Cienie pod oczami, zmęczenie i rozdrażnienie to tylko niektóre z konsekwencji bezsenności. Jak brak snu wpływa na zdrowie?

Bezsenność jest poważnym problemem, który negatywnie wpływa na funkcjonowanie człowieka. Trudności w zasypianiu, częste, nieplanowane pobudki, zbyt wczesne budzenie się, to częsty problem wielu dorosłych osób. Sen, który powinien służyć regeneracji, wcale do niej nie prowadzi. Bezsenność może mieć wiele przyczyn i wymaga konsultacji z lekarzem. Przewlekła bezsenność może mieć poważne konsekwencje dla osoby cierpiącej z jej powodu.

Czym jest bezsenność?

Zdrowy i regenerujący sen jest konieczny dla prawidłowego funkcjonowania ludzkiego organizmu. Trwające dłuższy czas zaburzenia snu wpływają nie tylko na wygląd i samopoczucie (cienie pod oczami, ziemista cera, mniej energii), ale również zdrowie, zwiększając ryzyko poważnych konsekwencji. Bezsenność jest często występującym problemem, który, w różnym stopniu nasilenia, stwierdza się nawet u 30–50% badanych dorosłych osób.

Bezsenność — objawy

O bezsenności mówimy, gdy objawy obejmują:

• problem z zasypianiem — wydłużenie czasu zasypiania ponad 45 minut;
• wybudzanie się i czuwanie w nocy powyżej 30 minut;
• skrócenie długości całkowitego czasu snu poniżej 6–6,5 godziny (nie dotyczy osób z naturalnie małą potrzebą snu);
• pogorszenie samopoczucia lub też zaburzenie funkcjonowanie w ciągu dnia;

Powyższe objawy muszą pojawiać się przez co najmniej miesiąc, trzy razy w tygodniu lub więcej, by można było mówić o rzeczywistej bezsenności.

Bezsenność — rodzaje i przyczyny 

Ponieważ bezsenność może przybierać różną postać, wyszczególniono jej trzy rodzaje, w zależności od czasu jej trwania.

Bezsenność przygodna trwa maksymalnie kilka dni.

Bezsenność krótkotrwała trwa do 4 tygodni. Jej przyczyną jest zazwyczaj reakcja na silny stres, choroby przebiegające z bólem czy gorączką, lub zmianą trybu życia.

Bezsenność przewlekła trwa powyżej miesiąca. Przyczyną jej pojawienia się mogą być:

• zaburzenia psychiczne, np. depresja i zaburzenia lękowe,
• uzależnienie od alkoholu czy narkotyków;
• przewlekłe choroby somatyczne, które np. wiążą się z towarzyszeniem pacjentowi przewlekłego bólu;
• zespół bezdechu sennego;
• choroby i dysfunkcje neurologiczne, np. zespół niespokojnych nóg,
• choroby narządu ruchu, które uniemożliwiają aktywność w ciąg dnia.

W jaki sposób bezsenność wpływa na zdrowie?

Bezsenność w widoczny sposób odbija się na urodzie, samopoczuciu, a w sposób niewidoczny gołym okiem, także na zdrowie. Brak odpowiedniej ilości snu o dobrej jakości osłabia organizm od wewnątrz, zwiększając podatność na rozwój różnego rodzaju chorób. Wpływa także negatywnie na zdrowie psychiczne.

Wpływ bezsenności na ciało i psychikę:

• zmęczenie, które zmusza w ciągu dnia do ucinania drzemek;
• rozdrażnienie, zniechęcenia, apatia;
• pogorszenie koncentracji, osłabienie uwagi;
• obniżenie zdolności intelektualnej
• problem z wykonywaniem zwykłych czynności, tendencja do popełniania błędów;
• obniżenie odporności organizmu i większa podatność na rozwój infekcji;
• zwiększenie ryzyka rozwoju chorób układu sercowo-naczyniowego oraz układu żołądkowo-jelitowego;
• większe ryzyko rozwoju chorób somatycznych, np. astmy oskrzelowej, reumatoidalnego zapalenia stawów, nadczynności tarczycy, atopowego zapalenia skóry;
• większe ryzyko rozwoju różnego rodzaju zaburzeń i chorób psychicznych, np. depresji czy choroby afektywnej dwubiegunowej.

Diagnostyka bezsenności

Przy podejrzeniu bezsenności należy udać się do lekarza rodzinnego, aby dokonać oceny ogólnego stanu zdrowia. Jeżeli wykonane badania, np. EKG i badania okresowe nie wykażą nieprawidłowości, warto skonsultować się z lekarzem psychiatrą, aby wykluczyć zaburzenia psychiczne.

Sam pacjent powinien zwrócić szczególną uwagę na higienę snu i tryb życia, jaki prowadzi. Aby ułatwić diagnozę problemu, wskazane jest prowadzenie dzienniczka snu. Zebranie jak największej ilości informacji ułatwi postawienie prawidłowej diagnozy i dobranie odpowiedniego leczenia. Jeśli powyższe działania nie przynoszą oczekiwanego rezultatu, kolejnym krokiem jest umówienie wizyty w poradni leczenia zaburzeń snu.

Bezsenność — leczenie problemu 

Terapia poznawczo-behawioralna

Terapia poznawczo-behawioralna (zmieniająca zachowanie) to podstawowa forma leczenia bezsenności pierwotnej, stosowana także u osób z wtórnymi postaciami bezsenności przewlekłej, czyli współistniejącej z innymi chorobami. Do technik terapii poznawczo-behawioralnej zaliczamy m.in.: treningi relaksacyjne, techniki restrukturyzacji poznawczej, techniki zatrzymania myśli, uruchomienia wyobraźni, czy myślenia paradoksalnego.

Przestrzeganie zasad higieny snu

Przestrzeganie zasad higieny snu odgrywa ogromną rolę w staraniu o poprawę jego jakości. Istnieje kilka reguł, które, o ile są ściśle przestrzegane, pomagają uporać się z problemem bezsenności.

Należy pamiętać, by nie pić alkoholu, kawy i innych napojów z kofeiną w ciągu 6 godzin przed planowanym snem. Niewskazane są ciężkostrawne posiłki na wieczór oraz wypijanie dużej ilości płynów na mniej niż 3 godziny przed położeniem się spać. Wieczorem należy unikać silnego, jasnego światła, w tym światła z ekranu. Warto wdrożyć w ciągu dnia większą aktywność fizycznej i umysłową, jednak nigdy w czasie krótszym niż 3 godziny przed planowanym snem.

Leczenie farmakologiczne

Leczenie bezsenności może się także opierać na stosowaniu odpowiednich środków farmakologicznych. W zależności od indywidualnego przebiegu zaburzenia stosuje się następujące grupy leków: nasenne, uspokajające z grupy pochodnych benzodiazepiny, przeciwdepresyjne, przeciwpsychotyczne i przeciwhistaminowe.

Można także wesprzeć się specyfikami dostępnymi w aptece bez recepty, które mają w składzie walerianę, melisę i inne substancje roślinne wspomagające sen.

Melatonina

Melatonina, zwana hormonem snu, to chronobiotyk, który reguluje rytm dobowy i wskazuje organizmowi odpowiednią porę na sen, czyli godziny nocne. Jej niedobór może prowadzić do problemów ze snem i w efekcie do bezsenności. Najlepsze efekty przyjmowania melatoniny zauważa się u osób pracujących zmianowo, przekraczających strefy czasu, i u osób niewidomych. W innych przypadkach przyjmowanie syntetycznej melatoniny nie ma takiej efektywności.

---

źródło:  www.mp.pl