Pomidory to warzywa, które od wielu lat stanowią wręcz podstawę w polskiej kuchni. Trudno sobie wyobrazić wiosenne kolorowe kanapki, czy sałatki bez pomidorów. Ich zastosowanie w kuchni jest jednak znacznie szersze – sosy, zupy, ketchupy oraz świeże dodatki do pizzy czy innych dań. Nie bez powodu pomidory koktajlowe czy malinowe i ich uprawa na balkonie oraz w ogrodzie, jest tak popularna.
Pomidory – właściwości
Pomidory są nie tylko smaczne, ale i niezwykle zdrowe. Zawierają witaminę C, wzmacniającą odporność i uszczelniającą naczynia krwionośne. Obecna jest wspierająca wzrok witamina A, oraz witamina E nawilżająca skórę i hamująca procesy starzenia się komórek. Są tu również witaminy z grupy B (wspierają układ nerwowy), oraz witamina K znana z właściwości przeciwkrzepliwych. Pomidory obfitują w potas, zawierają wapń magnez, żelazo. Duża ilość potasu wspomaga pracę serca, a likopen, który jest silnym antyutleniaczem, neutralizuje wolne rodniki, chroni przed starzeniem się komórek i nowotworami. W pomidorach znajdują się takie mikroelementy takie jak mangan, miedź czy kobalt.
Fot. iStock
I to nie wszystko, za co można pochwalić pomidory. Zawierają one także pektyny obniżające poziom złego cholesterolu i chroniące układ krążenia przed chorobami. Błonnik wspiera pracę układu pokarmowego i zapobiega zaparciom. Pomidory zawierają brom niezbędny dla prawidłowej pracy układu nerwowego. Obniżają ciśnienie krwi i wykazują również działanie moczopędne. Warto wiedzieć, że wspomniany likopen chroni przed szkodliwymi procesami zachodzącymi w skórze przez promieniowanie ultrafioletowe.
Spożycie 100g surowych pomidorów dostarcza jedynie 18 kcal, więc te warzywa oraz sok z nich wyciskany, są chętnie stosowanie podczas różnych diet odchudzających.
Suszone pomidory
Suszone pomidory również mają wiele właściwości dla zdrowia. Zawierają znacznie więcej, w porównaniu do świeżych, błonnika (13g). Zawierają też znacznie więcej składników mineralnych, takich jak potas, żelazo, wapń, magnez, fosfor. Po wysuszeniu pomidory zwiększają także zawartość cennego likopenu.
Fot. iStock
Pomidory – popularne odmiany
Pomidory mają wiele uprawnych odmian, po które sięgamy chętnie. Mogą być żółte, pomarańczowe, czerwone, wręcz czarne, o różnej wielkości i kształcie. Także zastosowanie poszczególnych odmian, w zależności od ich przeznaczenia, w kuchni może być odmienne. Najczęściej w kuchni stosujemy pomidory gruntowe, okrągłe o dużej ilości soku w miąższu. Można je spożywać na surowo i po ugotowaniu, a także przerabiać je na przetwory. Poza tym najczęściej kupujemy również:
Pomidory koktajlowe
Pomidorki drobnoowocowe, znane jako pomidory koktajlowe, to smaczny i dekoracyjny świeży dodatek do różnych dań. Mogą być uprawiane w gruncie, jak i w doniczkach na balkonie ze względu na niewielkie rozmiary krzaczka i obfite owocowanie.
Fot. iStock/pomidorki koktajlowe
Pomidory pelati (w puszce)
Aromatyczne pomidory pelati, dostępne w puszce, pochodzą z włoskiego regionu Aprulia. Zrywa się je w najcieplejsze dni roku, następnie oczyszcza i obiera się je ze skórki. Do nas trafiają już przygotowane w puszkach. Znakomicie pasują jako aromatyczna baza gęstych sosów, pizzy, pieczeni i dan głównych.
Pomidory malinowe
Uprawiane w gruncie pomidory malinowe wydają duże owoce o malinowym kolorem. Charakteryzują się one pożebrowaną powierzchnią i sercowatym kształtem. Mięsisty miąższ pomidorów malinowych posiada lekko słodki smak i jest niezwykle soczysty, chętnie wykorzystywany w kuchni.
