Internet to fantastyczne narzędzie służące zdobywaniu wiedzy oraz komunikacji między internautami. Funkcjonowanie na różnych portalach społecznościowych, forach zainteresowań, pozwala nie tylko zdobywać i pogłębiać posiadane wiadomości, ale także nawiązywać interakcje z innymi użytkownikami. Zazwyczaj wszystko dzieje się w ramach obowiązujących regulaminów, jak i przestrzegania norm dobrego zachowania.
Niekiedy jednak sytuacja przybiera niepożądany obrót i internauta pada ofiarą różnych, krzywdzących zachowań.
Cyberprzemoc. Co tak naprawdę oznacza?
Przemoc fizyczna kojarzy się z zadanym bólem, śladami czy ranami. Przemoc w internecie nie zostawia śladów na ciele, ale może negatywnie wpływać na psychikę, szczególnie u dzieci, które korzystają z internetu nie do końca świadome zagrożeń i ich konsekwencji. Cyberprzemoc krzywdzi emocjonalnie drugiego człowieka, a osoby nią dotknięte czują się zranione, upokorzone, zawstydzone. Specyfika przemocy w internecie polega na tym, że taka przemoc ma szerokie grono odbiorców, więc krzywda, upokorzenie, zadane w eterze trafia do olbrzymiej grupy odbiorców. Dowód tej krzywdy trwa w postaci powielanego komentarza, kopiowanego zdjęcia, nieprawdziwych danych umieszczanych na nieprawdziwym profilu. Nie zawsze łatwo zapanować nad krzywdzącą informacją raz umieszczoną w sieci. Często bezradność w takiej sytuacji sprawia, że dziecko bardzo przeżywa sytuację, nie chcąc dzielić się nią z kimkolwiek. Pojawiają się nieprzyjemne myśli i uczucia, takie jak bezradność, wstyd, upokorzenie, strach a czasem również złość. Co gorsze, w przypadku młodych ludzi, cyberprzemoc jest zjawiskiem występującym w środowisku rówieśniczym, szkolnym. Obawa, że rodzice zareagują złością, znajomi odwrócą się od ofiary, lub agresor może się zemścić za zgłoszenie problemu, sprawia, że dziecko woli milczeć w samotności. W konsekwencji, większość rodziców nie jest nieświadoma, że ich dziecko napotyka zagrożenie w internecie, jest nękane lub, że prześladuje innych. A przecież ofiara cyberprzemocy, jak każdego krzywdzącego zachowania powinna otrzymać wsparcie i pomoc od bliskich osób.
Formy cyberprzemocy bywają różne
Różnorodność form porozumiewania się w internecie, mnogość komunikatorów (fora, czaty) jak i serwisów społecznościowych, pozwalają na przesyłanie zdjęć, filmów, czy rozmów wideo. Ze względu na łatwość dostępu do internetu i zachowania pozornej anonimowości w sieci, cyberprzemoc jest jednym z poważniejszych i bardziej powszechnych zagrożeń, z jakimi mogą mieć kontakt młodzi internauci, szczególnie w wieku gimnazjalnym.
Cyberprzemocy można doświadczyć pod różnymi formami:
- publikowanie ośmieszających filmów lub zdjęć, bez zgody osoby zainteresowanej,
- publikowanie wulgarnych, prześmiewczych komentarzy i wpisów, kierowanych do konkretnych osób,
- włamania na konta serwisów społecznościowych,
- nękanie telefonami i SMS-ami,
- podszywanie się pod inne osoby,
- wykluczanie ze społeczności internetowych,
- tworzenie obrażających kogoś stron internetowych lub blogów
Oto sygnały, które mogą wskazywać że dziecko stało się ofiarą cyberprzemocy
Zmiana zachowania. Dotychczas radosne, energiczne dziecko może zmienić swoje zachowanie – stać się apatyczne, niechętne do podejmowania codziennych czynności. Rodzic może zauważyć denerwowanie lub złość, podczas lub po korzystaniu z internetu.
Tajemnice i sekrety związane z tym, co dzieci robi w sieci. Dziecko może unikać korzystania z internetu przy rodzicach, szybko wyłączać oglądane strony czy też usuwać historię oglądanych stron, aby rodzice nie zorientowali się o kłopotach.
Wycofanie z relacji z rodziną, bliskimi i rówieśnikami. Zranione czy zastraszane dziecko nie chce rozmawiać otwarcie o tym, jakie doświadczenia spotkały je w świecie wirtualnym.
Unika towarzystwa rówieśników. Nie chcąc narażać się na dalsze przykrości, szczególnie jeśli krzywdzące dziecko informacje czy zdjęcia, dotarły do ogółu znajomych. Cechą internetu jest szybkość rozpowszechniania informacji i szeroki dostęp do nich. Nie często się zdarza, żeby ośmieszająca informacja nie rozeszła się dalej, nawet do osób które nie znają bezpośrednio ofiary. Możliwość udostępniania i wysyłania treści wpływa na trudność w ich kontrolowaniu.
Ma gorsze wyniki w nauce. Trudno skupić się dziecku na nauce i szkole, jeśli z powodu cyberprzemocy nie ma ochoty się tam pojawiać, a w domu problemy skutecznie odwracają uwagę od zadanych lekcji.
Nerwowo reaguje, jest zestresowane, nie tylko podczas otrzymywania wiadomości lub powiadomień z portali internetowych.
Unika rozmów dotyczących korzystania z internetu, na temat znajomych, z którymi się w ten sposób kontaktuje.
Jeśli dziecko jest ofiarą, reaguj mądrze na przejawy cyberprzemocy
- Porozmawiaj z dzieckiem, udziel mu wsparcia, zapewnij mu opiekę, wyjaśnij, czym jest cyberprzemoc.
- Zabezpiecz dowody cyberprzemocy – zrób printscreen ekranu ze śladami cyberprzemocy, zachowaj kopie maili, zapisy rozmów, SMS-y, MMS-y itp.
- Zwróć się do administratora serwisu z żądaniem usunięcia przemocowych materiałów, blokady konta sprawcy lub profilu, na którym znajdują się niewłaściwe treści – użyj formularza zgłoszenia nadużycia lub formularza kontaktowego.
- Jeżeli to możliwe, porozmawiaj ze sprawcą lub jego rodzicami – żądaj zaprzestania przemocy i usunięcia jej śladów z sieci. Należy doprowadzić do sytuacji, w której zostaną ustalone motywy sprawcy i podjęte zostaną działania, eliminujące prawdopodobieństwo takich aktów przemocy w przyszłości.
- Poinformuj szkołę dziecka i razem podejmijcie działania, które ograniczą negatywne konsekwencje zdarzenia. Działaniom edukacyjnym należy poddać środowisko świadków cyberprzemocy- środowiska rówieśniczego, aby na przyszłość oni również mogli zapobiegać zjawisku cyberprzemocy.
- W razie popełnienia przestępstwa przeciwko dziecku i zagrożenia jego bezpieczeństwa, poinformuj policję. Pamiętaj, że za niektóre przejawy cyberprzemocy grozi odpowiedzialność karna.
- Jeśli masz pytania – zadzwoń 800 100 100 – telefon dla rodziców i nauczycieli w sprawie bezpieczeństwa dzieci.
Spraw, by twoje dziecko było Bezpiecznie Tu i Tam. Pomoże ci w tym zestaw porad przygotowany dla rodziców i opiekunów przez Fundację Orange na specjalnej platformie e-learningowej.
