Przywitaliśmy już jesień w każdej postaci – astronomiczną, kalendarzową oraz klimatyczną. Pogoda za oknem wyraźnie wskazuje, że wakacje już za nami i pora wyciągnąć z szafy cieplejsze okrycie. Przy okazji odświeżania garderoby warto odświeżyć także swoją wiedzę na temat witaminy D. Ta witamina ma szczególne znaczenie naszym klimacie, gdzie w chłodniejszej połowie roku nie zachodzi jej naturalna synteza. Dla najmłodszych jest bardzo istotna, ponieważ wspiera rozwój ich układu kostnego, a także odporność. Co jeszcze warto wiedzieć o witaminie D?
Niezbędny składnik diety
Do niedawna witamina D kojarzona była jedynie z korzystnym wpływem na kości i zęby. Naukowcy wykazali jednak, że pobudza ona także układ odpornościowy do walki z infekcjami. Bez niej limfocyty T pozostają uśpione i nie zapewniają odpowiedniej ochrony przed mikroorganizmami i wirusami[1]. Witamina D ma szereg zalet – nie tylko wpływa na odporność, badania wskazują także, że ma znaczenie w zapobieganiu chorobom cywilizacyjnym, zmniejsza ryzyko zachorowania na choroby nowotworowe, sercowo-naczyniowe, cukrzycę, nadciśnienie, choroby autoimmunizacyjne, metaboliczne, a nawet depresję[2].
Warto pamiętać, że okres 1000 pierwszych dni życia dziecka, liczony już od momentu poczęcia, ma fundamentalne znaczenie dla jego zdrowia teraz i w dorosłym życiu. W czasie tego intensywnego rozwoju i wzrostu niemowlę jest szczególnie wrażliwe na nadmiar lub niedobór składników odżywczych. Poprzez prawidłowe żywienie, dopasowane do potrzeb wrażliwego organizmu, rodzic ma realny oraz długotrwały wpływ na zdrowie dziecka teraz i w przyszłości.
Tak potrzebna, a wciąż niedoborowa
Pomimo, że słoneczna witamina ma niebagatelny wpływ na zdrowie najmłodszych, wciąż brakuje jej w diecie polskich dzieci! Ostatnie badanie Instytutu Matki i Dziecka „Kompleksowa ocena sposobu żywienia dzieci w wieku od 5. do 36. miesiąca życia” z 2016 roku wykazało, że 75% spośród badanych niemowląt i aż 94% dzieci po 1. roku życia otrzymuje niewystarczającą ilość witaminy D wraz z dietą[3]. Są to największe odchylenia od normy odnotowane w ciągu ostatnich lat. Dla porównania przeprowadzone w 2011 roku badanie Instytutu Matki i Dziecka wykazało, że dieta 80% badanych dzieci w wieku 13-36 miesięcy zawierała zbyt mało witaminy D[4].
Gdzie znajduje się witamina D?
Podstawowym źródłem witaminy D w organizmie jest synteza skórna. W naszym klimacie jest ona jednak niemożliwa w chłodniejsze miesiące, dlatego należy szukać jej w pożywieniu oraz suplementach. Dieta stosowana jesienią powinna być bogata w produkty zawierające witaminę D i nie powinno brakować w niej składników zawierających inne, cenne witaminy oraz składniki mineralne. Witaminę D znajdziemy w tłustych rybach (takich jak makrela, łosoś, pstrąg, śledź), żółtku jaja oraz produktach wzbogaconych w witaminę D, takich jak mleczne kaszki dla niemowląt i małych dzieci czy mleko modyfikowane.
Obecnie, zaleca się, by dziecko po 1. roku życia otrzymywało codziennie 600-1000 IU wit. D/ dobę. Aby zapewnić dziecku dzienną dawkę witaminy D bez stosowania produktów wzbogacanych, musiałoby ono zjadać ogromne ilości wymienionych produktów – kilkaset gramów ryb morskich, kilkadziesiąt jaj kurzych, kilka kilogramów sera żółtego, kilkanaście litrów mleka krowiego dziennie.
Informacje na temat zalecanej podaży witaminy D dla dzieci na poszczególnych etapach rozwoju znajdują się w kalendarzu żywienia dziecka w 1000 pierwszych dni (0-36 miesiąc życia). Dokument w czytelny i prosty sposób wyjaśnia rodzicom, jak powinno wyglądać żywienie dziecka w pierwszych miesiącach życia, uwzględniając właśnie rekomendacje dotyczące słonecznej witaminy. Dokument dostępny jest dla każdego opiekuna na stronie www.1000dni.pl/kalendarz-zywienia.
[1] Badanie Carstena Geislera z Międzynarodowego Wydziału Zdrowia, Immunologii i Mikrobiologii Uniwersytetu Kopenhaskiego opublikowane na łamach pisma Nature Immunology.
[2] Rusińska A. i wsp., Vitamin D Supplementation Guidelines for General Population and Groups at Risk of Vitamin D Deficiency in Poland, Front Endocrinol 2018, 9, 246
[3] Raport z badania „Kompleksowa ocena sposobu żywienia dzieci w wieku od 5. do 36. miesiąca życia – badanie ogólnopolskie 2016 rok”, Instytut Matki i Dziecka, 2017. Badanie zostało zainicjowane przez Fundację NUTRICIA.
[4] Raport z badania „Kompleksowa ocena sposobu żywienia dzieci w wieku 13-36 miesięcy w Polsce”; Weker H. i wsp., Instytut Matki i Dziecka, 2011.
