– A jeśli przestanie pić, to jaką mamy szansę odbudować związek? Nie wiem, czy z tych zgliszczy można jeszcze cokolwiek zbudować, coś poczuć – mówi Monika. Jej mąż pije od… właściwie nie wie od kiedy.
Pełen luz
Poznali się na imprezie. Ona akurat po trudnym związku, który miał być na całe życie. On dusza towarzystwa. – Był takim dobrym duchem. Zaopiekował się wtedy mną. Zadbał, żebym dobrze się bawiła. Potańczyliśmy, pożartowaliśmy. Nie pamiętam, kiedy się tyle naśmiałam – wspomina Monika. Wysłał jej SMS-a: „Może kawa”. Numer telefonu wziął od wspólnych znajomych. – Zaczęliśmy się spotykać. Dobrze się czułam w jego towarzystwie. Ujął mnie tym, że dla niego nie było z niczym problemu. Rzucał: „Chodź, pojedziemy nad morze” i jechaliśmy. Mówił: „Nie martw się na zapas zobaczysz, wszystko się ułoży, a jak nie, znajdziemy inne rozwiązanie”. Pasowali do siebie. Po kilku miesiącach już razem mieszkali. „Po co marnować czas”, tłumaczył. Po roku byli małżeństwem.
Monika zaszła w ciążę. On szalał ze szczęścia. Na rękach ją nosił. – Zawsze był wybuchowy. Taki furiat trochę. Ale nieszkodliwy. Wolałam, żeby okazywał emocje, niż je w sobie tłumił. Mój poprzedni związek taki był. Jak prosta linia. Bez emocji. Z Rafałem zawsze dużo się działo. On to taki wulkan energii.
Pojawił się stres
Rafał jest architektem. Po studiach pracował w biurze projektowym. Z przyjacielem postanowił jednak otworzyć własną firmę. Niestety spółka okazała się nietrafionym pomysłem. – Ten przyjaciel zrobił go w konia, podebrał klientów i odszedł. Na swoje. Myślę, że to wtedy Rafał zaczął pić. Monika w domu z małą córeczką była wiecznie sama. Wiadomo, on rozkręcał biznes. – Czekałam, wiedziałam, że ma trudny czas. Dużo spadło mu na głowę. Robił wszystko, by utrzymać firmę, pracował od rana do nocy. Nawet w weekendy. Mówił, że nie chce mnie zawieźć, że jest odpowiedzialny za mnie i małą Marysię. Zaczął jednak Monikę trochę przerażać. – Opowiadał mi jakieś dziwne historie. Że jego były szef mu grozi, nasyła do jego biura ludzi, straszy sądami, odszkodowaniami za jakiś klientów, za niedotrzymanie tajemnicy firmy. „Tobie nic nie zrobią. Dziecku też nie. Tak się z nimi umówiłem” – powiedział mi kiedyś. – Do dziś nie wiem, co z tego wszystkiego, co wtedy mówił, było prawdą. Opowiadał, że grozili mu bronią. Czasami budziłam się w nocy, jego nie było, spał w samochodzie pod domem.
To wtedy wieczorem robił sobie drinka, czasami dwa. Przychodził już z kupionym piwem. – Na początku nic nie mówiłam. Kiedy raz zwróciłam mu uwagę, że może jednak trochę za dużo i za często tego alkoholu, odburknął: „Muszę jakoś odreagować”. Stał się drażliwy.
Początki
Monika zaszła ponowie w ciążę. – Nie chciałam tego dziecka. Byłam zmęczona. Wiecznie sama z córką w domu. Musiałam wszystko ogarniać. I teraz drugie dziecko, gdzie nie miałam od nikogo pomocy. Rafał mówił: „Damy radę. Zobacz, już wszystko się układa”. Faktycznie dźwignął firmę. Znalazł nowego wspólnika, nauczony doświadczeniem zabezpieczył się umowami Wiedziałam, że zawodowo wszystko wraca do normy. Zresztą było to widać po kasie, która wpływała na nasze konto. Taka rekompensata tego, że Rafał mało bywał w domu. Jego nie było, były pieniądze. Monika urodziła synka. Janka. Imię po dziadku. Alkoholiku. Ale nie była przesądna, w końcu to tylko imię.
Rafał dzwonił: „Mam służbową kolację. Wrócę później”. I wracał, zataczał się. Kiedy wstawałam, on mówił: „O wstała księżniczka. Ktoś musi zap**lać, żeby się księżniczka wyspać mogła”, bełkotał pogardliwie. Kiedy wracał do domu wieczorem, nie szybciej niż o 20-tej, zawsze miał ze sobą jakiś alkohol. „Nie czepiaj się, po dwóch czy trzech piwach nikt nie zostaje alkoholikiem”, mówił kiedy zwracałam mu uwagę. Weekend, jeśli był w domu zaczynał od otwartego piwa. Nie mógł z nami wysiedzieć. Krążył. Wychodził. Wracał. To szedł wyrzucić śmieci, to do sklepu, to do samochodu, bo czegoś zapomniał. Za każdym razem, gdy wracał, był coraz bardziej pijany. Wtedy jeszcze krzyczałam. Robiłam awantury. Mówiłam, że odejdę. „Ciekawe, gdzie pójdziesz? Z kim będziesz miała lepiej? Kto da ci kasę na te kosmetyczki, fryzjera? Nie oddam ci dzieci”, groził. Najgorsza była pogarda w jego głosie. „Muszę na was harować, utrzymywać was, żeby jaśnie księżniczka miała na swoje zachcianki”. Kiedy mówiłam, że nie chcę jego pieniędzy, słyszałam: „Tak, jasne. Beze mnie jesteś nikim wylądowałabyś u mamuśki, gdzie byś była”.
