Lekarze dentyści będą zwracać uwagę na to, co jedzą i piją ich pacjenci. W ramach obchodów Światowego Dnia Zdrowia Jamy Ustnej (20 marca), organizatorzy kampanii „Polska mówi #aaa!” apelują do rodziców i opiekunów o powstrzymanie się przed dodawaniem cukru, w tym syropów owocowych i miodu, do posiłków i przekąsek w pierwszych dwóch latach życia dziecka.
Prawie co drugie dziecko w wieku 3 lat (dane: Monitoring Zdrowia Jamy Ustnej MZ) w Polsce choruje na próchnicę zębów. Jedną z kluczowych przyczyn takiego stanu rzeczy są „błędy” dietetyczne popełniane przez rodziców i opiekunów. Cukier jako dodatek, cukier przed snem oraz niewłaściwe karmienie: naturalne i sztuczne, szczególnie przed zaśnięciem – to główne grzechy. Przez takie zachowania zwiększa się ryzyko wystąpienia próchnicy wczesnego dzieciństwa, gdy dziecku podawane są pokarmy zawierające cukier. A cukier to nie tylko ten stołowy. To także cukry zawarte w: syropach i sokach owocowych, syropach glukozo-fruktozowych, z agawy, w miodzie i wielu innych. Organizatorzy kampanii „Polska mówi #aaa” apelują, aby w pierwszych 2 latach życia nie dodawać dziecku cukru w żadnej postaci do posiłków i przekąsek.
– Dzieci bywają wystarczająco słodkie, nie trzeba ich dosładzać. Rodzice oraz opiekunowie powinni unikać pokarmów lub napojów z cukrem, zarówno z tym dodanym przez producenta jak i przez nich samych. Jest to ważne zwłaszcza w pierwszych latach życia i z pewnością przyniesie nie tylko korzyści dla zdrowia, ale ułatwi kształtowanie korzystnych dla zdrowia preferencji smakowych. Warto pamiętać, że najlepszym napojem do zaspokajania pragnienia jest woda. Mało które dziecko czy nastolatek rozumie, że wypijając puszkę gazowanego napoju słodzonego o objętości 355 ml spożywa nawet do 40 gramów (około 8 łyżeczek !) cukru. A przecież częste picie takich napojów jest jedną z przyczyn nie tylko próchnicy ale także otyłości u dzieci i młodzieży, i w konsekwencji ryzyka cukrzycy, chorób serca. Dzieła zniszczenia dopełniają kwasy: cytrynowy, jabłkowy, węglowy, kwas ortofosforowy oraz jako antyutleniacz – kwas askorbinowy, przyczyniające się dodatkowo do erozji szkliwa. Nauka nie ma wątpliwości – w odniesieniu do próchnicy ważne są zarówno ilość jak i częstotliwość spożywania cukru, ta korelacja jest silna. Wzrost spożycia cukru o 1 kg na osobę w wieku 12 lat w ciągu roku, skutkue wzrostem frekwencji próchnicy o około 1 proc. – tłumaczy prof. Dorota Olczak-Kowalczyk, konsultant krajowy w dziedzinie stomatologii dziecięcej, wiceprezes Polskiego Towarzystwa Stomatologii Dziecięcej, współtwórczyni projetku „Leczymy mleczaki”.
Dlaczego dieta uboga w cukier jest najważniejsza w początkowych latach życia dziecka? Dentyści przypominają, że bakterie próchnicotwórcze pojawiają się w jamie ustnej wraz w pierwszymi zębami. Pochodzą najczęściej od rodzica z niewyleczoną próchnicą, zwykle od matki. Ich przenoszenie ułatwia całowania dziecka w usta, oblizywania sztućców oraz smoczków, brak higieny jamy ustnej po karmieniu przed snem i w nocy oraz długotrwałego (po ukończeniu przez dziecko 12 miesiąca życia) i nocnego kamienia piersią lub butelką. Stąd właśnie pomysł na stworzenie w ramach obchodów Światowego Dnia Zdrowia Jamy Ustnej portalu www.leczymymleczaki.pl, na którym opublikowano praktyczne wskazówki dla rodziców oraz opiekunów. Wszystkie materiały, napisane przystępnym językiem, powstały na bazie aktualnych rekomendacji towarzystw naukowych oraz zespołów ekspertów. Dowiemy się z nich m.in. że: karmienie niemowląt nie powinno być stosowane jako uspokajanie, przed snem, drzemką lub w trakcie snu należy „karmić” tylko wodą, nie zanurzamy smoczka w słodkiej substancji, rezerwujemy spożywanie słodyczy i słodkich napojów na „specjalne okazje”, nie przetrzymujemy pokarmów/płynów kariogennych w jamie ustnej, a napoje słodzone pijemy przez słomkę.