Bawole serca
Te pomidory są nieco mniej aromatyczne, choć w smaku podobne do malinowych. Można je odróżnić od innych po twardym miąższu i podłużnym kształcie. Są bardzo soczyste i dzięki niewielkiej ilości pestek, znalazły szerokie zastosowanie w kuchni.
Fot. iStock/bawole serca
Pomidory – uprawa
Sadzonki
Warzywa w gruncie uprawia się z rozsady, którą zapoczątkowuje się w lutym lub w marcu. Wtedy wysiewa się do pojemników nasiona pomidorów i czeka ok 5-8 tygodni, aż wzejdą. Do gruntu należy przenieść je najlepiej po połowie maja, gdy nie zagrażają im przymrozki.
Podłoże
Pomidory można uprawiać na kilka sposobów – w gruncie, szklarni oraz w tunelach foliowych. Te warzywa są bardzo wrażliwe na zbyt niskie temperatury i zamierają już w temperaturze 0°C, wiec uprawa w gruncie od wczesnej wiosny bywa ryzykowna. Najlepsza temperatura wzrostu oscyluje pomiędzy 18-25°C. Pomidorom najbardziej służą gleby przepuszczalne i żyzne. Jeszcze przed zasadzeniem warto glebę głęboko przekopać i zasilić rozłożonym obornikiem lub kompostem. Najlepiej zasilać rośliny nawozami organicznymi, zgodnie z zaleceniami producenta.
Ściółkowanie i podpory
Warto wykonać ściółkowanie, czyli zabezpieczyć glebę przed nadmiernym wyparowywaniem wody, chroniąc równocześnie korzenie. Sprawdzi się tu agrowłóknina, trociny lub słoma. Wysokorosnące odmiany pomidorów potrzebują mocnych podpór i podwiązywania do nich, by owoce nie rosły na ziemi.
Fot. iStock/
Podlewanie
Pomidory w gruncie wymagają regularnego i obfitego podlewania 2-3 razy w tygodniu. Jeśli wody jest zbyt mało, owoce mogą urosnąć małe i bez smaku, albo w ogóle się nie pojawią. Gdy zawiążą się owoce, podlewamy częściej, ale mniejszą ilością wody. Nie wolno zalewać nadziemnych części roślin, by chronić je przed chorobami.
Usuwanie liści i bocznych pędów
Pomidory lubią, gdy liście, w miarę wzrostu rośliny, podobnie jak boczne pędy, były usuwane. Dojrzewające owoce będą się lepiej rozwijały, dostaną wtedy więcej światła, przez co będą smaczniejsze. Usuwanie liści ze skazami (np. plamy) pozwoli uniknąć rozwoju choroby grzybowej.
Ogławianie pomidorów
Ogławianie pomidorów to zabieg polegający na usunięciu wierzchołka pędu głównego bądź 2 lub 3 pędów (jeśli jest ich więcej). Ogławia się wtedy 2-3 liście nad najwyżej kwitnącym gronem. Zabieg przeprowadza się w połowie sierpnia, co pozwala dojrzeć wszystkim owocom przed przymrozkami.
Pomidory na balkonie
Pomidory na balkonie to często spotykany widok. Uprawa uda się, jeśli dysponujemy dobrze nasłonecznionym balkonem. Gdy mamy już sadzonki, przesadzamy je pojedynczo do dużych, co najmniej 5-litrowych doniczek, lub po kilka w jeszcze większych pojemnikach, z drenażem i otworami w dnie. Można wykorzystać na dno keramzyt, a jako podłoże ziemię uniwersalną. Na balkon wystawiamy sadzonki stopniowo, hartując je. Ostatecznie można wystawić je na zewnątrz po tzw. Zimnej Zośce, czyli po połowie maja, kiedy przymrozki raczej się nie przytrafiają.
Fot. iStock/pomidory na balkonie
Pomidorki źle znoszą przesuszenie, więc na słonecznym balkonie wymagają regularnego podlewania – nawet 2 razy dziennie. Warto również nawozić rośliny. Można zacząć, kiedy siewki, rosną na parapecie. Gdy przesadzimy je do doniczek, należy odczekać dwa tygodnie, a po tym czasie regularne zasilamy je co 7-10 dni, specjalnym nawozem dla pomidorów. Pomidory na balkonie mogą wydać wiele smacznych owoców, co zdecydowanie przyniesie satysfakcję z takiej domowej uprawy.
