Rak kości może być chorobą pierwotną lub przerzutową, wynikającą z istnienia nowotworu w innej lokalizacji. Jego leczenie, podobnie jak rokowania, zależą od typu i zaawansowania choroby. Czym jest rak kości i kto jest szczególnie narażony na zachorowanie?
Rak kości — co to jest?
Rak kości pierwotny to złośliwy nowotwór, który jest niebezpieczną chorobą, choć stanowi jedynie 0,20% wszystkich nowotworów u dorosłych (u dzieci 7%). Do raka kości zaliczanych jest kilka typów nowotworu, które różnią się od siebie pochodzeniem, umiejscowieniem, a także sposobem leczenia.
Fot. iStock/Rak kości
Rak kości — rodzaje
Szpiczak mnogi
Stanowi 50% pierwotnych nowotworów dotykających kości, wywodzi się z komórek plazmatycznych (komórek układu odpornościowego powstających z limfocytów B). Nowotwór rozwija się w szpiku kostnym, najczęściej w kościach kręgosłupa, czaszki i żeber.
Mięsak kościopochodny
Jest to pierwotny nowotwór kości wywodzący się z tkanki kostnej, stanowi 20% wszystkich mięsaków. Najczęściej umiejscawia się w obrębie stawu kolanowego. Najwięcej zachorowań notuje się od okresu dojrzewania do 3. dekady życia, a następnie w 6-7. dekadzie życia. Często daje przerzuty, szczególnie do płuc. W jego leczeniu zaleca się stosowanie chemioterapii oraz zabieg chirurgiczny.
Chrzęstniakomięsak
Mięsak wywodzący się z chrząstki, to drugi najczęściej występujący nowotwór złośliwy u dorosłych. Najczęściej diagnozuje się go u pacjentów pomiędzy 3. a 6. dekadą życia. Guz rośnie powoli, najczęściej w lokalizacji kości tułowia, kości ramiennej i udowej. Wykazuje odporność na leczenie chemio- i radioterapią.
Włókniakomięsak
Stanowi około 4% wszystkich mięsaków kości. Chorują na niego osoby dorosłe, od 2 do 6 dekady życia. Najczęściej rozwija się przy nasadach kości długich (piszczele, kość udowa). W leczeniu tego typu nowotworu zaleca się zabieg operacyjny.
Mięsak Ewinga
Mięsak Ewinga jest drugim co do częstości występowania pierwotnym nowotworem złośliwym kości u dzieci. Ten typ raka kości występuje głównie u dzieci i młodzieży, najczęściej u chłopców. Zazwyczaj rozwija się obrębie kości miednicy i kończyny dolnej. Najczęściej daje przerzuty do płuc. Wymaga agresywnego leczenia — chemioterapii, radioterapii oraz zabiegu operacyjnego.
Guz olbrzymiokomórkowy
Jest to łagodny, ale szybko rozrastający się pierwotny rak kości. Najczęściej cierpią na niego pacjenci w 3 i 4 dekadzie życia. Zazwyczaj rozwija się w kościach długich (szczególnie w okolicy stawu kolanowego i kości promieniowej). Niekiedy dochodzi do zezłośliwienia guza olbrzymiokomórkowego, co dzieje się najczęściej u pacjentów poddawanych radioterapii.
Fot. iStock/Rak kości
Rak kości — objawy
Często objawy, jakie daje rak kości, zrzucane są na przebyty uraz lub bóle wzrostowe u dzieci. Mięsaki najczęściej objawiają się w widoczny sposób, ale w zależności od rodzaju nowotworu i przebiegu choroby mogą się od siebie różnić. Może pojawić się bolesny guz, utrudniający funkcjonowanie kończyny, ograniczający jej ruchomość. W przypadku, gdy choroba jest zaawansowana, może dochodzić do zniekształceń kości, mogą pojawić się także bóle, szczególnie silne w nocy. U części chorych na mięsaki dochodzi do patologicznych złamań, a u ponad połowy z nich nowotwór kości nacieka na tkanki miękkie. W pewnych przypadkach może pojawić się również stan zapalny z towarzyszącą mu gorączką, podwyższone OB i leukocytoza (podwyższenie liczby białych krwinek krwi).
Należy skonsultować się z lekarzem, jeśli nie było urazu, ale pojawiły się objawy, lub nie pasują one do charakteru urazu, oraz gdy objawy się przedłużają. Specjalista zleci wykonanie badań, które są istotne dla postawienia prawidłowej diagnozy. Należą do nich m.in.: RTG kończyn, rezonans magnetyczny kończyn, RTG i tomografia komputerowa klatki piersiowej oraz scyntygrafia kości. Diagnozę należy potwierdzić na podstawie rozpoznania histopatologicznego, w oparciu o materiał pobrany w czasie biopsji.
Fot. iStock/Rak kości
Rak kości leczenie
Wyleczenie chorych na raka kości zależne jest od typu nowotworu, stadium zaawansowania oraz tego, czy nowotwór zdążył dać przerzuty na inne narządy lub do węzłów chłonnych. Pacjenci, u których rozwinął się rak kości z przerzutami, które działają na niekorzyść i obniżają rokowania, wymagają leczenia skojarzonego.
W przypadku mięsaków wyleczenie możliwe jest dzięki radykalnemu usunięciu ogniska raka i ewentualnych przerzutów. Chemioterapię przed operacją stosuje się w mięsakach chemiowrażliwych. Dzięki temu można uzyskać regresję nowotworu, co ułatwia operację. Mięsaki niewrażliwe na chemioterapię najpierw leczy się operacyjnie. Można także zastosować w tym przypadku radioterapię, która może obniżyć ryzyko wznowy.
Ponieważ rak kości może nawracać, szczególnie w ciągu trzech lat po zakończonym leczeniu, konieczne są szczegółowe i częste kontrole, zgodnie z zaleceniem lekarzy.
