Nietolerancja histaminy, znana również jako pseudoalergia, to sytuacja, do której dochodzi na skutek nadmiernego nagromadzenia się histaminy w organizmie. W wyniku tego pojawiają się dokuczliwe objawy, które mogą przypominać zwykłą alergię pokarmową, choć przyczyny problemów tkwią gdzie indziej. Czym jest nietolerancja histaminy i czy konieczna jest przy niej dieta antyhistaminowa?
Nietolerancja histaminy — co to jest?
Nietolerancja histaminy wynika z braku równowagi pomiędzy ilością histaminy w organizmie a zdolnością do jej degradacji. Histamina to substancja, która pełni wiele funkcji w organizmie. Bierze udział m.in. w kontroli napięcia mięśni gładkich, gojenia się ran, wydzielania gruczołowego, neuroprzewodnictwa, podziału komórek, rozwoju płodu. Poza tym histamina jest przekaźnikiem reakcji zapalnych.
Ludzki organizm wytwarzana histaminę samodzielnie. Poza tym istnieje także inne jej źródło, czyli pewne pokarmy, których nie brakuje w codziennej diecie. Jeśli histaminy jest zbyt dużo i organizm nie radzi sobie z jej nadmiarem, mogą pojawić się objawy nietolerancji pokarmowej.
Fot. iStock/Nietolerancja histaminy
Nietolerancja pokarmowa a alergia — czym się od siebie różnią?
Nietolerancja pokarmowa i alergia pokarmowa, ze względu na objawy są ze sobą najczęściej mylone, nie są tym samym. Główna różnica polega na tym, że w przypadku alergii czynny jest układ immunologiczny, natomiast w przypadku nietolerancji pokarmowej nie ma on związku z powstawaniem objawów. Światowa Organizacja Zdrowia (WHO), podaje, że około 15-20% populacji cierpi na alergie w różnej postaci, a około 3-5 % na alergie pokarmowe.
Przyczyny nietolerancji histaminy
Nietolerancja histaminy może ujawnić się jako przypadłość wrodzona lub nabyta. Może pojawić się na skutek niedoboru enzymu DAO (diaminooksydazy), który jest konieczny do rozłożenia histaminy w układzie pokarmowym. W tej sytuacji rozkładana jest ona wolniej, a jej podwyższone stężenie daje objawy podobne do alergicznych.
Problem może powodować także przyjmowanie pewnych leków (np. przeciwgrzybiczych, czy aspiryny), może zwiększyć uwalnianie histaminy lub zablokować jej rozkład. Dodatkowymi czynnikami zwiększającymi poziom histaminy może być przewlekły stres, niedobory witaminy C, B6, miedzi, cynku. Ponadto istnienie chorób takich jak: wirusowe zapalenie wątroby (WZW), zapalenie jelit, Zespół Rozrostu Bakteryjnego Jelita Cienkiego (SIBO), przyczynia się do powstania sytuacji nietolerancji histaminy. Zakażenie rotawirusem oraz infekcje przewodu pokarmowego również są istotnymi czynnikami aktywującymi problemy.
Niektóre pokarmy dostarczają histaminę lub powodują jej uwalnianie z komórek, podnosząc jej ilość we krwi.
Fot. – przyczyny, objawy, dieta
Do pokarmów dostarczających histaminę do organizmu należą:
- czerwone wino, wino musujące;
- sery twarde i wędzone;
- kiszonki;
- ocet (poza spirytusowym);
- drożdże;
- salami;
- kiełbasy z surowego mięsa, mięso wędzone i suszone;
- tuńczyk, ryby wędzone i marynowane.
Produkty zwiększające wytwarzanie histaminy przez organizm:
Nietolerancja histaminy — objawy
Nietolerancja histaminy powoduje różne objawy, zarówno miejscowe, jak i uogólnione. Najczęściej pojawiają się do pół godziny po spożyciu pokarmu bogatego w histaminę, po czym ustępują samoistnie w ciągu 6-8 godz.
Fot. iStock/Nietolerancja histaminy
Objawy nietolerancji histaminy, które pojawiają się najczęściej to:
- bóle głowy i migreny;
- zaczerwienienie skóry twarzy oraz wysypka;
- bóle brzucha, wymioty, biegunka, wzdęcia, mdłości – które wynikają ze zwiększonego wydzielania żółci i soku żołądkowego.
O wiele rzadziej osoby ze stwierdzoną nietolerancją histaminy skarżą się na uogólnioną pokrzywkę, świąd skóry, nieżyt nosa, obrzęk warg, języka, świszczący oddech, duszność, uczucie kołatania serca i arytmię, niedociśnienie.
Nietolerancja histaminy — badania
Aby stwierdzić, czy rzeczywiście mamy do czynienia z nietolerancją histaminy, konieczna jest wizyta u lekarza gastroenterologa lub alergologa. Ważne jest prowadzenie dziennika posiłków i odnotowywanie objawów, które mogą się po jedzeniu pojawić. Lekarz zleci także badania, które mogą potwierdzić, że to nietolerancja histaminy. Najczęściej zlecane i najistotniejsze jest określenie aktywności enzymu DAO we krwi. Specjalista może również zlecić punktowe testy skórne.
Nietolerancja histaminy — dieta antyhistaminowa
Aby uporać się z objawami wynikającymi z nietolerancji histaminy, często konieczne jest wprowadzenie odpowiedniej diety. To jednak jest sprawa indywidualna i zależy od nasilenia objawów po spożyciu ryzykownych produktów (wymienione zostały powyżej, w przyczynach nietolerancji histaminy). U jednej osoby dolegliwości będą niewielkie, a u innej ten sam pokarm spowoduje bardziej dokuczliwą reakcję. Dlatego w odniesieniu do indywidualnej sytuacji pacjenta zaleca się wprowadzenie diety eliminacyjnej, aby wykluczyć wskazane produkty z jadłospisu, lub jedynie diety niskohistaminowej, która tylko ograniczy ilość wskazanych pokarmów. Warto rozważyć również suplementację enzymu DAO, którego niedobór powoduje problemy.
