Przywództwo może mieć wiele imion, podobnie jak nie ma jednego złotego sposobu na doprowadzenie drużyny do zamierzonego celu. Wyróżnia się wiele rodzajów przywództwa, w odmienny sposób wpływających na ludzi. Najczęściej pojawia się 5 typów liderów, z których każdy ma jasno określone cechy, wady i zalety.
Określenie typu przywództwa jest ważne nie tylko w pracy, ale przydaje się także w domu czy np. w sportach zespołowych. Aby być skutecznym liderem, trzeba dobrze znać swoje mocne i słabe strony, oraz być otwartym na informacje zwrotne z otoczenia.
Poznaj 5 najczęściej spotykanych typów liderów. Który reprezentujesz?
5 typów liderów — cechy, wady, zalety
Demokratyczny typ lidera
Demokratyczny typ lidera to osoba, która cechuje się elastycznością, pewną empatią, umiejętnością brania pod uwagę potrzeb swoich pracowników. Chętnie wspiera pracę zespołową, dba o to, by relacje w grupie były poprawne, zachęcające do współpracy. Zwraca uwagę na możliwości współpracowników, pamięta o tym, że nie ma monopolu na rację i bierze pod uwagę to, co grupa ma do powiedzenia. Demokratyczny typ lidera zdecydowanie bardziej woli pracowników motywować, nagradzać, niż nakładać na nich kary. W związku z tym trzyma się jasnych zasad przydzielania premii i dba o dobre warunki pracy, oraz o atmosferę w zespole. Lider typu demokratycznego musi umieć zarządzać kadrą i umiejętnie wymagać od swoich pracowników zaangażowania.
Zalety i wady demokratycznego typu lidera
Demokratyczny typ lidera jest niezwykle pożądany, ponieważ jego obecność gwarantuje komfort wśród osób mu podległych. Taka postawa jest bardzo pożądana, ponieważ powoduje zadowolenie wśród współpracowników, chęć zaangażowania się w wykonywane zadania. Nie zawsze jednak taki styl zarządzania kadrą się sprawdza. Problemem w tym przypadku może być oddawanie zbyt dużego pola do podejmowania decyzji przez pracowników. Nadmiar swobód może także powodować brak odpowiedniego wykonywania obowiązków.
Autokratyczny typ lidera
Lider autokratyczny wychodzi z założenia, że podległych mu ludzi musi trzymać twardą ręką. Wymaga od nich pełnego zaangażowania, jest zazwyczaj osobą bardzo wymagającą, dość surową. Niestety komunikuje się tylko w jedną stronę, nie biorąc pod uwagę informacji płynących ze strony podwładnych. Bywa, że autokrata z góry zakłada tendencję do obijania się pracowników, więc chętnie egzekwuje wykonywanie powierzonych zadań. Potrafi ocenić umiejętności poszczególnych osób w grupie i sprawnie rozdziela zadania do wykonania. Lubi także dopilnować terminów wykonania zadań na czas. Zdecydowanie nie wymaga kreatywności, a raczej posłuszeństwa.
Zalety i wady autokratycznego typu lidera
Ponieważ lider autokratyczny nie wspiera rozwoju pracowników, nie umożliwia im wykazania się kreatywnością i oryginalnością, nowymi pomysłami. Co więcej, wytwarza presję, co prowadzi do powstania czasem niezdrowej rywalizacji w grupie i częstej rotacji pracowników. Lider autokratyczny doskonale poradzi sobie w sytuacjach, gdzie czasu jest mało, trzeba działać pod presją i należy od A do Z wykonać powierzone obowiązki. Taki styl zarządzania należy szczególnie docenić w sytuacjach wyjątkowych, np. w czasie kataklizmów, czy wojny, gdzie potrzeba szybkich i jednoznacznych decyzji.
Transakcyjny typ lidera
Lider transakcyjny dąży do uzyskania oczekiwanych efektów, motywując pracowników nagrodami za osiągane wyniki, oraz karami za niedopilnowanie swoich obowiązków. Jest osobą praktyczną, pragmatyczną, patrzącą na dany problem realistycznie. Nie przepada za wprowadzeniem zmian, lubi utarte schematy i nie wykracza poza strefę komfortu, którą udało mu się wypracować. Uwielbia wszelkie instrukcje, szczególną wagę przykłada do zachowania odpowiedniej hierarchii w pracy i bardzo lubi zachowanie sztywnych zasad na linii pracownik — lider.
Zalety i wady lidera typu transakcyjnego
Typ lidera transakcyjnego zdecydowanie nie ryzykuje w pracy, nie sięga po nowe propozycje, wręcz nie zachęca pracowników do kreatywnego działania i twórczego myślenia. Uwielbia poruszać się znanych w sztywnych ramach i czasem zdarza się mu utknąć, gdy problem wymaga nieco innego bardziej odważnego i niesztampowego podejścia. To dość pasywny typ przywództwa, który nie wychodzi naprzeciw, nie stara się zapobiec różnym sytuacjom, tylko reaguje na to, co już się wydarzyło.
Do jego zalet należy sprawiedliwe dzielenie nagród, ale i kar, zgodnie z zasługami dla danego projektu. Jest realistą i potrafi skutecznie ocenić możliwości i ograniczenia współpracowników.
Transformacyjny typ lidera
To dla odmiany osoba, która nie boi się zmian i uwielbia nowe wyzwania. Jest ciekawa kreatywnych pomysłów i docenia wszelkie starania współpracowników. Chętnie wybiega myślami w przyszłość i lubi się na niej koncentrować. Potrafi zrobić wiele, by osiągnąć założony cel. To osoba energiczna, pełna pasji i chęci do działania, chętna do realnego wsparcia pracowników.
Zalety i wady lidera typu transformacyjnego
Lider transformacyjny świetnie się sprawdza w projektach nastawionych na osiągnięcie spektakularnego sukcesu. Jest silną osobowością i ma własne pomysły na to jak osiągnąć cel. Z powodzeniem potrafi przedstawić i zaszczepić swoje pomysły w głowach innych ludzi, zmotywować ich do pracy. Lider transformacyjny zachęca do kreatywności, umożliwia rozwój i podejmowanie nowych działań. Docenia zaangażowanie indywidualne pracowników, a oni szanują takie podejście i chętnie angażują się w powierzone im zadania.
Lider typu Laissez-Faire
To najmniej pożądany typ przywództwa. Taki lider oddaje zbyt wiele pola do działania współpracownikom, nie narzuca własnych reguł, nie określa i nie pilnuje odgórnie norm, czy czasu na wykonanie danego zadania. W tego typu przywództwie brakuje w niej hierarchii, nikt nie wie do końca, na kim spoczywa odpowiedzialność za dane działania. Taki brak zdecydowanego lidera, rozgraniczenia kompetencji i obowiązków prowadzi do totalnego bałaganu.
Ten typ zarządzania nie ma zalet, nie licząc tego, że przez pewien czas współpracownicy czują się nieprzymuszani do niczego, swobodni. Jednak nadmiar wolności i brak jasnych reguł po czasie stają się dużym problemem uniemożliwiającym efektywną pracę.
