Czy ślub może odbyć się bez jednego z narzeczonych? Dlaczego księżom zależy, aby przyszli małżonkowie byli bierzmowani i czy katolicka przysięga ma moc prawną, gdy wypowiadana jest poza świątynią lub bez obecności duchownego? Będziecie zaskoczeni odpowiedziami!
Związek małżeński w kościele katolickim bez bierzmowania
W Kodeksie Prawa Kanonicznego możemy przeczytać: „Katolicy, którzy nie przyjęli jeszcze sakramentu bierzmowania, powinni go przyjąć przed zawarciem małżeństwa, gdy jest to możliwe bez poważnej niedogodności” (KPK, kan. 1065 § 1).
Kościół rzymskokatolicki wskazuje, że mając na względzie dobro życia duchowego, lepiej by było, gdyby wierny przyjął sakrament bierzmowania, zanim złoży przysięgę małżeńską. Ponieważ jednak bierzmowanie nie jest konieczne do zbawienia, w wielu parafiach duchowni go nie wymagają, ponieważ i bez niego małżeństwo będzie ważne. Wielu duszpasterzy zachęca do przyjęcia bierzmowania, nauczając, że jako katolik warto uzyskać wszystkie dostępne sakramenty. Niestety, miejsce mają sytuacje na pograniczu „szantażu”, gdzie niezorientowani w przepisach narzeczeni doznają wielu przykrości, słysząc odmowę umówienia terminu ślubu.
Ślub bez panny młodej lub pana młodego
Kodeks Rodzinny i Opiekuńczy daje możliwość zawarcia związku małżeńskiego bez osobistego stawiennictwa jednej ze stron. Narzeczoną lub narzeczonego zastępuje wówczas wyznaczony wcześniej pełnomocnik. Reguluje to uchwała (7 sędziów SN z dnia 8 czerwca 1970 r., III CZP 27/70, OSNCP 1971, nr 1, poz. 2). Powody usprawiedliwiające konieczność zawarcia małżeństwa przez pełnomocnika nie są jasno sprecyzowane – każda sprawa rozpatrywana jest indywidualnie. Może to dotyczyć na przykład sytuacji, gdy jedno z narzeczonych jest obłożnie chore i wymaga hospitalizacji w sterylnych warunkach lub nie ma możliwości powrotu do kraju (np. służąc na wojnie). Wniosek rozpatruje sąd rodzinny w postępowaniu nieprocesowym. Jeżeli wyrok jest pozytywny, można sporządzić pełnomocnictwo w postaci aktu notarialnego.
W przypadku ślubu kościelnego pełnomocnictwo upoważniające do udzielenia sakramentu powinno być podpisane przez osobę go udzielającą, a także przez proboszcza lub ordynariusza miejsca, w którym dokument jest wystawiany. Według prawa kanonicznego pełnomocnikiem może być osoba „zdolna do aktu ludzkiego”, przy czym nie ma tu żadnych zastrzeżeń co do wyznania.
Ślub kościelny bez duchownego
W kościele rzymskokatolickim, choć „sami małżonkowie jako szafarze łaski Chrystusa udzielają sobie nawzajem sakramentu małżeństwa, wypowiadając wobec Kościoła swoją zgodę” (nr 1623), to „prezbiter (lub diakon), który asystuje przy obrzędzie zawarcia małżeństwa, przyjmuje zgodę małżonków w imieniu Kościoła i udziela błogosławieństwa Kościoła” (Katechizm Kościoła Katolickiego, nr 1630).
Prawo zezwala też na to, aby biskup diecezjalny, po uzyskaniu pozytywnej opinii Konferencji Episkopatu i zezwolenia Stolicy Apostolskiej, mógł delegować świeckich do asystowania małżeństw. (Obrzędy sakramentu małżeństwa, nr 25; por. Kodeks Prawa Kanonicznego, kan. 1112). Kodeks Prawa Kanonicznego daje też warunkowe przyzwolenie na zawarcie małżeństwa w obecności jedynie dwóch świadków zwykłych, bez świadka urzędowego (duchownego). Zapis ten dotyczy sytuacji, gdy któreś z narzeczonych jest zagrożone śmiercią, a także wtedy, gdy istnieje ryzyko, że świadek urzędowy (duchowny lub świecki) przez co najmniej miesiąc będzie nieosiągalny lub nie będzie można do niego dotrzeć. Te dwie okoliczności pozwalają na złożenie przysięgi małżeńskiej jedynie w obecności dwóch świadków zwykłych (por. Kodeks Prawa Kanonicznego, kan. 1116).
