W dniach 20-26 września obchodzimy Tydzień Świadomości ADHD, co jest idealną okazją, by zgłębić temat tego zaburzenia oraz jego wpływu na życie codzienne. Czy wiesz, jakie są objawy ADHD u kobiet i jak można je skutecznie wspierać? Dowiedz się więcej o wyzwaniach, z jakimi borykają się osoby z ADHD.
Czym jest ADHD?
ADHD, czyli zespół nadpobudliwości psychoruchowej z deficytem uwagi, to zaburzenie, które może objawiać się różnie w zależności od płci. Choć najczęściej kojarzy się je z mężczyznami, występuje ono również u kobiet, choć u nich objawy mogą się znacznie różnić. Mężczyźni z reguły przejawiają bardziej widoczne symptomy, takie jak nadpobudliwość czy impulsywność. U kobiet sytuacja jest zazwyczaj subtelniejsza.
Kobiety z ADHD często borykają się z trudnościami w organizowaniu swojego czasu i codziennych zadań. Mogą mieć problemy z kończeniem rozpoczętych projektów, przestrzeganiem instrukcji czy zwracaniem uwagi na szczegóły. Zamiast wyraźnych oznak nadpobudliwości, kobiety mogą prezentować bardziej „ukryte” objawy, takie jak chroniczne zmęczenie spowodowane ciągłym próbami nadrobienia zaległości czy lęk związany z realizacją codziennych obowiązków.
Często objawy ADHD u kobiet są dostrzegane dopiero w późniejszym etapie życia, kiedy zaczynają pojawiać się trudności w pracy, w relacjach czy w codziennym funkcjonowaniu. Wtedy kobiety mogą zyskać świadomość, że ich zmagania nie są jedynie wynikiem braku organizacji, ale mogą wynikać z ADHD. To sprawia, że wiele kobiet nie otrzymuje diagnozy w dzieciństwie, co może prowadzić do frustracji i poczucia „niedopasowania”.
Warto zrozumieć, że ADHD to złożone zaburzenie, które ma swoje korzenie w biologii, a także w kontekście społecznym i kulturowym. Rozpoznanie objawów i zrozumienie ich specyfiki u kobiet, to kluczowy krok w kierunku wsparcia i skutecznego zarządzania tym zaburzeniem w dorosłym życiu.
Czym różni się ADHD u kobiet?
ADHD, czyli zespół nadpobudliwości psychoruchowej z deficytem uwagi, to zaburzenie, które ma różne oblicza, szczególnie u kobiet. Choć klasycznie ADHD kojarzy się z nadpobudliwością i impulsywnością, u kobiet często objawia się to w zupełnie inny sposób.
Kobiety częściej diagnozowane są z typem ADHD, w którym dominują objawy nieuwagi. Zamiast chaotycznego zachowania, mogą zmagać się z problemami w organizowaniu codziennych zadań, kończeniem projektów czy zwracaniem uwagi na detale. To sprawia, że ich trudności mogą być mniej zauważalne, co w efekcie opóźnia diagnozę.
Jednym z powodów, dla których ADHD może wyglądać inaczej u kobiet, są różnice w biologii mózgu. Kobiecy hipokamp, który jest odpowiedzialny za pamięć i uczenie się, jest zazwyczaj większy i bardziej złożony, co może wpływać na sposób przetwarzania informacji. Dodatkowo, większa liczba receptorów estrogenowych w mózgu kobiet może powodować, że wahania hormonalne wpływają na objawy ADHD w różnych okresach życia, takich jak miesiączka czy menopauza.
Społeczne oczekiwania wobec dziewcząt także mają znaczenie. W kulturze, w której często wymaga się od dziewcząt większej wrażliwości i podporządkowania, mogą one czuć presję, aby radzić sobie lepiej w szkole i spełniać oczekiwania. W wyniku tego, nawet gdy mają problemy, często starają się je ukryć. Mogą dobrze funkcjonować w młodszych klasach, ale kiedy wymagania wzrastają, pojawiają się trudności.
Niestety, dziewczęta z niezdiagnozowanym ADHD mogą doświadczać problemów z niskim poczuciem własnej wartości, a także depresją i lękiem. Zamiast ujawniać swoje zmagania, mogą koncentrować się na wewnętrznych zmartwieniach, co często prowadzi do błędnych diagnoz i niezrozumienia ich sytuacji. To wszystko pokazuje, jak złożone jest ADHD u kobiet i jak ważne jest, aby zwiększać świadomość na ten temat.
ADHD u kobiet i trudności w dorosłym życiu
Kiedy kobiety z ADHD były młodsze, często opracowywały różne strategie, aby jakoś sobie radzić z codziennymi wyzwaniami. Jednak w dorosłym życiu te same metody mogą już nie działać tak dobrze. Na studiach, w pracy czy w innych dorosłych sytuacjach, okazuje się, że to, co kiedyś pomagało, teraz bywa mało przydatne.
