Sos aioli można określić mianem klasycznego sosu czosnkowego, który wywodzi się z terenów Prowansji i Katalonii. Ten sos, tradycyjnie ucierany w moździerzu, poza klasyczną wersją, doczekał się urozmaicenia w przepisach, które nieco odbiegają od oryginału. Czym jest sos aioli i po jaki przepis sięgnąć, by samodzielnie go przygotować?
Sos aioli — co to jest?
W klasycznym ujęciu sos aioli to emulsja przygotowana z oliwy z oliwek, świeżego czosnku, soku z cytryny, soli — i w zależności od regionu, z żółtek. Tajemnica tego sosu opiera się na odpowiednio długim rozcieraniu składników w moździerzu, tak, aby powstała delikatna, puszysta masa. W wielu przepisach można natknąć się także na mleko lub ugotowane ziemniaki, które są trudne do zaakceptowania przez wielbicieli tradycyjnej kuchni. Dodatkami bywają także pikantne przyprawy, jak. np. chili, pieprz, imbir, sos rybny.
Sięgając po sos, należy pamiętać, że jest on kaloryczny, a wszelkie dodatki majonezu lub musztardy dodatkowo podnoszą jego kaloryczność. Oryginalny sos na żółtku w 30 g dostarcza 194 kcal. Ale ma także dobre strony. Nie można zapominać, że oliwa z oliwek obfituje w witaminę E, K, w jednonienasycone, zdrowe kwasy tłuszczowe, przeciwutleniacze, które są bardzo ważne dla zdrowia. Czosnek zawiera witaminę C, E, K, PP, witaminy z grupy B (B1, B2, B5, B6, B9, B12), prowitaminę A. Zawiera również wapń, potas, magnez, oraz mikroelementy: kobalt, nikiel, chrom, cynk, fosfor. Flawonoidy i aminokwasy, związki śluzowe i olejki eteryczne (szczególnie allicyna), wzmacniają układ odpornościowy. Sos jedzony z umiarem, nie zaszkodzi zdrowiu.
Do czego stosować sos aioli?
Tego rodzaju dodatek podkreśli smak gotowanych i grillowanych warzyw, a także ryb z pieca czy patelni. Można go nakładać na jajka, opieczonego chleba, na kanapki lub dodatek do krakersów. Sprawdzi się także jako dip do surowych warzyw. We Francji cieszy się popularnością jako dodatek do owoców morza i ślimaków, a w Hiszpanii podkreśla smak grillowanej jagnięciny i warzyw.
Sos aioli — przepis
Fot. iStock
Sos aioli — składniki:
- 250 ml oliwy z oliwek
- 10 ząbków czosnku
- 1/4 łyżeczki soli morskiej
- 2 żółtka
- 2 łyżeczki soku z cytryny
- czarny pieprz
Przygotowanie:
- Czosnek obierz, przeciśnij przez praskę, wymieszaj z solą i bardzo dokładnie utrzyj lub ubij z żółtkami.
- Powoli wlewaj do sosu oliwę z oliwek, nie przestając ucierać całości.
- Do ubijanej masy dodaj sok z cytryny i ubijaj jeszcze chwilę. Na koniec przypraw świeżo zmielonym pieprzem.
Sos aioli z pieczonego czosnku — przepis
Fot. iStock
Sos aioli z pieczonego czosnku — składniki:
- 150 ml majonezu
- 1 główka czosnku
- 1 łyżka oliwy z oliwek
- sok z 1/4 cytryny
- sól
- pieprz
Przygotowanie:
- Główkę czosnku (bez usuwania łupinek) polej łyżką oliwy, obsyp solą i pieprzem, zawiń w folię aluminiową. Piecz w piekarniku ok. 60 minut, w temperaturze 220 stopni C.
- Po tym czasie, gdy czosnek będzie miękki, wyciśnij go z łupinek, rozgnieć widelcem. Zmiażdżony czosnek wymieszaj z majonezem, sokiem z cytryny, solą i świeżo zmielonym pieprzem do smaku.
Sos aioli z ziemniakiem — przepis
Fot. iStock
Sos aioli z ziemniakiem — składniki:
- 150 ml majonezu
- 100-120 ml oliwy
- 1 ziemniak
- 2 ząbki czosnku
- 3 żółtka
- 1 łyżeczka curry
- sól
- pieprz
Przygotowanie:
- Ziemniaka ugotuj do miękkości w mundurku, jaja ugotuj na twardo, żółtka odłóż.
- Ugotowany ziemniak zblenduj z ząbkami czosnku i ugotowanymi żółtkami. Dopraw curry, solą i pieprzem. Zmiksuj na gładką masę, wlewając cienką strużką oliwę.
- Dodaj majonez i dokładnie wymieszaj. Sos gotowy, podawaj go w temperaturze pokojowej.
Oszukane aioli — przepis
Ten sos a`la aioli to wyjątkowo prosty i szybki w przygotowaniu sos, który smakiem przypomina osławione aioli.
Fot. iStock
Oszukane aioli — składniki:
- łyżka majonezu
- łyżeczka soku z cytryny lub limonki
- ząbek czosnku
- odrobina musztardy do smaku
- sól i pieprz do smaku
Przygotowanie:
Nie ma nic prostszego — po prostu zblenduj razem wszystkie składniki. Dopraw solą i pieprzem, jeśli jest taka potrzeba.
