Każdego roku na raka jajnika w Polsce choruje prawie cztery tysiące kobiet. 75% tej liczby to stany zaawansowane. Wyróżniamy różne typy raka jajnika, ponieważ jajnik jest jedynym miejscem w naszym ciele, które zawiera w swojej budowie komórki posiadające materiał genetyczny wszystkich komórek człowieka. Ta różnorodność histopatologiczna stanowi ogromną trudność w jednoznacznym określeniu przyczyn pojawienia się komórek nowotworowych. Znamy część czynników ryzyka, ale nie jest to takie proste jak w przypadku raka szyjki macicy, którego przyczyną są określone rodzaje wirusa HPV. W przypadku raku jajnika możemy mówić o grupie ryzyka wystąpienia nowotworu, choć czynniki środowiskowe modyfikują to ryzyko w różnym kierunku.
Jeśli w rodzinie były zachorowania na raka jajnika, to ryzyko pojawienia się go w kolejnych pokoleniach określane jest w granicach 15-20%. Ryzyko to zwiększa się kiedy występował jednocześnie rak piersi, czy jelita grubego.
Nowotwór pojawia się kiedy odporność jest osłabiona, a układ immunologiczny zajmuje się walką ze stresem, używkami, czynnikami chemicznymi obecnymi w otoczeniu, czy infekcjami. Można powiedzieć więc, że prawie ¾ czynników zależy od sposobu odżywiania, warunków środowiskowych, a około ¼ – od predyspozycji genetycznej.
Na szczęście możemy dzisiaj wykonać badanie mutacji genetycznych i określić stopień ryzyka możliwości pojawienia się niektórych nowotworów.
Rak jajnika dotyczy kobiet w każdym wieku, jednak największa liczba zachorowań dotyczy kobiet po 30. roku życia. Często zaburzenia ze strony układu pokarmowego, które nie przechodzą po kilkumiesięcznych leczeniach kierują uwagę lekarza, aby zasięgnąć konsultacji ginekologicznej. Bardzo często bowiem pacjentki z nieswoistymi objawami ze strony przewodu pokarmowego kierowane są na oddział ginekologiczny, gdzie okazuje się, że przyczyną ich dolegliwości jest powiększony jajnik. Na takie objawy szczególnie wyczulone powinny być panie zbliżające się do okresu menopauzy. Jajniki powinny być mniejsze, a nie większe. Gorzej jeśli oba są wyraźnie powiększone i w obrazie USG stwierdza się nieprawidłowe podejrzane struktury z niskimi oporami przepływu w naczyniach krwionośnych guza. W takim przypadku poszerza się diagnostykę o badania specjalistyczne, jak choćby poziom markerów raka jajnika, czy badanie rezonansem magnetycznym miednicy małej. Takie badanie bowiem bardzo dokładnie obrazuje, co dzieje się nieprawidłowego w narządzie rodnym i otaczających tkankach.
Rak jajnika jest typem bardzo agresywnym i szybko rosnącym, dającym rozsiew w jamie brzusznej zanim pojawią się jakiekolwiek objawy. Zaleca się jednak częste kontrole ginekologiczne z oceną USG narządu rodnego u osób, gdzie w rodzinie występował rak jajnika. Szczególnie kiedy pojawić się mogą zaburzenie miesiączkowania, wzdęcia brzucha, odbijania, biegunki, czy zaparcia. W razie wątpliwości poszerza się diagnostykę o specjalistyczne badania krwi i radiologiczne.
Skuteczność leczenia raka jajnika jest jednak niska i na przestrzeni lat, pomimo niewielkiej poprawy, nie przekracza na całym świecie 35-40% przeżyć pięcioletnich. Dysponujemy jednak coraz lepszymi schematami leczenia, chemioterapią raka jajnika i z pewnością za kilka, kilkanaście lat poszerzona diagnostyka i leczenie genetyczne przyczynią się do poprawy sytuacji w walce z tym podstępnym rodzajem nowotworu.
Warto jednak zawsze zwracać uwagę na ogólny stan zdrowia i czynniki, które służą wzmacnianiu naszego układu odpornościowego. Często bowiem w rodzinie współistnieje choroba tarczycy, co może świadczyć o zaburzeniach immunologicznych, dziedziczonych i wzmacnianych nieprawidłowym sposobem odżywiania. Brak aktywności fizycznej również skutkuje osłabieniem odporności. Stres , szczególnie przewlekły, osłabia układ odpornościowy. Czynniki chemiczne obecne w pożywieniu, żelach, kremach, środkach do stosowania na powierzchnię ciała jak i doustnie, zatrucie środowiska ma ogromny wpływ na nasze zdrowie. Warto więc korzystać z wszelkich dobrodziejstw współczesnego świata świadomie i z umiarem.
Dr n. med. Tadeusz Oleszczuk, POLMED
Trwa III odsłona ogólnopolskiej kampanii Diagnostyka jajnika 19 września rusza III odsłona Ogólnopolskiej Kampanii Społecznej Diagnostyka jajnika pod hasłem: Miłość? Pewnie! Ale zdrowie przede wszystkim! Ambasadorami akcji został znany aktor serialu „M jak Miłość” Krystian Wieczorek, z żoną – Marią.
Więcej na temat kampanii na stronie: www.kwiatkobiecosci.pl
