Kluczowe wnioski z badania UNICEF „Prawa dziecka z perspektywy dzieci, rodziców i nauczycieli”

Co do tej pory udało się osiągnąć? – pozytywne aspekty i efekty edukacji o prawach dziecka

1. Troje na czworo dzieci czuje się szczęśliwe. Spędzanie czasu z przyjaciółmi, bycie kochanym przez rodzinę oraz realizacja hobby to główne powody dające szczęście dzieciom.
2. 95% badanych dzieci słyszało o prawach dziecka. Najczęściej słyszały o nich w szkole lub od rówieśników.
3. Zdecydowana większość dzieci i młodzieży uważa, że ich prawa są przestrzegane przez rodziców lub opiekunów, pozostałych członków rodziny oraz nauczycieli.
4. Rodzice najczęściej kojarzą prawa dziecka pozytywnie, np. z prawem do rozwoju i nauki, szacunkiem czy bezpieczeństwem.
5. Zdecydowana większość rodziców twierdzi, że respektuje prawa dziecka – większość z nich twierdzi także, że rozmawiała ze swoimi dziećmi o ich prawach.
6. Chwalenie dziecka oraz okazywanie radości to najczęściej praktykowane przez rodziców reakcje na pozytywne zachowania ich dzieci.
7. Niemal dwóch na trzech uczniów w wieku 12-14 lat chętnie chodzi do szkoły.
8. Większość dzieci i młodzieży uczestniczy w zajęciach pozaszkolnych – najczęściej są to aktywności sportowe oraz nauka języków obcych.
9. Połowa rodziców posiadających dzieci jest zdania, że prawa dziecka są przestrzegane w szkołach. Takie samo zdanie ma dziewięciu na dziesięciu nauczycieli.
10. Zdecydowana większość rodziców uważa, że informacje o prawach dziecka przekazywane w szkołach są wystarczające.
11. Zdecydowana większość nauczycieli miała styczność z treściami o prawach dziecka podczas studiów.
12. Zdaniem nauczycieli, znajomość praw dziecka jest niezbędna do rzetelnego wykonywania zawodu.
13. Zdaniem nauczycieli najczęstsze efekty edukacji o prawach dziecka to zwiększenie świadomości dzieci w zakresie ich praw oraz umiejętność korzystania przez dzieci z ich praw.

Co jeszcze jest do zrobienia? – wyzwania w zakresie praw dziecka

1. Co dziesiąty nastolatek w wieku 15-17 lat deklaruje, że jest nieszczęśliwy. Dzieci najczęściej są nieszczęśliwe z powodów związanych ze szkołą, czyli wymagających nauczycieli, złych ocen i nadmiaru nauki oraz z powodu złych relacji z najbliższymi i rówieśnikami.
2. Dzieci i młodzież mają lepsze relacje z mamą (87%) niż z tatą (70%).
3. Dzieci chciałyby mieć większy wpływ na decyzje podejmowane w domu, szczególnie na to, jakie kto ma obowiązki w domu i w jaki sposób rodzina spędza czas wolny.
4. Jedno na troje dzieci w wieku 12-17 lat deklaruje, że ich prawa zostały kiedykolwiek złamane.
5. Co piąty uczeń w wieku 15-17 lat nie chodzi chętnie do szkoły.
6. Dzieci chciałyby mieć większy wpływ na to, co się dzieje w szkole – chciałyby decydować o zasadach obowiązujących w szkołach, jakie jest menu na stołówce oraz jak wyglądają wycieczki czy imprezy szkolne.
7. Jedynie połowa nauczycieli deklaruje, że w ich szkołach są realizowane działania mające na celu identyfikację sytuacji, w których dochodzi do łamania praw dziecka przez rodziców.
8. Tylko połowa rodziców deklaruje znajomość praw dziecka, a co piąty uważa, że prawa dziecka utrudniają wychowanie.
9. Co dziesiąte dziecko doświadczyło przemocy fizycznej – najczęściej ze strony rówieśników i rodziców.
10. Tylko czterech na dziesięciu rodziców pozytywnie postrzega dostęp dzieci do służby zdrowia. Wśród problemów w zakresie ochrony zdrowia dzieci rodzice wymieniają najczęściej konieczność korzystania z płatnych wizyt lekarskich oraz ograniczony bezpłatny dostęp do lekarzy specjalistów.
11. Zdaniem jedynie 45% nauczycieli wiedza o prawach dziecka przekazana podczas studiów była wystarczająca.
12. Co trzeci nauczyciel twierdzi, że prowadzony przez niego przedmiot nie daje możliwości edukacji o prawach dziecka.
13. Co dziesiąty nauczyciel uważa, że efektem edukacji o prawach dziecka jest okazywanie aroganckich postaw przez dzieci oraz kwestionowanie autorytetu rodziców.

O Konwencji o prawach dziecka

1. Konwencja o prawach dziecka to najważniejszy dokument dotyczący praw dzieci na świecie.
2. Konwencja o prawach dziecka została uchwalona 20.11.1989 roku przez Organizację Narodów Zjednoczonych z inicjatywy Polski. Nasz kraj zaproponował pierwszy projekt tego dokumentu.
3. Konwencja o prawach dziecka to dokument, który został ratyfikowany do dnia dzisiejszego przez 196 krajów na świecie. Jest to najszerzej ratyfikowany na świecie dokument z zakresu praw człowieka.
4. Konwencja o prawach dziecka reguluje kwestie prawne wszystkich obywateli poniżej 18. roku życia.
5. Dokument składa się z 54 artykułów, które zawierają w sobie wszystkie prawa przysługujące dzieciom wraz z opisanymi mechanizmami ich implementacji i monitoringu.
6. Dokument ten reguluje relację pomiędzy państwem a dzieckiem, nie ingerując w życie rodziny. Zapisy Konwencji nie podważają autorytetu opiekunów dzieci i ich swobody do wychowywania według własnego uznania, chronią tylko najmłodszych przed niebezpiecznymi sytuacjami i dają im gwarancję, że właściwe organy państwa udzielą im pomocy w potrzebie.
7. Konwencja o prawach dziecka to szczególna umowa międzynarodowa, która charakteryzuje się dużą uniwersalnością i zawiera szereg praw i wolności przysługujących niedojrzałym jeszcze obywatelom. Właśnie ten fakt – niedojrzałości fizycznej i emocjonalnej – jest jednym z najważniejszych, dla których w ogóle taki dokument powstał. Dziecko jako istota, która dopiero się uczy, rozwija i nabiera doświadczenia, potrzebuje szczególnej ochrony, którą powinni zapewnić dorośli.

Artykuł powstał we współpracy z UNICEF