Witamina K jest konieczna dla utrzymania prawidłowego funkcjonowania organizmu. Jej niedobór nie zdarza się zbyt często, ale może prowadzić do poważnych konsekwencji zdrowotnych. Warto wiedzieć, jaką rolę pełni witamina K, kto narażony jest na jej niedobór i gdzie szukać jej źródeł?
Czym jest witamina K?
W warunkach naturalnych witamina K występuje w dwóch postaciach wykazujących aktywność biologiczną (witamina K1 i K2). Trzecia otrzymywana jest syntetycznie (witamina K3):
- witamina K1 – (filochinon, fitomenadion lub fitonation). Można ją dostarczyć do organizmu wraz z produktami pochodzenia roślinnego. Występuje pod postacią żółtej cieczy rozpuszczalnej w tłuszczach i odpornej na działanie temperatury. Ilość witaminy K1 w liściach roślin jest proporcjonalna do zawartości chlorofilu — im więcej chlorofilu, tym lepsze źródło witaminy K1. Część warzyw nieposiadających chlorofilu nie zawiera tej witaminy;
- witamina K2 – (menachinon). Tę postać witaminy K wytwarzają bakterie Enterobacteriaceae zasiedlające jelito czcze i kręte. Synteza witaminy K2 przez drobnoustroje pokrywa znaczną część dobowego zapotrzebowania człowieka na nią;
- witamina K3 – (menadion) jest otrzymywaną syntetycznie pochodną witaminy K. Należy ona do witamin rozpuszczalnych w wodzie i charakteryzuje się lepszą przyswajalnością niż naturalna witamina K1.
Fot. iStock
Rola witaminy K dla prawidłowego funkcjonowania organizmu jest bardzo istotna. Polega ona na:
- zapobieganiu zaburzeń krzepnięcia krwi — witamina K bierze udział w procesie syntezy osoczowych czynników krzepnięcia krwi oraz białka protrombiny, niezbędnych dla prawidłowego procesu krzepnięcia krwi;
- wspieraniu układu sercowo-naczyniowego, ze względu na działanie przeciwkrwotocznie i wzmacniające ściany naczyń krwionośnych;
- formowaniu i ochronie tkanki kostnej, dzięki wspieraniu wychwytywaniu wapnia przez układ szkieletowy;
- działaniu antybakteryjnym, przeciwgrzybiczym, przeciwbólowym i przeciwzapalnym.
Witamina K — gdzie ją znajdziemy?
Źródłem witaminy K są przede wszystkim zielone warzywa liściaste. Do najlepszych źródeł zaliczamy przede wszystkim: brokuły, jarmuż, szpinak, brukselkę, sałaty, roszponkę, kapustę włoską, szparagi, natkę pietruszki. Witamina K jest obecna również w selerze naciowym, botwinie, awokado, ogórkach, cukinii, karczochu, bobie, groszku, kalafiorze, rzepie, ziemniakach, marchwi, topinamburze, w produktach zbożowych, kaszy bulgur, oleju sojowym.
Witamina K znajduje się także w owocach takich jak: truskawki, brzoskwinie, oraz orzechach i daktylach. Innym, choć mniej istotnym źródłem witaminy K są również niektóre produkty pochodzenia zwierzęcego, takich jak: wątroba wołowa, jajka oraz mleko i jego przetwory.
Fot. iStock/witamina K
Witamina K — niedobór w organizmie
Do niedoboru witaminy K dochodzi rzadko, ale gdy już ma miejsce, objawy są charakterystyczne.
Niedobór wpływa na wydłużenie czasu krzepnięcia krwi, co bywa przyczyną:
- krwotoków z nosa i z układu pokarmowego;
- krwiomocz;
- obfite miesiączki,
- skłonność do powstawania siniaków,
- częste biegunki,
- częstsze zapadanie na infekcje bakteryjne.
Do osób najbardziej zagrożonych niedoborem zaliczamy noworodki i niemowlęta karmione piersią, osoby cierpiące na choroby wątroby i przewlekłe zapalenie trzustki, zespół złego wchłaniania, mukowiscydozę. Narażeni na niedobór są również pacjenci po poważnych zabiegach operacyjnych, a także przyjmujące leki antykoagulujące lub antybiotyki. Niski poziom tej witaminy częściej występuje u osób niedożywionych lub stosujących dietę ubogą w zielone warzywa.
Fot. iStock
Witamina K dla noworodka
Niskie stężenie witaminy K we krwi noworodka w pierwszych dniach życia powoduje skazę krwotoczną. Aby zapobiec tej niebezpiecznej sytuacji, wszystkim noworodkom po urodzeniu podaje się dawkę witaminy K zgodnie z aktualnymi wytycznymi. Ponieważ u dzieci karmionych piersią ilość witaminy K mleku matki może być niewystarczająca, zaleca się codzienne doustne podawanie witaminy K począwszy od 8 doby życia do ukończenia 3. miesiąca życia. Producent witaminy wyszczególnia na opakowaniu lub w ulotce ilość kropli, jaką należy podawać niemowlętom. Niemowlęta karmione modyfikowanymi mieszankami mlecznymi po otrzymaniu jednorazowej dawki witaminy K w szpitalu nie wymagają dalszej podaży kropli, ponieważ dostarcza ją podawane mleko.
Nadmiar witaminy K w organizmie
W przypadku naturalnej witaminy K nie stwierdzono szkodliwego jej działania na organizm. Natomiast należy być ostrożnym przy przyjmowaniu syntetycznych preparatów tej witaminy, ponieważ syntetyczna witamina K w nadmiarze negatywnie wpływa na:
- funkcjonowanie wątroby;
- powoduje nadmierną potliwość, uczucie gorąca, bóle serca.
źródło: www.mp.pl, www.medonet.pl
