Ostatnio nastała moda i pęd do stosowania różnych diet eliminacyjnych. Tak na zaś, dla zdrowia i aby być fit, porzucamy mleko i jego przetwory, odstawiamy tradycyjne pieczywo i odżegnujemy się od „białej śmierci”, czyli cukru. Niestety, nawet najlepsze intencje w rygorystycznym przestrzeganiu diet bez glutenu, laktozy i cukru, nie powinny przechodzić w czyn bez konkretnego powodu.
Diety eliminacyjne trzeba stosować, gdy rzeczywiście zajdzie taka potrzeba
Dieta nie powinna kojarzyć się jedynie z odchudzaniem, ponieważ to przede wszystkim sposób odżywiania. Powinien być on różnorodny, oparty o zasady zdrowego odżywiania i zapewniać dziennie 2000-3000 kalorii. Zdrowa dieta oraz oraz ruch jest podstawą dla utrzymania dobrego stanu zdrowia. Dzięki temu można uniknąć wielu chorób, a także z powodzeniem wspierać leczenie różnych dolegliwości.
Dieta eliminacyjna ma szczególne znaczenie. Dedykowana jest osobom z nadwrażliwością pokarmową, w przypadkach alergii pokarmowych, nietolerancji ze strony układu trawienia, zaburzeń równowagi biochemicznej organizmu, przy celiakii, cukrzycy, zaburzeniach pracy jelit, kamicy nerkowej czy żółciowej, dnie szczawianowej, fenyloketonurii itp. Ma ona na celu wykluczyć składniki wywołujące negatywne reakcje w organizmie. Diagnostyczna dieta eliminacyjna wymaga długotrwałej obserwacji (kilka, kilkanaście tygodni), na podstawie stopniowego wprowadzania do jadłospisu w ramach tzw. diety prowokacyjnej; produktów podejrzanych o wywołanie problemu. Po ustaleniu przyczyn niewłaściwych reakcji organizmu, wykluczane są na stałe niekorzystne produkty z menu. Najczęstszymi alergenami są: mleko i przetwory, białko jaja, zboża glutenowe, orzechy, cytrusy, ryby i owoce morza, soja, pomidory.
Efekty diet eliminacyjnych
Ustalenia określone dzięki obserwacji podczas stosowania diety eliminacyjnej, najczęściej pomagają ograniczyć bóle brzucha, wzdęcia, biegunki, zmiany skórne, migrenowe bóle głowy, trudności w koncentracji, bóle mięśni, nieżyt nosa. Poprawiają funkcjonowanie układu trawienia, ułatwiają wchłanianie składników odżywczych i podnoszą odporność organizmu na patogeny. Jednak powinno być wskazanie do ich stosowania, zgodnie z zaleceniami specjalisty. Najczęściej wykluczane są z menu profilaktycznie gluten, laktoza i cukier. Czy słusznie?
Dieta bezglutenowa
Gluten znajdziemy w pieczywie, ciastkach i makaronach, a niekiedy w wędlinach, jogurtach, przyprawach, a nawet słodyczach. Mimo że jest białkiem, nie przedstawia istotnych wartości odżywczych dla organizmu i nie jest łatwostrawny dla naszego układu pokarmowego. U większości osób jest on substancją neutralną, niepowodującą kłopotów. U pewnych osób organizm nie toleruje glutenu (celiakia) lub jest na niego uczulony, więc pogarsza się samopoczucie i zdrowie. Niestwierdzona alergia lub nietolerancja glutenu może prowadzić do anemii, uczucia ciągłego zmęczenia, niedoborów składników mineralnych i zaburzeń w prawidłowej pracy mięśni czy uszkodzenia jelit. Ale to nie oznacza, że powinno się bez konkretnych przyczyn rezygnować ze wszelkich produktów, w których znajduje się gluten. Większość specjalistów wychodzi z założenia, że nie ma takiej potrzeby, bez wystąpienia objawów nietolerancji. Bezpieczniej jest nie spożywać produktów z glutenem w nadmiernej ilości, ale powinien on pozostać w jadłospisie. Wyeliminowanie tego składnika jest naprawdę trudnym zadaniem i zagraża niepełnowartościowymi posiłkami.
Dieta bezmleczna
U osób, u których występuje niedobór laktazy, enzymu potrzebnego do trawienia laktozy, cukru mlecznego, mówi się o nietolerancji laktozy. W jej efekcie pojawiają się o różnym natężeniu wzdęcia, kruczenie (słyszalne ruchy perystaltyczne jelit), przelewanie, uczucie napięcia i pełności, wiatry, bóle brzucha, a czasem biegunki. Wg badań naukowców, w Polsce ok. 20–37% osób dorosłych cierpi na zmniejszoną aktywność laktazy i kłopoty z nią związane. Przy stwierdzonej nietolerancji można:
- zupełnie zrezygnować ze spożywania produktów zawierających laktozę
- ograniczyć ich spożycie
- zastosować preparaty zawierające farmakologiczne postacie laktazy (enzymu rozkładającego laktozę).
Ale nawet przy nietolerancji w większości przypadkach można bezpiecznie spożyć bez dolegliwości w jednorazowej dawce produkty zawierające 5–10 g laktozy. Taką ilość laktozy zawiera 100–200 ml mleka słodkiego, jogurtu, kefiru lub maślanki. Rezygnując bez wskazania lekarza z mleka i jego przetworów, rezygnujesz z najważniejszego źródła wapnia i dobrego źródła witamin B2i B12, wysokowartościowego białka, witamin A i B1, magnezu, cynku oraz potasu.
Dieta bezcukrowa
Odnośnie do tej diety, wątpliwości nie ma żadnych. Chodzi oczywiście o wyrzucenie z diety cukru rafinowanego, co przyniesie wymierne korzyści zdrowotne. Cukier rafinowany wpływa na pojawienie się próchnicy zębów, nadmiaru kilogramów, cukrzycy typu 2, obniżenia naturalnej odporności, pracy serca, wątroby i nerek. Już na początku XX wieku, niemiecki biochemik Otto Heinrich Warburg udowodnił, że metabolizm nowotworów złośliwych jest uzależniony w znacznym stopniu od spożycia glukozy. W dodatku cukier działa na mózg w podobny sposób co najbardziej uzależniające substancje – kokaina czy heroina. Decyzja o wykluczeniu cukru wpłynie pozytywnie na twoje zdrowie.
Podsumowując, nie można dać się zwariować w podejściu do troski o zdrowie i prawidłowe odżywianie. Wprowadzenie diety eliminacyjnej, zawsze należy konsultować ze specjalistą, nie wprowadzać jej na własną rękę, bo może przynieść więcej szkody (nie licząc całkowitej eliminacji cukru rafinowanego). Diagnoza alergii wymaga też odpowiednich badań medycznych, a wprowadzanie diety prowokacyjnej powinno odbywać się pod kontrolą lekarza. Usuwając jakiś składnik z menu lub całą grupę pokarmów, należy z pomocą lekarza lub dietetyka zstąpić je innymi produktami, które zrównoważą braki w substancjach odżywczych. Restrykcyjnie wprowadzona dieta eliminacyjna, bez kontroli lekarskiej a szczególnie bez powodu, może pozbawić organizm cennych substancji, ponieważ jest ona trudna do właściwego zbilansowania.
źródło: alergie.mp.pl, hellozdrowie.pl
