Szczury to zwierzęta, które nie cieszą się powszechną sympatią. Kojarzone z brudem i chorobami, wzbudzają prawdziwy wstręt. Żartobliwie mówi się, że są tak odporne, że nawet bomba atomowa nie zakończy ich istnienia. Jeśli rzeczywiście ci niechciani goście pojawią się pod dachem, trzeba wiedzieć, jak ich wyprosić, nim narobią poważnych szkód.
Szczury – wierni towarzysze
Szczury (Rattus) to gryzonie do których zaliczamy kilkadziesiąt gatunków. W Polsce najczęściej możemy spotkać szczura śniadego i szczura wędrownego, które chętnie wpraszają się do ludzkich siedlisk i wcale niełatwo ich się pozbyć.
Szczur wędrowny (Rattus norvegicus), znany także jako szczur norweski i szczur rudy, charakteryzuje się zabarwieniem brunatnoszarym z żółtym odcieniem, z jaśniejszą stroną brzuszną. Jego ogon jest długi i nieowłosiony. Dorosłe szczury wędrowne osiągają długość tułowia od 20 do 30 cm, a ogona od 15 do 23 cm. Dobrze odżywione osobniki mogą osiągać jeszcze większe rozmiary – nawet 50 cm. W laboratoriach służy jako zwierzę doświadczalne. Poza tym, szczury laboratoryjne, podobnie jak myszy, hodowane są w domach, jako zwierzę towarzyszące.
Fot. iStock
Szczur śniady (Rattus rattus) w Polsce najliczniejszy jest w portach morskich i na zachodzie, wzdłuż biegu Odry. Lokuje się na strychach i w piwnicach domów, spiżarniach, na statkach oraz niekiedy w kanałach miast. Szczur śniady jest mniejszy i smuklejszy od szczura wędrownego, za to ma bardziej zaostrzony pyszczek, dłuższe uszy, duże oczy i ogon. Długość głowy i tułowia wynosi 13-24 cm, a ogona 13,5-25 cm (razem około 40 cm). Ubarwienie szczura najczęściej jest czarne lub prawie czarne z szarą brzuszną stroną.
Szczury jako szkodniki
Szczury mają złą sławę nie bez przyczyny. W XIV wieku szczury, a w zasadzie pchły bytujące na nich, roznosiły śmiertelną dżumę. Ponieważ gryzonie namnażały się szybko, wyjadały ludziom zapasy żywności, więc niechęć do nich była zrozumiała. Obecnie wcale nie jest lepiej. Gryzonie te są wszystkożerne i zjadają dziennie pokarmu odpowiadający 10% masy ich ciała.
Fot. iStock
Szczury nadal wyjadają i niszczą plony oraz zapasy, czynią materialne szkody w gospodarstwie domowym. Wcale nierzadkie są przypadki, w których te gryzonie zakładały swoje gniazda, uszkadzając instalację elektryczną w budynku, powodując pożar. Ich zęby są niezwykle mocne i mogą nimi przegryźć różne materiały, drążąc tunele, uszkadzając ściany. Te gryzonie bywają bardzo agresywne. Zdarzały się pogryzienia ludzi oraz zwierząt domowych przez szczury, czy wygryzania dziur w ciałach np. świń. Przestraszony szczur bez drogi ucieczki może doskoczyć na wysokość twarzy dorosłego człowieka, by zaatakować.
Poza tym szczury niosą niebezpieczeństwo dla zdrowia. Są one nosicielami 56 różnych chorobotwórczych wirusów, bakterii i pierwotniaków, wywołujących groźne choroby. Stanowią zagrożenie nie tylko dla człowieka, ale i dla zwierząt hodowlanych. Zagrażają tak samo zdrowiu ludzi, jak i zwierząt hodowlanych.
Szczury – jak wyprosić je z domu?
Obecność szczurów w domu nie jest krzepiąca, więc nie dziwi chęć jak najszybszego pozbycia się tych gryzoni. Do dyspozycji są mniej i bardziej humanitarne metody działania.
Fot. iStock
Kot
Szczury wprost nie znoszą zapachu wydzielanego przez kota, ponadto naturalny instynkt kota zachęca go do polowań. Bardzo rzadko się zdarza, by zakładały gniazdo tam, gdzie rządzi kot.
Żywołapki
Żywołapki to skrzyneczki z mechanizmem zamykającym drzwiczki za szczurem. Do pułapki wkłada się wabik – jedzenie. Gdy zwabiony szczur wejdzie do środka, klapka lub drzwiczki się zasuwają, a gryzoń zostaje uwięziony w pułapce, skąd można go daleko od domu wypuścić. Żywołapkę można wykorzystywać wielokrotnie.
Klasyczne pułapki
Pułapka działa w oparciu o prosty mechanizm. Nakłada się na nią w odpowiedni sposób przynętę, a gdy szczur wejdzie na łapkę i złapie jedzenie, klamra gwałtownie się zamyka, łamiąc szczurowi kręgosłup.
Chemiczne trucizny
Tzw. trutki powodują śmierć gryzonia po ich spożyciu. Przy ich stosowaniu należy być bardzo ostrożnym i lepiej unikać ich w przypadku obecności małych dzieci i zwierząt domowych. Co prawda w składzie trutek jest gorzki benzoesan denatorium, który ma odrzucić smakiem od próby spożycia trutki przez człowieka, ale trutkę dla bezpieczeństwa należy umieścić w miejscach niedostępnych dla dzieci i domowych zwierząt. Można zastosować trutki w płynie, wylewając je na podstawkę lub nasączając nimi np. chleb lub owoce. Standardowo można zakupić też je w postaci granulek, kostek lub pasty. Trutki zaczynają działać z kilkudniowym opóźnieniem, więc szczury, będące szybko uczącymi się stworzeniami, nie kojarzą śmierci współbratymców ze zjedzeniem trutki. Niektóre preparaty zawierają również substancję mumifikującą, która uniemożliwia rozkład ciała szczura, więc po pewnym czasie nie wydziela się odrzucający odór.
Fot iStock
Deratyzacja
Deratyzacja, czyli zwalczanie szczurów, to zadnie dla profesjonalistów. Dzięki zastosowaniu metod chemicznych lub biologicznych wyłapują lub uśmiercają szczury, po czym usuwają padłe gryzonie oraz je utylizują. Na końcu specjaliści czyszczą i dezynfekują miejsca, w których padły szczury. Mogą również pomóc zabezpieczyć dom czy posesję przez ponownym pojawianiem się gryzoni.
