Czy twój partner ma zaburzenia borderline? Odpowiedz na 18 pytań i zastanów się, czy chcesz ratować związek

„Człowiek zaangażowany w relację z osobą, który cierpi na BPD (zaburzenie osobowości borderline) często nie zdaje sobie sprawy, że w jego związku dochodzi do przemocy psychicznej”, twierdzi Beverly Engel, autorka książki „Jak uwolnić się od przemocy psychicznej. Nie obwiniaj się i odzyskaj kontrolę nad swoim życiem”, Wydawnictwo: Feeria. Czy istnieje szansa, na poprawienia relacji i stworzenie z taką osobą dobrego harmonijnego związku? Zrób test, a dowiesz się  na czym stoisz i od czego zacząć.

Najprawdopodobniej czujesz się nieszczęśliwy w tej relacji, a mimo to obwiniasz o wiele spraw siebie albo nie potrafisz stwierdzić, co tak naprawdę powoduje nieustanne zawirowania w waszym związku. O ironio, jeśli związałeś się z osobą, która ma cechy borderline, nie stało się to przypadkiem. Jesteś współuzależniony (tak samo jak mąż alkoholiczki) i dlatego wykazujesz wyjątkową cierpliwość i tolerujesz wiele niedopuszczalnych zachowań partnera. Jeśli ten opis brzmi dla ciebie znajomo, spróbuj odpowiedzieć na 18 pytań.

Poniższe pytania, zaczerpnięte z książki Paula T. Masona i Randi Kreger pt. „Borderline: jak żyć z osobą o skrajnych emocjach”, pomogą ci ustalić, czy twoja partnerka lub partner cierpi na zaburzenia osobowości borderline albo wykazuje cechy osobowości borderline.

1. Czy twoja partnerka/ partner przysparza ci dużo bólu i cierpienia psychicznego?
2. Czy od pewnego czasu masz wrażenie, że każde twoje słowo lub działanie może być wypaczone i użyte przeciwko tobie?
3. Czy twoja partnerka/ partner często stawia cię w sytuacji bez wyjścia?
4. Czy twoja partnerka/ partner często obwinia cię o coś, za co nie ponosisz odpowiedzialności?
5. Czy partnerka/ partner przypisuje ci winę i krytykuje cię za każdą złą rzecz w waszym związku lub wszystko, co złe w życiu, nawet jeśli to kompletnie nie ma sensu?
6. Czy od pewnego czasu łapiesz się na tym, że ukrywasz swoje myśli lub uczucia, ponieważ obawiasz się reakcji partnerki/ partnera albo uważasz, że ich wyjawienie nie jest warte pojawiającego się później nieodmiennie poczucia krzywdy albo kłótni?
7. Czy jesteś obiektem silnych, gwałtownych i irracjonalnych ataków szału partnerki/ partnera, przeplatanych okresami, gdy zachowuje się ona spokojnie i czule? Czy inni nie są w stanie ci uwierzyć, gdy opisujesz, co się dzieje w waszym związku?
8.  Czy często czujesz się manipulowany, kontrolowany albo okłamywany przez partnerkę? Czy czujesz się jak ofiara szantażu emocjonalnego?
9. Czy masz wrażenie, że partnerka postrzega cię jako osobę całkowicie dobrą albo całkowicie złą, nie dopuszczając żadnych możliwości pośrednich? Czy wydaje ci się, że nie istnieje żaden racjonalny powód, aby partnerka/ partner wyrażała/ł naprzemiennie skrajne poglądy?
10. Czy partnerka/ partner odtrąca cię, kiedy masz ochotę na bliskość?
11. Czy obawiasz się prosić o różne rzeczy w relacji, ponieważ wiesz, że spotkasz się z oskarżeniami o wygórowane wymagania albo dowiesz się, że coś jest z tobą nie tak?
12. Czy twoja partnerka/ partner mówi ci, że twoje potrzeby są nieistotne, albo jej zachowanie wskazuje na to, że tak uważa?
13. Czy twoja partnerka/ partner często umniejsza twój punkt widzenia albo mu zaprzecza?
14. Czy czujesz, że nigdy nie jesteś w stanie niczego zrobić jak należy, albo masz wrażenie, że oczekiwania partnerki/ partnera nieustannie się zmieniają?
15. Czy często spotykasz się z jej oskarżeniami o czyny lub słowa, z którymi nie masz nic wspólnego? Czy przez większość czasu czujesz, że partnerka/partner cię nie rozumie, a gdy próbujesz się wytłumaczyć, to kwestionuje twoje słowa?
16. Czy twoja partnerka/ partner często cię krytykuje lub wyszydza?
17. Czy gdy próbujesz zakończyć relację, to twoja partnerka/ partner stara się powstrzymać cię za wszelką cenę (na przykład deklaruje, że cię kocha, obiecuje, że się zmieni albo zasięgnie pomocy, pośrednio lub bezpośrednio grozi samobójstwem lub zabójstwem)?
18. Czy trudno jest ci planować różne działania (na przykład udział w spotkaniach towarzyskich, wyjazd na urlop) z powodu zmienności nastrojów, impulsywności lub nieprzewidywalności twojej partnerki/partnera? Czy próbujesz usprawiedliwiać jej/jego  zachowanie i przekonać siebie, że wszystko jest w porządku?

