O „Summertime sadness” śpiewała Lana Del Rey i faktycznie ten utwór wprowadzał szczególny nastrój, takiego ciężkiego lata. Upał, pełne słońce, długie dni, plaża, góry, zieleń – wszystko, o czym marzymy w długie zimowe miesiące, nagle nie daje nam tak wyczekiwanego szczęścia. Dlaczego? Do jesiennej depresji jesteśmy przyzwyczajone, weszła już na stałe do języka, ale letnia…? Cóż, okazuje się, że i taka istnieje.
Sezonowe zaburzenie afektywne (SAD) to rodzaj depresji, który jest związany ze zmianami pór roku – SAD zaczyna się i kończy mniej więcej o tych samych porach każdego roku. Jeśli jesteś jak większość osób z SAD, twoje objawy zaczynają się jesienią i trwają w miesiącach zimowych, wysysając energię i sprawiając, że czujesz się nastrojony. Rzadziej SAD powoduje depresję wiosną lub wczesnym latem. Leczenie SAD może obejmować terapię światłem (fototerapię), leki i psychoterapię.
Nie traktuj tego corocznego pogorszenia nastroju jako po prostu chandry lub sezonowego smutku, z którym musisz sobie poradzić sama. Podejmij kroki, aby utrzymać swój nastrój i motywację na stałym poziomie przez cały rok.
Objawy SAD
W większości przypadków objawy choroby afektywnej sezonowej pojawiają się późną jesienią lub wczesną zimą i ustępują w słoneczne dni wiosny i lata. Rzadziej osoby o odwrotnym wzorze mają objawy, które zaczynają się wiosną lub latem. W obu przypadkach objawy mogą zacząć się łagodnie i nasilać się wraz z postępem sezonu.
Oznaki i objawy SAD mogą obejmować:
- Uczucie depresji przez większość dnia, prawie każdego dnia
- Utrata zainteresowania zajęciami, które kiedyś sprawiały ci przyjemność
- Brak energii
- Problemy ze snem
- Wahania apetytu i wagi
- Uczucie ospałości lub wzburzenia
- Trudności z koncentracją
- Poczucie beznadziejności, bezwartościowości
- Częste myśli o śmierci
Objawy charakterystyczne dla SAD o początku zimy, czasami nazywane depresją jesienną, mogą obejmować:
- Zaspanie
- Zmiany apetytu, zwłaszcza pragnienie pokarmów bogatych w węglowodany
- Przybranie na wadze
- Zmęczenie lub niska energia
Objawy charakterystyczne dla sezonowej choroby afektywnej o początku lata, czasami nazywanej depresją letnią, mogą obejmować:
- Problemy ze snem (bezsenność)
- Słaby apetyt
- Utrata masy ciała
- Pobudzenie lub niepokój
- Zmiany sezonowe w chorobie afektywnej dwubiegunowej
Skąd pogorszenie samopoczucia latem?
Tak jak jesienią i zimą brakuje nam słońca, tak latem okazuje się, że możemy się czuć zmęczeni jego ilością i wysoką temperaturą, jaką nam słońce funduje. To zaburza nasz rytm biologiczny, obniża poziom serotoniny, czyli hormonu szczęścia. A to w prostej linii prowadzi do rozdrażnienia, stresu, apatii, bezsenności, spadku libido, bólów głowy czy nawet lęków.
Ale to nie wszystko. Obniżenie samopoczucia latem może wiązać się również z odwodnieniem. Dlatego tak ważne jest regularne picie wody czy naturalnych izotoników. Pamiętajmy, że regularne picie wody jest kluczowe, by mózg mógł sprawnie pracować i byśmy po prostu czuli się dobrze. Z tym wśród Polaków jest naprawdę kiepsko. Badania pokazują, że 10 proc. z nas w ogóle nie pije wody, a niemal 80 proc. sięga po nią za rzadko lub dopiero wtedy, gdy czuje pragnienie. Sygnał, że chce nam się pić oznacza, że już jesteśmy odwodnieni. Stąd tylko krok do senności, migren i spadku energii. Aby dobrze nawodnić organizm, najlepiej wypijać szklankę wody na godzinę, małymi łykami.
