazwyczaj rozwijają się one w bardzo krótkim czasie – od 4 do 12 tygodni. Do pierwszych objawów, które jawnie sygnalizują problem zaliczamy:
- wzmożone pragnienie – które prowadzi do wypijania od kilku do kilkunastu litrów płynów na dobę. Zaspokojenie pragnienia jest tylko chwilowe, bo organizm próbując się pozbyć się nadmiaru glukozy, „nastawia się” na picie, by jak najszybciej wydalić cukier z moczem,
- częstomocz – czyli konieczność częstego oddawania moczu. Szczególnie uciążliwe stają się częste wizyty w toalecie nocy, które nie pozwalają wypocząć,
- wielomocz – gdy chory w ciągu doby wydala ponad 3 litry moczu, gdy prawidłowa ilość wynosi 2-2,5 l.
- chudnięcie – bywa zauważalne, ponieważ w cukrzycy typu 1 brakuje insuliny, więc organizm nie może czerpać energii z dostarczanych mu węglowodanów, które napędzają mięśnie i mózg. Ponieważ nie może czerpać energii z glukozy, która wydalana jest z moczem, czerpie ją z tłuszczów. Gdy tkanka tłuszczowa będąca ratunkiem na „czarną godzinę” dla organizmu zostanie spalona, następuje utrata kilogramów.
- senność, apatia, osłabienie – to kolejne objawy, jakie daje cukrzyca, wynikające z braku wartościowego paliwa dla organizmu,
- skłonność do infekcji – wynikająca z osłabienia organizmu.
Cukrzyca typu 1 a objawy kwasicy ketonowej
W przypadku nierozpoznanej lub nieleczonej cukrzycy typu 1, może dojść do niebezpiecznej sytuacji zagrożenia zdrowia i życia. Pojawia się ona na skutek intensywnego rozkładu tłuszczów, oraz tworzenia się ciał ketonowych, które pozostają w organizmie. Ciała ketonowe mają kwaśny odczyn kwaśny i zaburzają funkcjonowanie procesów zachodzących w organizmie. Własnie ten stan nazywamy kwasicą ketonową, która objawia się m.in.: bólami brzucha, nudnościami, wymiotami, odwodnieniem organizmu. Charakterystycznym objawem jest zapach acetonu wyczuwalny z ust, przypominający zapach gnijących jabłek. Oddech chorego staje się głęboki i szybki, następnie się spłyca (tzw. oddech kwasiczy), a policzki są mocno zaczerwienione, ponieważ dochodzi do rozszerzenia naczyń krwionośnych. Należy podkreślić, że ciała ketonowe w nadmiarze są toksycznie dla mózgu, i bez pomocy lekarskiej może nastąpić śpiączka cukrzycowa, obrzęk mózgu i zgon chorego. Udzielenie szybkiej pomocy zapobiega nieszczęściu. Kwasica ketonowa najczęściej występuje właśnie w przypadku cukrzycy typu 1, znacznie rzadziej w typie 2.
Cukrzyca objawy typu 1 i 2
Cukrzyca typu 2 – objawy wczesne i późne
Objawy, które powoduje cukrzyca typu 2 są nieco inne, niż w przypadku cukrzycy typu 1. Objawy cukrzycy typu 2 rozwijają się stopniowo, bo z początku, gdy insuliny jest jeszcze sporo, ciało nie wysyła sygnałów o tym, że coś złego się dzieje. Dopiero z czasem, gdy insuliny jest coraz mniej, objawy zaczynają się uwidaczniać i przybierać na sile proporcjonalnie do zaawansowania choroby. Z tego powodu osoby narażone na ryzyko rozwoju choroby (np. otyłe, obciążone genetycznie zachorowaniem) powinny okresowo oznaczać stężenie glukozy na czczo lub wykonywać test tolerancji glukozy.
Jakie wczesne objawy daje cukrzyca typu 2?
Przede wszystkim należy zwrócić uwagę na:
- uczucie suchości w ustach i wzmożone pragnienie,
- ciągłe uczucie zmęczenia i senność,
- spadek masy ciała,
- częste infekcje.
Bardzo często cukrzyca typu 2 daje objawy zauważalne dopiero po latach, gdy choroba się rozwinęła.
Cukrzyca typu 2 – objawy późne
Objawy późne przy cukrzycy typu 2 to już efekt lat zaniedbań choroby. Zaliczamy do nich:
- neuropatię cukrzycową – wywołującą osłabienie siły mięśniowej, skurcze mięśni, mrowienie kończyn a także powodującą zaniki czucia. To kolejne objawy, jakie daje cukrzyca;
- retinopatię cukrzycową – stale wysoki poziom glukozy we krwi fatalnie wpływa na kondycję naczyń krwionośnych. Nieleczona cukrzyca typu 2 jest częstym powodem rozwoju chorób serca i układu krążenia. Retinopatia cukrzycowa może się negatywnie odbić na wzroku, prowadząc do pogorszenia widzenia;
- stopę cukrzycową – to owrzodzenie, które zazwyczaj powstaje na części podeszwowej lub grzbietowej stopy. Wynika ono z uszkodzenia nerwów obwodowych, na skutek czego w stopie nie ma czucia. Przy braku odpowiedniej higieny, urazach mechanicznych i niedopasowanym obuwiu, mogą powstawać owrzodzenia, które z czasem, przy dalszych zaniedbaniach, przeradzają się w martwicę. W skrajnych przypadkach stopę z martwicą należy amputować. Stopa cukrzycowa może wystąpić w obu typach cukrzycy.
Ponieważ skutki cukrzycy zarówno typu 1, jak i 2 są poważne, wyłapanie pierwszych objawów świadczących o nieprawidłowościach, odpowiednia diagnostyka i indywidualnie dobrane leczenie, ratują zdrowie i życie.