Pogarda
– Byłam nikim. Patrzyłam jak leżał pijany na podłodze w kuchni. Wyrzucałam puste butelki po wódce, które znajdowałam w koszu na pranie. Zamykałam drzwi do sypialni dzieci, by nie słyszały tego, co mówił. A później zasypiałam wtulona w ich małe ciałka. Przyjaciółka dawno niewidziana powiedziała: „Co się dzieje? Źle wyglądasz”. „Wiesz, dzieci, Rafała praca, zmęczona jestem”, odpowiadałam i bałam się, że ona pozna prawdę. Zobaczy ją w moich oczach. W jego wyglądzie.
Monika wróciła do pracy. Dzieci poszły do przedszkola. – Znowu byłam wśród do ludzi. Każdego dnia musiałam o siebie zadbać. Ubrać się, zrobić makijaż. Każdy dzień dodawał mi sił. Kiedy kolega z pracy zaczął ze mną flirtować, obudziła się we mnie kobieta. Znowu. Nie miałam siły na romans. Zresztą dokąd by mnie zaprowadził. Skupiła się na dzieciach. Im dawała najwięcej. – Maryśkę woziłam na balet. Janka na basen. Wiedziałam, że jestem dobrą matką. Monika na tym budowała swoją wartość.
– Kiedy wyszłam z koleżankami na imprezę, usłyszałam: „Co z ciebie matka”. Wtedy już nie reagowałam na zaczepki. Zamykałam drzwi do pokoju dzieci i kładłam się z nimi spać. Spokojniejsza. Przestało mi zależeć. Myślałam: „Chcesz, zachlej się na śmierć. Mam cię w du**ie”. Nie, nie mogłam odejść. To w końcu ojciec moich dzieci. Zresztą on uważa się za fantastycznego tatę. Dzięki niemu Marysia i Janek chodzą do prywatnej szkoły, zapisują się na każde zajęcia, które sobie wymyślą. Opłaca nam wakacje. On nie jeździ: „Ktoś musi pracować, jak wy się bawicie”.
Mówił: pomocy
„Mam problem. Pomóż mi” – powiedział Monice pewnego dnia. „Sam sobie musisz pomóc” odpowiedziała. – Nie mam zamiaru trzymać go za rękę i głaskać. On oczekuje, że powiem: „Jesteś taki biedny, tyle masz na głowie. Rozumiem”. Nie chcę tak. Kiedy powiedziała mamie: „Rafał musi się leczyć”, usłyszała, że na pewno nie jest tak źle. Dlaczego dajemy ogólne przyzwolenie na alkohol w domu. Każdy kogo pytam, jest fanem rodzinki.pl. A ja oglądając słyszę tylko, jak ojciec potrafi odezwać się do dzieci i widzę u nich alkohol, przy każdej okazji. Nie widzę tam nic śmiesznego.
Rafał jest alkoholikiem od wielu lat. Monika przestała go kryć, udawać, że nic złego się nie dzieje. – Otwarcie mówię wszystkim, że ma problem z alkoholem. Idzie z dziećmi na rower, czy pograć w piłkę, ale wcześniej musi wypić drinka. Nim wyjdzie. Jego ojciec był alkoholikiem, już nie żyje. Rafał powiedział kiedyś swojej matce: „Taty problem, to żaden problem. Jestem w tym o wiele głębiej od niego”.
Monika nie wierzy, że alkoholizm to choroba. – Choroba to nowotwór. Nie masz na nią wpływu. Alkoholizm to wybór. To ty pozwalasz, żeby kieliszek kierował twoim życiem, żebyś był od niego zależny. Po prostu nazywając go chorobą dajemy komuś usprawiedliwienie.
Została nadzieja
Poszła do psychiatry, zaczęła czytać książki, historie kobiet, które żyją z alkoholikami. – Bardzo mi to pomaga. Poznaję mechanizmy, wiem, że nie ja zawiniłam. Że alkoholik zawsze wszystkich obarcza winą za to, kim się stał. Swojej winy nie widzi. Teraz z perspektywy czasu przypominam sobie te nasze pierwsze imprezy. Jego zawsze przeciągały się o jeden, dwa dni dłużej. Może, gdybym szybciej zareagowała…
Monika postawiła ultimatum. Trzy miesiące. – Dłużej już tego nie wytrzymam. Miewał już okresy, kiedy nie pił. Miałam wtedy nadzieję, wierzyłam, że się uda. Że jesteśmy dla niego ważniejsi niż alkohol… Po kilku dniach znajdowałam pustą butelkę, schowaną między ubraniami.
Teraz Rafał zaczął się leczyć. – Wiem, że nie pije od trzech tygodni. To znaczy, tak mi się, wydaje. Ale nie mogę z nim o tym rozmawiać. Jest nerwowy, wybucha, gdy tylko pytam: „Jak się czujesz, byłeś u tego lekarza, o którym mówiłeś?”. Nie wiem. Czekam. Tylko on myśli, że po tych kilku dniach bez picia, już wszystko się ułoży. Będziemy szczęśliwą rodziną. Najgorsze jest to, że zastanawiam się, co będzie, jeśli on naprawdę przestanie pić. Przez te lata powiedział mi tyle przykrych rzeczy, był tak okrutny. Ja tego nie zapomnę. Nie wymażę. I co? Nie będzie pił, mam go za to znowu pokochać? Jestem z nim tylko ze względu na dzieci.
Żony alkoholików, którzy wyszli z nałogu często mówią: „Lepiej było, gdy pił”. – Chciałabym porozmawiać z kimś, komu się udało. Uwierzyć, że to wszystko można odbudować. Zacząć jeszcze raz.
Kilka dni po naszej rozmowie Monika znalazła pustą butelkę w koszu na pranie.
