Narcyz skupiony jest wyłącznie na sobie. Koncentruje się na czerpaniu korzyści, manipuluje drugą osobą, która często nie zdaje sobie z tego sprawy. Gdy coś dzieje się nie po jego myśli, irytuje się. Jak wygląda związek z narcyzem? Czy taka relacja ma szansę przetrwać?
Narcystyczne zaburzenie osobowości
Narcystyczne zaburzenie osobowości (ang. narcissistic personality disorder, NPD) to zaburzenie osobowości obejmujące wszechobecny wzorzec wielkości, nieustającą potrzebę podziwu i brak empatii. Osobowość narcystyczna to coś więcej niż wysoka samoocena. Narcyzm, tak jak inne rodzaje zaburzeń osobowości, jest trudnym problemem diagnostycznym.
Osobowość narcystyczna – przyczyny
Przyczyn występowania osobowości narcystycznej nie można jednoznacznie wskazać. Zgodnie z najpopularniejszą teorią, na rozwój zaburzenia ma wpływ działanie niektórych czynników np.
- Obciążenia genetyczne,
- Problemy związane z procesem wychowawczym,
- Czynniki środowiskowe np. traumatyczne dzieciństwo, przemoc seksualna.
Narcystyczne zaburzenie osobowości może mieć swój początek już w dzieciństwie. Niewystarczająca lub wręcz przeciwnie – nadmierna uwaga rodziców przyczynia się do rozwoju narcystycznych zachowań. Nadopiekuńczy i troskliwy rodzic wywołuje w dziecku przekonanie, że jest jedyne i niezastąpione. Problem pojawia się również u nadmierne kontrolowanych czy krytykowanych przez rodziców dzieci. Narcystyczne zaburzenie osobowości może pojawić się także u dzieci, którym opiekunowie nie poświęcali wystarczającej ilości czasu.
Nie bez znaczenia są czynniki środowiskowe, a dokładniej zdarzenia, które mają negatywny wpływ na naszą psychikę np. prześladowanie ze strony rówieśników, gwałt, przemoc.
Cechy narcystycznej osobowości
Osoby o narcystycznej osobowości potrafią się świetnie maskować. Urok, wdzięk, szarmanckość i inteligencja potrafią oczarować niejedną kobietę. Negatywne cechy powoli wychodzą na jaw. Uwypuklają się z biegiem czasu. Co powinno zaniepokoić? Jakie sygnały świadczą o tym, że osoba, z którą się związaliśmy, jest narcyzem?
- Ogromne poczucie własnej wartości – osoba narcystyczna uważa, że wszystko się jej należy
- Brak empatii w stosunku co do innych ludzi
- Poczucie wyższości nad innymi
- Wymaganie nadmiernego podziwu
- Skupienie wyłącznie na własnych potrzebach
- Problemy z przyjmowaniem krytyki
- Potrzeba nieustannej kontroli wszystkich aspektów życia partnera
- Duża drażliwość
- Arogancja i wyniosłość
- Zazdrość (często nieuzasadniona)
Jak wygląda związek z narcyzem?
Wydawać by się mogło, że narcyz kocha tylko siebie i nie potrzebuje drugiej osoby. Ludzie z osobowością narcystyczną często wchodzą w związki, bo potrzebują kogoś, kto będzie zaspokajał ich potrzeby.
W narcyzie łatwo się zakochać. Na początku robi naprawdę dobre wrażenie. Tej pewności siebie i urokowi trudno się oprzeć. Narcyz wydaje się być obdarzony wieloma talentami, odnosi sukcesy i pnie się po szczeblach kariery. Potrafi uwodzić, ma manipulatorską naturę. Nikt tak jak on nie potrafi owinąć sobie drugiej osoby wokół palca. I choć kobieta odnosi wrażenie, że kocha ją na zabój, to tak naprawdę on jej po prostu potrzebuje. Narcyz szybko pokazuje swoje prawdziwe oblicze. Zaczyna wykorzystywać, manipulować, obwiniać. Osoby o słabej psychice szybko poczują się stłamszone, zastraszone i uzależnione. Nie mają siły, by zawalczyć o siebie i swoją przyszłość, dlatego też często tkwią w takim związku do końca życia.
Zobacz również: 8 idealnych kandydatek dla narcyza. Jakich partnerek on szuka?
Związek z narcyzem – etapy
Związek z narcyzem może przypominać miłość, ale tak naprawdę nią nie jest, a już na pewno nie jest prawdziwym uczuciem. Możemy wyróżnić kilka etapów związku z narcyzem.
