Mroczki przed oczami to dość dokuczliwa dolegliwość, która polega na pojawieniu się ubytku w polu widzenia. Pojawiają się często, a osoby, które ich doświadczają, skarżą się na plamki, niteczki, błyskawice czy inne kształty, które pojawiają się mimowolnie. Mroczki przed oczami i błyski mogą mieć różne przyczyny, od błahych do wymagających pilnej konsultacji lekarskiej. Co trzeba wiedzieć o mroczkach przed oczami?
Czym są mroczki przed oczami?
Mroczki przed oczami mogą przybierać różną postać. Są to cienie rzucane na siatkówce przez nieregularności obecne w ciele szklistym. Ciało szkliste to galaretowata substancja obecna w gałce ocznej. Zbudowana jest przede wszystkim z wody oraz kwasu hialuronowego i kolagenu. Gdy dochodzi do rozpadu włókien kolagenowych i rozpływu kwasu hialuronowego, a także odkładania się produktów przemiany materii, w ciele szklistym siłą rzeczy pojawiają się złogi, czyli męty.
Fot. iStock/Mroczki przed oczami
Mroczki przed oczami i męty — kiedy o nich mówimy?
Najczęściej pacjenci używają zamiennie określeń mroczki i męty na zmiany widoczne w polu oka. Okulistyka jednak rozróżnia je od siebie.
Męty, inaczej zmętnienia w ciele szklistym opisywane są najczęściej jako półprzezroczyste lub czarne, widoczne w polu widzenia „muszki”, „robaczki”„punkciki”, „plamki”, „niteczki”, „pajęczynki”, „chmurki”. Przybierają one różną postać i zazwyczaj poruszają się zgodnie z ruchem gałki ocznej, czyli wędrują „w miejsce” na które patrzymy. Szczególnie wyraźne są podczas patrzenia na duże, jasne powierzchnie, np. błękitne niebo, śnieg lub monitor komputera. Cechą charakterystyczną jest to, że w momencie zatrzymania ruchu oka, zmętnienia nadal się poruszają. Mogą pojawiać się one raz na jakiś czas lub też towarzyszyć pacjentom stale. Zmętnienia ciała szklistego wynikające z wieku są zmianami łagodnymi, nie wymagającymi leczenia, ale warto skonsultować ich pojawienie się z okulistą.
Mroczki przed oczami różnią się od mętów tym, że poruszają się dokładnie wraz z ruchami oka i zatrzymują się wraz z jego zatrzymaniem.
Mroczki przed oczami i męty — przyczyny
Męty pojawiają się naturalnie wraz z wiekiem, kiedy to ciało szkliste w sposób naturalny ulega skurczeniu i rozpadowi, a sama ciecz szklista staje się bardziej płynna. Fragmenty ciała szklistego, które trafiają do cieczy, pozostają w niej i ograniczają ilość światła docierającego do siatkówki, co powoduje zmiany w polu widzenia.
Z kolei mroczki przed oczami wymagają konsultacji okulistycznej, ponieważ mogą świadczyć o chorobie siatkówki. Dzieje się tak np. z powodu oderwania się siatkówki od naczyniówki. W tej sytuacji do ciała szklistego przenikają komórki krwi i pojawiając się w polu widzenia ukazują się jako mroczki przed oczami. Mroczki przed oczami mogą świadczyć również o stanie zapalnym błony naczyniowej, zapaleniu nerwu wzrokowego; ropnym zapaleniu ciała szklistego. Mogą być również skutkiem krótkowzroczności, szczególnie degeneracyjnej, obecności guza wewnątrzgałkowego. Może je powodować także anemia oraz nadciśnienie tętnicze.
Inną przyczyną mroczków przed oczami może być retinopatia cukrzycowa, która wynika z uszkodzenia siatkówki oka spowodowanym długotrwałą cukrzycą. Temu procesowi może towarzyszyć stopniowe pogorszenie widzenia, zaburzenia ostrości widzenia, pogorszenie nocnego widzenia.
Mroczki przed oczami mogą mieć przyczynę w urazie oka, np. w wyniku obecności ciała obcego wewnątrz gałki ocznej.
Fot. iStock/Mroczki przed oczami
Mroczki przed oczami a błyski w oku
Jeszcze innym rodzajem zmian w polu widzenia są błyski przed oczami. Różnią się one zdecydowanie od pojawiających się mroczków. Są one charakterystycznymi zmianami, które najbardziej wyraźne są w przyciemnionym oświetleniu. Mogą mieć poważne przyczyny i wymagają jak najszybszej konsultacji okulistycznej. Błyski przed oczami mogą przybierać różną postać i być spowodowane innymi czynnikami. Zaliczamy do nich:
Fotopsje
Przybierają kształt „błyskawic” i „zygzaków”, które można obserwować w czasie burzy. Fotopsje mogą przybierać bezkształtne rozbłyski światła. Są efektem mechanicznego pociągania siatkówki przez przylegające do niej ciało szkliste. Fotopsje wywołane przez tylne odłączenie ciała szklistego są efektem naturalnego procesu starzenia się. Mimo wszystko pojawienie się takich objawów powinno skłaniać do szybkiej konsultacji okulistycznej.
Fosfeny (zjawiska entoptyczne)
Mogą one wynikać z zewnętrznego ucisku na gałkę oczną lub szybkich ruchów oka. Mogą być one naturalnym zjawiskiem fizjologicznym, ale powodów ich pojawiania się może być więcej. Zaliczamy do nich np.:
- zaburzenia ukrwienia,
- niewydolność w układzie kręgowo-podstawnym,
- zawał płata potylicznego mózgu,
- działanie niektórych leków lub substancji psychoaktywnych,
- nadmiernej wentylacji płuc,
- wpływu pola elektromagnetycznego.
Iluzje fortyfikacyjne (teichopsje)
To bardzo charakterystyczne zmiany, kojarzące się z zygzakowatymi zarysami fortyfikacji. Teichopsje mogą się rozszerzać i przesuwać okrężnie w polu widzenia. Najczęściej towarzyszą migrenowym bólom głowy z aurą wzrokową lub aurze migrenowej bez bólu głowy.
Fot. iStock/Błyski w oku
Mroczki przed oczami i błyski — kiedy należy udać się do lekarza?
Specjalistę należy odwiedzić gdy tylko zostanie stwierdzony problem. Jednorazowe pojawienie się mroczków przed oczami nie powinno niepokoić, ale ich stała obecność, rejestrowanie błysków, lub też pojawienie się innych objawów, powinny skłonić do wizyty u lekarza rodzinnego, który wyda odpowiednie skierowanie. W zależności od przyczyny mroczki przed oczami, męty i błyski mogą wymagać konsultacji okulistycznej, kardiologicznej, czy neurologicznej.
