Nie, nie każda narcystyczna matka wygląda jak z gwiazda filmowa ze zdjęcia, charyzmatyczna i próżna jednocześnie, „seks bomba”. Nie każda jest okrutną modliszką, przynajmniej nie otwarcie. Narcystyczna matka może być skromną nauczycielką z podstawówki, wiecznie nieszczęśliwą urzędniczką na kierowniczym stanowisku albo spełnioną zawodowo kobiecą sukcesu. Wydaje się, że na pierwszym miejscu stawia szczęście swoich dzieci. To niestety tylko pozory.
Większość narcystycznych matek działa subtelnie – tak, że trudno im zarzucić coś konkretnego. Swoim zachowaniem sprawiają, że czujesz się źle w jej towarzystwie, że masz poczucie winy, że jest ci ciężko, czujesz się nieszczęśliwa. Jest kilka niezupełnie oczywistych znaków, że masz z nią do czynienia.
Jest dla ciebie dobra, kiedy jesteś „posłuszna”
Kiedy próbujesz z nią walczyć (bo starasz się zachować w tej relacji samą siebie) atakuje cię bolesną krytyką i zasypuje uwagami i pytaniami. Może nawet nie wiesz, że złamałaś główną regułę, nie zorientowałaś się jeszcze, że twoim zadaniem jest sprawiać, żeby ona wyglądała jak najlepiej (jak kochający, troskliwy rodzic) i czuła się jak najlepiej. Jeśli się sprzeciwisz i zechcesz postawić na swoim, słono za to zapłacisz. Głównie poczuciem własnej wartości. Ona nie jest po to, by cię wspierać. Ona jest po to, by przy tobie błyszczeć.
Kiedy coś od niej otrzymujesz, to nigdy nie jest bezinteresowne
Trochę jest tak, że narcystyczne matki są „puste” wewnętrznie. Nie mogą nic dać od siebie – nawet najbliższym – nie oczekując nic w zamian. Dzieje się tak dlatego, że ofiarowując ci coś – niekoniecznie materialnego, bo może tu chodzić o jej uwagę, czas, uczucie (a raczej jego iluzję) – ona zawiązuje ci wokół nadgarstka niewidzialną nić przymusowej wdzięczności. W ten sposób ma nad tobą kontrolę, ma cię w garści. Nie jesteś i nie będziesz nigdy wolna.
Wbrew pozorom, twoje życie i ty sama, musicie być gotowi na zaspokajanie jej potrzeb
Kiedy u ciebie dzieje się coś ważnego zawodowo, uczuciowo i nie możesz od razu się nią zająć, od razu się obraża. Urządzi ci sceny, zarzuci, że jesteś beznadziejną córką, że jesteś niewdzięczna i będzie wodzić cię za nos w poczuciu winy. Jest w tym mistrzynią i jest cholernie męcząca. To zachowanie budzi w tobie skrajne uczucia – od agresji po poczucie, że ją zawodzisz, bo przecież powinnaś być dla niej zawsze, w każdym momencie. Pamięta tylko, że to nie działa w obie strony…
Nie uważa, że musi ci cokolwiek tłumaczyć
Kiedy próbujesz z nią porozmawiać o tym, jak niekomfortowo czujesz się z jej zachowaniem, reaguje na dwa sposoby. Albo histerycznie – płacząc, że ona tak bardzo się stara, żebyś była szczęśliwa, a ty ją odrzucasz. Przecież jedyne, co zrobiła, to starała się pomóc. Albo trzaska drzwiami i teatralnie znika z twojego życia (nie na długo). W obu przypadkach zamierzony efekt jest taki sam: wzbudzić w tobie poczucie winy. To ty masz się postarać, żeby naprawić waszą relację. To przecież ty ją popsułaś.
Nie przestrzega twoich granic, dla niej twoje życie osobiste jest również jej życiem
I ma w tym swój interes. Próbuje mieć cię pod kontrolą z egoistycznych pobudek. Ona musi wiedzieć wszystko o twoich relacjach z partnerem, ona żąda byś powiedziała jej jak się sprawy mają. Brak tu szacunku dla ciebie, brak rzeczywistej, szczerej chęci wsparcia czy pomocy. Narcystyczna matka zniszczy ci niejeden związek, jeśli tylko na to pozwolisz. Gdy spróbujesz ustalić granice, wkroczysz z nią na wojenną ścieżkę.
Jak się chronić przed narcystyczną matką
1. Uświadom sobie, że jej zachowanie jest nienormalne, a nie tylko „trudne”
Większość z nas chce zachować jak najlepsze relacje ze swoją matką, to naturalne. Ale sytuacja, w której jesteś przez nią kontrolowana na każdym kroku nie jest normą. To zachowanie, do którego ona nie ma prawa.
2. Ustal granice
Narcystyczny rodzic często przekracza wszelkie granice, tylko po to, aby udowodnić, że potrafi i że może, że jest bezkarny. Nie ma rady – musisz spróbować „zdyscyplinować” swoją matkę za pomocą jasnych reguł i konsekwentnego ich egzekwowania.
3. Nie daj się wyprowadzić z równowagi
Narcystyczna matka będzie starała ci się udowodnić, że wina jest po twojej stronie: źle pamiętasz jakąś sytuację, źle reagujesz, przesadzasz… Nie denerwuj się tym, bo szkoda twoich emocji. Jej nie przekonasz, nie zmienisz.
4. Zdaj sobie sprawę z tego, że znajomi mogą nie rozumieć twojej sytuacji
Przyjaciele i znajomi, którzy nie mają podobnych doświadczeń nie zrozumieją tego typu zaburzenia osobowości. Możesz się martwić, odczuć, że inni osądzą cię za stworzenie dystansu między tobą a twoją matką. Ale nie pozwól się wpędzić w poczucie winy z tego powodu, że obchodzisz się z narcyzem inaczej niż traktowałabyś emocjonalnie zdrowego rodzica.
5. Zaakceptuj fakt, że będziesz musiała odciąć więzi i iść dalej
Nawet jeśli przez długi czas uważałaś, że twoim obowiązkiem jest spróbować „wypracować to” jakoś z matką. Zasługujesz na coś lepszego. A przede wszystkim – na spokój.
To nie ty, to ona. Naprawdę. To po jej stronie leży wina, choć nigdy tego nie przyzna. Pierwszym krokiem do odzyskania przez ciebie równowagi jest nazwanie waszej relacji po imieniu. Bez wstydu.
Na podstawie: psychcentral.com