Uwaga, źle działa na nas również korzystanie z… klimatyzacji. Pojawiają się problemy z termoregulacją organizmu.
Niebagatelny wpływ na nasze samopoczucie, nie tylko latem, ma jakość snu. Jeśli śpimy źle, czujemy się źle. Latem problemy ze snem nie należą do rzadkości. Wysoka temperatura, dłuższe dni, dużo emocji, czasem imprez – wszystko to działa na niekorzyść naszego odpoczynku. Jak możemy sobie pomóc? Psychologowie radzą, by kłaść się spać o stałej porze, solidnie wietrzyć pomieszczenie, w którym śpimy i zadbać, by docierało do niego jak najmniej światła. Jeśli nie mamy możliwości zaciemnienia okien, warto skorzystać ze specjalnych opasek na oczy. Przypominamy też, że powinnyśmy spać nieprzerwanie przez 6-7 godzin.
Kiedy iść do lekarza
To normalne, że przez kilka dni czujesz się przygnębiona. Ale jeśli czujesz się przygnębiona przez kilka dni i nie możesz zmotywować się do wykonywania czynności, które zwykle lubisz, skontaktuj się z lekarzem. Jest to szczególnie ważne, jeśli zmieniły się Twoje rutyny snu i apetyt, sięgasz po alkohol dla pocieszenia lub odprężenia, czujesz się beznadziejnie lub myślisz o śmierci.
Przyczyny
Konkretna przyczyna sezonowych zaburzeń afektywnych pozostaje nieznana. Niektóre czynniki, które mogą mieć znaczenie, to:
- Twój zegar biologiczny (rytm dobowy). Zmniejszony poziom nasłonecznienia jesienią i zimą może powodować SAD zimowy. To zmniejszenie ilości światła słonecznego może zakłócić wewnętrzny zegar organizmu i prowadzić do poczucia depresji.
- Poziomy serotoniny. Spadek serotoniny, substancji chemicznej mózgu (neuroprzekaźnika), która wpływa na nastrój, może odgrywać rolę w SAD. Zmniejszone światło słoneczne może spowodować spadek serotoniny, który może wywołać depresję.
- Poziomy melatoniny. Zmiana pory roku może zaburzyć równowagę poziomu melatoniny w organizmie, która odgrywa rolę we wzorcach snu i nastroju.
Czynniki ryzyka
Choroba afektywna sezonowa częściej rozpoznawana jest u kobiet niż u mężczyzn. SAD występuje częściej u młodszych dorosłych niż u osób starszych.
Czynniki, które mogą zwiększać ryzyko wystąpienia sezonowych zaburzeń afektywnych obejmują:
- Historia rodzinna. Osoby z SAD mogą częściej mieć krewnych z SAD lub inną formą depresji
- Poważna depresja lub choroba afektywna dwubiegunowa. Objawy depresji mogą się nasilać sezonowo, jeśli masz jeden z tych stanów
- SAD wydaje się być bardziej powszechny wśród osób mieszkających daleko na północ lub południe od równika. Może to być spowodowane mniejszym nasłonecznieniem zimą i dłuższymi dniami w miesiącach letnich
Komplikacje
Poważnie traktuj oznaki i objawy sezonowych zaburzeń afektywnych. Podobnie jak w przypadku innych rodzajów depresji, SAD może się nasilać i prowadzić do problemów, jeśli nie jest leczona. Mogą to być:
- Wycofanie społeczne
- Problemy w szkole lub pracy
- Nadużywanie substancji
- Inne zaburzenia zdrowia psychicznego, takie jak lęk lub zaburzenia odżywiania
- Myśli lub zachowania samobójcze
Leczenie może pomóc w zapobieganiu powikłaniom, zwłaszcza jeśli SAD zostanie zdiagnozowany i leczony, zanim objawy ulegną pogorszeniu.
Źródło: https://www.healthline.com/
