Zwykle pojawia się u dzieci, ale niekiedy zmagają się z nim też osoby dorosłe. Lęk przed separacją, strach przed rozstaniem. Ten utrzymujący się zbyt długo utrudnia normalne funkcjonowanie. Kiedy najczęściej pojawia się lęk separacyjny i jak sobie z nim radzić?
Lęk separacyjny – czym jest?
Lęk separacyjny (ang. SAD – separation anxiety disorder) zwykle rozpoczyna się u dzieci między 2. a 5. rokiem życia. To niewspółmierny do sytuacji strach przez rozstaniem z bliską osobą, nawet na krótki czas. W początkowej fazie rozwoju – najczęściej między 9. a 11. miesiącem życia – pojawia się u niemowląt i jest w pełni naturalnym i zrozumiałym zjawiskiem. Dzieci płaczem i krzykiem reagują na rozstanie z rodzicami. Stają się rozdrażnione, marudne i niespokojne. Całkowicie zrozumiałe jest, że maluchy niechętnie pozostają z obcymi osobami, są wstydliwe i mało odważne. Lęk separacyjny to jedna z częściej pojawiających się form zaburzeń lękowych. Dotyka około 5 proc. dzieci, jednak częściej pojawia się u chłopców niż u dziewczynek. Wraz z upływem lat lęk separacyjny powinien się zmniejszać, by z czasem całkowicie ustąpić. Zdarza się jednak, że dziecko dorasta, a strach i lęk przed rozstaniem z bliskimi zostają.
Przyczyny lęku separacyjnego
Przyczyny lęku separacyjnego dzielimy na trzy grupy: czynniki biologiczne, środowiskowe i psychologiczne. Biologiczne związane są z dziedziczonymi genami. Lęk separacyjny częściej pojawia się u dzieci, u których tata lub mama zmagała się z zaburzeniem lękowym np. depresją. Czynniki środowiskowe zazwyczaj związane są z opieką rodzicielską – nadmierna troska ze strony rodziców, opiekunów lub wręcz przeciwnie – brak zainteresowania, zbyt mało uwagi poświęconej dziecku. Istotną rolę odgrywają traumatyczne przeżycia i doświadczenia związane z chorobą lub śmiercią bliskiego członka rodziny. Lęk może być wynikiem jakiejś katastrofy np. wypadku samochodowego. Prawdopodobieństwo jego wystąpienia wzrasta w przypadku prześladowania, wyśmiewania przez rówieśników. Czynniki psychologiczne to głównie zbyt duża wrażliwość emocjonalna i nieumiejętność prawidłowego reagowania na odczuwany strach.
Lęk separacyjny – objawy
Lęk separacyjny najczęściej występuje u dzieci, sporadycznie pojawia się u osób dorosłych. Czym się objawia?
- Chorobliwą obawą przed rozstaniem z bliskimi osobami.
- Zamartwianiem się nieszczęściami, obawą przed chorobą i śmiercią.
- Niechęcią do kładzenia się spać, gdy w pobliżu nie ma rodziców.
- Częstym wstawaniem w nocy, by sprawdzić, czy rodzice aby na pewno są w pobliżu.
- Niechęcią do spania poza domem.
- Nocnymi koszmarami związanymi z rozłąką z rodzicem.
Dodatkowo mogą pojawić się objawy fizyczne:
- Ból głowy,
- Ból brzucha,
- Nudności,
- Wymioty,
- Ból w klatce piersiowej.
Objawy lęku separacyjnego różnią się w zależności od wieku dziecka.
Zobacz również: Zaburzenia snu u dzieci – na jakie objawy zwrócić uwagę?
Lęk separacyjny u dorosłych
Choć kojarzony jest z zaburzeniem dziecięcym, lęk separacyjny pojawia się także u osób dorosłych – a w szczególności osób starszych. Strach, lęk przed rozstaniem z partnerem lub dziećmi znacznie zaburza funkcjonowanie i pogarsza jakość życia. Często odbija się na związkach i relacjach rodzinnych.
Jak wygląda leczenie?
Lęk separacyjny wymaga leczenia, nie można go bagatelizować i czekać, aż sam ustąpi. W przypadku zdiagnozowania lęku separacyjnego wskazana jest pomoc psychologiczna. Do najczęściej stosowanych technik behawioralnych zaliczamy – terapię poznawczo-behawioralną, systematyczną ekspozycję, warunkowanie instrumentalne. Nie ma konkretnej terapii, która okaże się skuteczna u każdego pacjenta. Istotną rolę odgrywa też psychoedukacja. W sporadycznych przypadkach, u osób zmagających się z lękiem separacyjnym stosuje się leczenie farmakologiczne.
źródło: medonet