1 etap – bombardowanie miłością
Narcyz doskonale wie, co kobieta chce usłyszeć. W pierwszym etapie związku będzie się bardzo starał, aby partnerka poczuła się wyjątkowo i straciła czujność. Obdaruje ją niezwykłą miłością i zapewni, że chce być z nią do końca życia. Podczas okresu miodowego trudno jest nie stracić dla niego głowy. Już w pierwszym etapie związku pojawia się przekonanie, że to prawdziwa miłość, że nie jesteście w stanie bez siebie żyć. Narcyz uzależnia, aż do takiego stopnia, że dostrzeżenie niepokojących sygnałów jest niemalże niemożliwe.
2 etap – etap dewaluacji
Kiedy narcyz poczuje się pewniej, bo wie, że kobieta mu w pełni zaufała, zaczyna pokazywać swoją prawdziwą twarz. Krytykuje, poniża i podporządkowuje drugą osobę. Zaczyna się złościć, kiedy nie dostanie odpowiedzi na sms lub gdy partnerka spóźni się na spotkanie.
3 etap – etap odrzucenia
Nagle wszystkie obietnice i zapewnienia o miłości pryskają jak czar. Partnerka poczuje się zdezorientowana, odrzucona i do końca nie będzie wiedziała, co poszło nie tak.
4 etap – etap idealizacji
Kiedy w końcu pojawi się myśl o rozstaniu, porzuceniu, narcyz rozpoczyna wszystko od nowa. Wchodzi w fazę idealizacji, stara się, żeby było jak dawniej. Zrobi wszytsko, by nie zostać porzuconym. Narcyz doskonale wie, że jest mistrzem manipulacji. To on decyduje kto, kogo i kiedy zostawia. Związek z taką osobą to współzależność.
Rodzaje przemocy, jaką stosuje narcyz
Związek z narcyzem na pewno nie przypomina tego przepełnionego szczerą i prawdziwą miłością. W związku z narcyzem można dopatrzeć się przemocy, która niszczy i zabiera poczucie własnej wartości.
Narcyz chce mieć swoją partnerkę tylko dla siebie. Za wszelką ceną stara się odsunąć ją od rodziny, przyjaciół i znajomych. By jeszcze bardziej pokazać „kto tu rządzi” może całkiem „przez przypadek” zamknąć mieszkanie i zabrać wszystkie klucze lub wręcz przeciwnie, zabierze klucze i utrudni wejście do domu.
Jakakolwiek siła fizyczna, która powoduje ból, uraz lub „tylko” dyskomfort jest absolutnie nie do zaakceptowania. Narcyz może stosować różne rodzaje agresji np. pchanie, uderzanie, szczypanie, podduszanie, bicie czy przypalanie. Oczywiście nigdy nie przyzna się do winy i to drugą osobę będzie obwiniał za brutalne zachowanie. Zrobi wszystko, by usprawiedliwić się za wszelką cenę.
Zobacz również: Oto czego możesz się spodziewać, gdy powiesz narcyzowi „nie”
Czy związek z narcyzem można uratować?
Czy zdrowy i pełen szczerości związek z narcyzem jest w ogóle możliwy? W większości przypadków to nie związek, a forma uzależnienia. By taka relacja miała szansę powodzenia, trzeba zdać sobie sprawę, że narcystyczne zaburzenia nie znikną same z siebie. Konieczna jest pomoc specjalisty, z której musi chcieć skorzystać narcyz. Tak sam z siebie, po prostu. Ważne jest również, by osoba żyjąca w związku z narcyzem nauczyła się wyznaczać granice, by nauczyła się chronić siebie. By była pewna siebie i swojej wartości.
Jak uwolnić się od narcyza?
Wbrew pozorom zakończenie związku z narcyzem wcale nie jest łatwe. By uciec z toksycznej relacji potrzeba mnóstwo pracy i samozaparcia. Początkowo wszystko wydaje się idealne, dopiero kiedy narcyz omota swoją partnerkę, pokazuje prawdziwe oblicze. Narcyz ma bardzo dobrze rozwiniętą intuicję i doskonale wyczuwa, kiedy partnerka zaczyna mieć pewne wątpliwości. Wówczas zmienia strategię działania i zaczyna pokazywać, że naprawdę zakochał się w niej bez pamięci. Co zrobić, by uwolnić się od narcyza?
- Nie daj się nabrać na jego manipulacje
- Uwierz w siebie
- Przygotuj się, że zrobi wszystko, abyś wciąż przy nim była
- Nie wierz w pochlebstwa
- Postaw wyraźne granice
- Skup się na sobie i swojej przyszłości
Indywidualna terapia pozwoli lepiej zrozumieć potrzeby i dostrzec, że związek z narcyzem nie wnosi do życia nic dobrego. Osoby, które same nie mają siły rozstać się z narcyzem, powinny skorzystać z pomocy psychologicznej.