Zobacz także: Trudno przewidzieć, jaki będzie kolejny dzień i co się wydarzy. Jak żyć z osobą z borderline?

Jeśli twoja odpowiedź na wiele z tych pytań brzmi „tak”, prawdopodobnie u twojej partnerki/partnera występują cechy kojarzone z borderline. „Oczywiście nie da się nikogo zdiagnozować bez badania, jednak ze sporą dozą pewności mogę stwierdzić, że jeśli twoja partnerka myśli, czuje i zachowuje się tak, jak opisałam to powyżej, prawdopodobnie cierpi na BPD”, pisze Beverly Engel. Według niej wiele zachowań osoby z borderline jest zwyczajnie przemocowa (np. nieustanne krytykowanie, wygórowane oczekiwania, ciągły chaos, szantaż emocjonalny, gaslighting).

Co wywołuje zaburzenia borderline?

Autorka książki tłumaczy, że niemal wszystkie osoby, które cierpią na BPD albo przejawiają silne skłonności do borderline, doświadczyły jakiejś formy porzucenia w dzieciństwie. Może być to porzucenie fizyczne (spowodowane pobytem rodzica w szpitalu, śmiercią rodzica, oddaniem do adopcji, pozostawianiem dziecka całymi godzinami w łóżeczku bez jakiegokolwiek kontaktu) albo porzucenie emocjonalne (dziecko niechciane, zaniedbywane, albo molestowane). Generalnie porzucenie sprawia, że potem człowiek zaczyna mocno obawiać się odrzucenia także w dorosłej bliskiej relacji, bo jest przeświadczony, że znów poczułaby się tak samo skrzywdzony.

Jak zachowuje się osoba z borderline?

1. W wielu przypadkach popada ze skrajności w skrajność. Może tłamsić drugą stronę emocjonalnie – kurczowo lgnąc do partnera, wymagając jak najwięcej uwagi, błagając go, aby nie opuszczał. Jednak zaledwie kilka godzin lub dni później ta sama osoba jest sparaliżowana obawą przed swoistym „pochłonięciem” przez partnera. Wtedy próbuje go odepchnąć, dystansuje się i wycofuje bez widocznego powodu, a czasem oskarża o niewierność lub brak zainteresowania.