Wiele kobiet z ADHD zmaga się z różnymi objawami, które potrafią być frustrujące. Na przykład, często popełniają nieostrożne błędy, bo łatwo im się rozproszyć. Mają problem z robieniem kilku rzeczy jednocześnie lub zarządzaniem relacjami z innymi. Terminy są dla nich jak niewidzialna linia, która zawsze umyka; odkładają zadania na później i potem muszą wszystko robić „na ostatnią chwilę”.
Czasem można zauważyć, że podczas spotkań „odłączają się” od rozmowy, co sprawia, że nie zawsze są obecne psychicznie. Utrzymanie porządku w pracy, w domu czy nawet w szkole, staje się prawdziwym wyzwaniem. Zgubione klucze, telefon czy okulary to codzienność. Często też zapominają o spotkaniach czy nie dzwonią z powrotem, co może frustrować ich znajomych.
Choć impulsywność i nadpobudliwość nie są tak powszechne u kobiet, zdarza im się odczuwać niepokój i ciągłe wiercenie się. Czasami przeskakują z jednego tematu do drugiego, co może zniechęcać rozmówców. Często mówią więcej niż trzeba i mają problem z przerywaniem innych, co nie zawsze jest dobrze odbierane. Ponadto, mogą mieć trudności z siedzeniem spokojnie czy relaksowaniem się w towarzystwie.
Wszystkie te aspekty sprawiają, że życie z ADHD w dorosłym świecie bywa wyzwaniem, a zrozumienie i wsparcie są kluczowe, aby mogły lepiej funkcjonować i odnajdywać się w codzienności.
Terapia ADHD u kobiet: co warto wiedzieć?
Kobiety z ADHD, które nie otrzymują odpowiedniego leczenia, mogą napotkać wiele trudności w życiu codziennym. To może prowadzić do słabych wyników w szkole, problemów w relacjach z innymi, niskiej samooceny oraz trudności z akceptacją samej siebie. Często do tego dochodzą też inne schorzenia, jak lęk czy depresja. Dlatego tak istotne jest, aby uzyskać właściwą diagnozę i odpowiednią pomoc.
Leczenie ADHD jest podobne w przypadku kobiet i mężczyzn. Zazwyczaj obejmuje połączenie leków i psychoterapii.
Leki
Leki to najczęściej pierwsza opcja w leczeniu ADHD. Mamy tu do czynienia zarówno z lekami pobudzającymi, jak i niestymulującymi, które działają na różne sposoby.
Leki pobudzające są bardziej popularne i często skuteczniejsze. Do najczęściej przepisywanych należą:
- Leki nie będące amfetaminami: takie jak Concerta (metylofenidat) czy Focalin (deksmetylofenidat).
- Amfetaminy: na przykład Adderall (dekstroamfetamina) lub Vyvanse (dimesylan lisdeksamfetaminy).
Leki niestymulujące, takie jak Strattera (atomoksetyna), Kapvay (klonidyna) czy Tenex (guanfacyna), są stosowane, gdy leki pobudzające nie działają lub są źle tolerowane.
Warto zauważyć, że kobietom z ADHD rzadziej przepisuje się leki niż mężczyznom, co może wynikać z faktu, że ich objawy bywają bagatelizowane lub mylone z innymi problemami, takimi jak zmiany hormonalne.
Terapia
Oprócz farmakoterapii, psychoterapia również jest ważnym elementem leczenia ADHD. Może pomóc w wielu obszarach, takich jak poprawa poczucia własnej wartości, budowanie relacji oraz rozwijanie umiejętności radzenia sobie z codziennym życiem.
Rodzaje terapii, które mogą być stosowane, to:
- Terapia poznawczo-behawioralna (CBT): Pomaga w identyfikacji i zmianie negatywnych myśli oraz zachowań, co wspiera kontrolę impulsów i samoregulację. W ostatnich latach powstały programy CBT skierowane specjalnie do dorosłych z ADHD.
- Psychoterapia neuropoznawcza: Łączy elementy terapii poznawczo-behawioralnej z innymi metodami, pomagając utrzymać uwagę i koncentrację.
- Terapia dialektyczno-behawioralna (DBT): Koncentruje się na uważności, samoakceptacji i budowaniu poczucia własnej wartości, oferując sesje indywidualne i grupowe, które pomagają w regulacji emocji.
Leczenie ADHD można rozpocząć natychmiast po postawieniu diagnozy, nawet u małych dzieci. Psychoterapia i rozwijanie umiejętności radzenia sobie są pomocne, nawet jeśli dziecko nie przyjmuje leków. Odpowiednie wsparcie i terapia, mogą znacząco poprawić jakość życia kobiet z ADHD.