Próchnica na talerzu
Prof. Marzena Dominiak, prezydent Polskiego Towarzystwa Stomatologicznego, nie ma wątpliwości, że zdrowie jamy ustnej zaczyna się na talerzu i w szklance. Dotyczy to w takim samym stopniu dzieci jak i dorosłych.
– Komunikat dla dorosłych jest prosty. Próchnica potrafi zamienić słodkie życie w wyjątkowo gorzką tragedię, ale bywa, że to dopiero początek problemów. Nadmierna konsumpcja, szczególnie słodzonych napojów, zwiększa ryzyko wystąpienia otyłości, chorób sercowo-naczyniowych, cukrzycy czy nowotworów. Związek chorób jamy ustnej z chorobami przewlekłymi to już fakt naukowy. Dlatego właśnie apelujemy do lekarzy dentystów, aby baczniej zwracali uwagę, co jedzą i piją ich pacjenci. Na pytanie „co powinienem jeść?” warto odesłać do aktualnych piramid zdrowego żywienia i aktywności fizycznych opracowanych przez Instytut Żywności i Żywienia, przygotowanych z myślą o dzieciach, dorosłych i seniorach – mówi szefowa największego stomatologicznego towarzystwa naukowego, inicjatora kampanii „Polska mówi #aaa!”.
W ramach tegorocznej obchodów Światowego Dnia Zdrowia Jamy Ustnej stomatolodzy przypominają, że właściwe, kariostatyczne nawyki dietetyczne, obok właściwej higieny jamy ustnej oraz regularnych wizyt u dentysty, połączonych z wykonywaniem zabiegów profilaktycznych, stanowią fundamenty zdrowia jamy ustnej. Skutecznymi narzędziami higieny powinny być: pasta z fluorem, regularnie wymieniane szczoteczki, najlepiej soniczne lub elektryczne, płukanki, nici dentystyczne, irygatory oraz bezcukrowe gumy do żucia stosowane po posiłkach. Dentyści promują również Europejski Kodeks Walki z Rakiem, zawierający 12 sposób na utrzymanie zdrowia oraz zachęcają do wykonywania badań przesiewowych w kierunku nowotworów jamy ustnej. Częstość zgonów będących wynikiem raka wargi, jamy ustnej i gardła jest w Polsce znacznie wyższa niż przeciętna dla krajów Unii Europejskiej.
Światowy Dzień Zdrowia Jamy Ustnej to najważniejszy w roku moment na podejmowanie publicznej dyskusji poświęconej opiece stomatologicznej. Kampania „Polska mówi #aaa”, którą realizuje Polskie Towarzystwo Stomatologiczne wraz z Partnerami, jest największym projektem w kraju inspirującym do podejmowania lokalnych inicjatyw prozdrowotnych. W akcję aktywnie włączają się przedszkola, szkoły, instytucje publiczne oraz praktyki lekarskie. Kampanię Honorowym Patronatem objęli m.in. Rzecznik Praw Dziecka, Międzynarodowa Kapituła Orderu Uśmiechu oraz Instytut Żywności i Żywienia. W ramach obchodów przygotowano szereg wartościowych materiałów informacyjno-edukacyjnych do użytku rodziców, opiekunów i pedagogów. Głównym Partnerem obchodów jest Philips Sonicare, a partnerami wspierającymi producenci marek: Orbit (Mars) i Listerine (Johnson&Johnson). Światowy Dzień Zdrowia Jamy Ustnej w 2007 roku uchwaliła Światowa Federacja Dentystyczna FDI.