2. Najbardziej typowym wzorcem zachowania osoby z borderline jest błyskawiczne „zakochanie się” i dążenie do natychmiastowej bliskości. Osoba taka sprawia wrażenie, jakby była pozbawiona niemal wszelkich granic przestrzeni osobistej i zahamowań – nalega, aby widywać się codziennie, poznawać wzajemnie najgłębsze sekrety, a nawet dąży do natychmiastowego ślubu lub wspólnego zamieszkania. Jednak gdy tylko zdobędzie serce partnera i uzyska od niego jakiś rodzaj deklaracji, nagle nabiera dystansu, zaczyna go krytykować albo wyrażać wątpliwości w związku z relacją. Może stracić ochotę na uprawianie seksu, albo równie nagle być podejrzliwa i zacząć czepiać się dosłownie wszystkiego, co robi partner. Takie dystansujące zachowanie czasem balansuje na krawędzi paranoi, bo osoba z BPD zaczyna podsłuchiwać rozmowy telefoniczne albo wypytuje o jego byłych partnerów.

3. Gdy dochodzi do decyzji o rozstaniu, osoba z BPD doświadcza nagle drugiej ze swoich obaw – przed porzuceniem – i ponownie zaczyna okazywać potrzebę miłości i uwagi, lgnąć do partnera i oferować mu „natychmiastową bliskość”. Czasem dochodzi do niezwykle dramatycznych scen, np. błagania, aby partner nie odchodził, grożenia, że się zabije, jeśli zostanie porzucona, a nawet że zabije partnera, jeśli ten spróbuje się z nią rozstać.

Jak zachowuje się partner osoby z borderline?

„Chociaż wiele typowych zachowań osoby z BPD ma charakter wyraźnie przemocowy, często w relacji dochodzi do przemocy obustronnej, ponieważ osoba cierpiąca na borderline doprowadza swojego partnera do ostateczności, co kończy się tym, że ten zaczyna ją źle traktować, powodowany frustracją i gniewem. Większość ludzi nie radzi sobie z takim sprzecznym zachowaniem – niewielu udaje się nabrać dystansu do sytuacji, nie tracąc przy tym panowania nad sobą lub samemu nie sięgając po przemocowe metody działania”, twierdzi autorka książki Beverly Engel.

Czy jest szansa na szczęśliwy związek z osobą borderline?

Beverly Engel twierdzi, że partnerzy przemocowi cierpiący na zaburzenia osobowości nie są w stanie łatwo się zmienić i zazwyczaj brakuje im do tego motywacji. Engel niestety nie pozostawia wielu złudzeń. Pisze, że ci, którzy są skłonni do dokonania pewnych zmian, na ogół są w stanie przeprowadzić je dopiero po wielu latach wyspecjalizowanej psychoterapii. „Zdarzają się jednak wyjątki, które chcą korzystać z psychoterapii i ciężko pracować nad własną przemianą. Jednak i one rzadko wytrzymują próbę czasu, gdyż długotrwała praca nad sobą sprawia im zbyt wiele bólu. Wszelkie zmiany, które udaje się im wdrożyć, są zazwyczaj krótkotrwałe. Jest to między innymi spowodowane tym, że nie potrafią wykazać się autorefleksją i tym samym ryzykują obnażeniem swojego prawdziwego ja – nawet przed sobą. To nie one przecież ponoszą winę. To nie one muszą się zmienić” pisze Engel i dodaje: „Dobra psychoterapia zachęca takie osoby do uświadomienia sobie, że postawiony przez nie mur, który ma je chronić przed wstydem, uniemożliwia im osiągnięcie prawdziwej bliskości, a także do uzmysłowienia sobie, o ile lepsze byłoby ich życie bez tej bariery”.

Podejmując decyzję o kontynuowaniu takiej relacji, Engel zachęca do postawieniu sobie kilku prostych pytań. Po pierwsze: czy ta relacja wyrządza tobie i dzieciom ogromne szkody psychiczne? Po drugie czy przemoc partnera jest intencjonalna czy nieuświadomiona? Czy partner chce się zmienić? Czy zgodzi się na terapię? Bez tych odpowiedzi, nie ruszycie dalej.

• Zobacz także: Borderline – niestabilna emocjonalnie „osobowość z pogranicza”. Czym się charakteryzuje i czy można leczyć to zaburzenie?