Guzki tarczycy to w większości przypadków zmiany łagodne, które nie wymagają leczenia, a jedynie obserwacji. Co prawda rzadko okazują się one nowotworami złośliwymi, ale nie zmienia to faktu, że wszelkie zmiany powstające na tarczycy należy skonsultować z lekarzem. Warto wiedzieć, dlaczego tworzą się guzki tarczycy, jakie dają objawy i na czym polega leczenie w ich przypadku.
Czym są guzki tarczycy?
Guzki tarczycy to często spotykana przypadłość, która dotyczy przede wszystkim kobiet. Ich częstotliwość występowania rośnie wraz z wiekiem, a ponieważ wzbudzają pewne obawy, stają się przyczyną konsultacji z lekarzem endokrynologiem. Według statystyk cechy wola guzkowego może mieć nawet milion Polek. Szczęśliwie większość badanych guzków nie ma cech złośliwych, i jedynie niewielki odsetek dotyczy raka tarczycy.
Guzki tarczycy to wypełnione komórkami (lite) lub płynem (torbiele) zmiany, które można wyczuć w szyi. Nie wiadomo, z jakiego powodu powstają, ale wpływ na ich rozwój może mieć niedobór jodu w diecie, choroba Hashimoto. Rozwój guzków może być związany z uwarunkowaniami genetycznymi, ponieważ stwierdza się je często u członków najbliższej rodziny. Wiadomo również, że palenie papierosów ma związek z rozwojem guzków tarczycy.
Fot. iStock
Guzki tarczycy — objawy
Objawy, jakie dają guzki tarczycy mogą być różne. Większość takich zmian osiąga niewielkie rozmiary, przez co nie powodują żadnych objawów miejscowych. Większe guzki tarczycy mogą wywoływać:
- kłopoty z przełykaniem związane z uciskiem na przełyk;
- trudności z oddychaniem spowodowane uciskiem na tchawicę;
- ból w okolicy tarczycy promieniujący do uszu;
- chrypka.
Objawy powodowane przez guzki tarczycy mogą być również związane z zaburzeniami w produkcji hormonów tarczycy. Nadmierne wydzielanie hormonów tarczycy prowadzi do pojawienia się symptomów nadczynności tarczycy. W przypadku gdy są skutkiem choroby Hashimoto, pojawiają się objawy niedoczynności tarczycy.
Diagnostyka guzków na tarczycy
Guzki tarczycy na początku należy skonsultować z lekarzem POZ lub poprosić o skierowanie do lekarza endokrynologa. Specjalista przeprowadzi badanie lekarskie, czyli wywiad oraz badanie fizykalne. Lekarz może zlecić badania hormonalne (TSH, FT4 i/lub FT3), dzięki którym możliwa jest ocena czynności tarczycy. Jeśli pojawią się nieprawidłowe wyniki badań, lekarz zleca ocenę gruczołu przez wykonanie USG, które pozwoli na ocenę m.in. wielkości i charakteru zmian ogniskowych w tarczycy.
Innym wartościowym badaniem pomocnym przy stawianiu diagnozy jest biopsja aspiracyjna cienkoigłowa (BAC). Najczęściej kieruje się na nią pacjenta, u którego podejrzewa się zachorowanie na raka tarczycy. Jeżeli guzki na tarczycy są w ocenie lekarza zmianami łagodnymi, nie ma potrzeby wykonywać biopsji.
Fot. iStock
Jeszcze innym rodzajem badania jest scyntygrafia tarczycy. Do badania wykorzystuje się radioaktywny izotop (najczęściej jod promieniotwórczy). Zastosowanie specjalnej kamery pozwala na stwierdzenie, czy izotop jest gromadzony w tarczycy, czy nie. Guzki produkujące zbyt dużo hormonów tarczycy, wychwytują więcej izotopu i określa się je jako „gorące”, i te mogą być rakiem tarczycy. To jednak stwierdza się rzadko.
Kiedy należy pilnie skonsultować się z lekarzem?
Wszelkie guzki wyczuwalne na tarczycy należy skonsultować w trybie zwykłym z lekarzem. Ale jeśli dochodzą do tego niepokojące objawy, należy jak najszybciej zgłosić się do specjalisty.
Do objawów wymagających szybkiej konsultacji, zaliczamy:
- szybkie powiększanie się guzka lub obwodu szyi;
- nagły ból szyi w okolicy tarczycy,
- powiększenie węzłów chłonnych szyjnych;
- problemy ze swobodnym przełykaniem;
- problemy ze swobodnym oddychaniem;
- pojawienie się chrypki;
- pojawienie się objawów nadczynności tarczycy,
Dodatkowej uwagi przy guzkach tarczycy wymagają sytuacje, w których członek rodziny chorował na raka tarczycy, lub wcześniej doszło do napromienienia okolicy szyi.
Fot. iStock
Guzki tarczycy — jak wygląda leczenie?
Najczęściej stwierdzane guzki na tarczycy nie są niczym niepokojącym. W takich przypadkach, czyli gdy nie zdiagnozowano nowotworu, a same guzki nie powodują objawów, pozostawia się je wyłącznie do obserwacji. Może się zdarzyć, że osoba w takiej sytuacji nie będzie wymagała żadnego leczenia.
Jeśli zaistnieje konieczność zastosowania leczenia guzków, może być ono różne, w zależności od indywidualnej sytuacji pacjenta:
- w przypadku rozpoznania nadczynności tarczycy z guzkiem/guzkami tarczycy zazwyczaj lekarz zaleca stosowanie tyreostatyków;
- przypadku niedoczynności tarczycy podaje się preparaty lewotyroksyny;
- jeśli pojawiły się guzy „gorące” z towarzyszącą nadczynnością tarczycy, pacjent kierowany jest na leczenie jodem radioaktywnym
- w przypadku rozpoznania raka tarczycy lekarz kieruje pacjenta do leczenia operacyjnego. Takie rozwiązanie zalecane bywa także przy dużych guzach tarczycy lub znacznie powiększonej tarczycy z wolem guzkowym (szczególnie przy objawach ucisku na tchawicę lub przełyk).
Leczenie operacyjne jest jedynym sposobem na całkowite wyleczenie. Warunkiem powodzenia jest okresowa obserwacja i regularne stosowanie preparatów lewotyroksyny, które ograniczają ryzyko ponownego odrostu tarczycy.
