Dzieci, w przeciwieństwie do osób dorosłych, nie potrafią skutecznie okiełznać pojawiających się emocji. Im bardziej intensywne, nieprzyjemne, tym mocniejsza reakcja na nie. Żadną nowością nie są sceny histerii podczas zakupów, gdy rodzic odmawia dziecku kolejnej zabawki czy wijące się dziecko na placu zabaw, gdy trzeba kończyć świetną zabawę. Dzieci żyją tu i teraz i tak samo reagują na buzujące w nich uczucia.
Chronienie dziecka przed emocjami jest krzywdzące
Zazwyczaj mówimy maluchowi „nie krzycz”, „nie histeryzuj”, „nie jęcz”, gdy ono właśnie w tym momencie chciałoby uzyskać to, czego pragnie. Dorosły człowiek rozumie, co się z nim dzieje i kontroluje swoje reakcje. Dziecko idzie na żywioł, czego efektem jest niezadowolenie rodziców. Oczekują oni rozwiązań natychmiastowych, wygaszenia emocji, a dzięki temu zrównoważenia zachowania dziecka.
Trzeba pamiętać, że dzieci to mali ludzie, którzy jeszcze nie potrafią panować nad emocjami, zarówno krzycząc z zachwytu, jak i tupiąc nogami ze złości. Nie da się pozbawić dziecka ich odczuwania i nakazać pełną kontrolę, a poza tym, może to mieć negatywne konsekwencje. Pamiętajmy, że w pewnym momencie dzieci będą musiały stawić czoła różnym sytuacjom w życiu, a trzymanie pod kloszem i izolowanie od odczuwania emocji utrudni im dorosłe życie. Nie ma sensu trzymanie z daleka od niemiłych emocji, o wiele lepiej jest nauczyć tego, jak radzić sobie z niewygodnymi uczuciami w sposób zdrowy i skuteczny.
8 strategii nauczenia dziecka kontrolowania negatywnych emocji
1. Identyfikacja uczuć
Nazwanie emocji, która dokucza dziecku, to pierwszy krok w jej zrozumieniu i okiełznania. Wiedząc, co powoduje problem, łatwiej jest kontrolować emocje, pozwalając na możliwość konfrontacji uczuć bez reagowania przemocą. Dziecko musi zrozumieć, że odczuwanie złości w danej sytuacji jest normalne, ale nie jest w porządku uderzyć kogoś lub coś zepsuć w reakcji na swoje uczucia.
2. Rozwijanie umiejętności słuchania
Aktywne słuchanie jest kluczem do porozumienia. Trudno jest wyjaśniać dziecku zawiłości świata mówiąc do jego przygarbionych pleców. Trudno także wyjaśnić mu to, co sprawia problem, bo nasze słowa po prostu do dziecka nie trafiają. Przede wszystkim należy skutecznie skupić uwagę dziecka na sobie, a gdy trzeba, także poprosić, by powtórzyło ono to, co zostało powiedziane. W ten sposób zyskamy pewność, że nasze słowa nie przeleciały gdzieś obok.
3. Świadome odczuwanie negatywnych emocji
Najczęściej dzieje się tak, że rodzice robią wszystko, by odwrócić uwagę dziecka od negatywnych emocji, takich jak złość, smutek czy niechęć. Staramy się skupić jego uwagę na czymś innym, neutralnym. To błąd, bo nasza obawa przed tymi emocjami obciąża dzieci, a nawet strach czy frustracja są nauką na przyszłość. Pozwalając odczuć dziecku wszystkie emocje, uczymy ich naturalnej obecności i radzenia sobie z nimi w przyszłości.
4. Wyjaśniaj własne zachowania
Dzieci najlepiej uczą się poprzez doświadczenie, ale i dzięki obserwacji świata. Zamiast jedynie mówić, co wolno, a czego dziecku nie wolno robić, pokaż na własnym przykładzie, co robisz, gdy jest ci niemiło, czy jesteś zdenerwowana. Pokazując dziecku wyjście z sytuacji i wyjaśniając własne emocje, dajesz dobry przykład.
5. Samodzielne rozwiązywanie problemów
Pozbawianie dziecka możliwości konfrontacji z problemami jest wbrew pozorom bardzo szkodliwe. Dzieci powinny mieć możliwość zidentyfikowania problemów, a także oceny swoich możliwości i podejmowania decyzji w sposób logiczny, przemyślany. Świadomość podejmowanych decyzji i ich konsekwencji sprawi, że dziecku łatwiej będzie odnaleźć się w świecie, który ono buduje, a nie z którego jedynie korzysta.
6. Ustalenie jasnych granic
Brak granic i jasnych informacji, co dziecku wolno, a co jest niedopuszczalne, sprawi, że dziecko będzie robiło to, na co ma ochotę. W takim bałaganie trudno trzymać się zasad, bo one się rozmywają. Ustalenie żelaznych granic i konsekwencja rodziców będą swoistymi wytycznymi, które pomogą dostosować zachowanie i uspokoją emocje dziecka.
7. Możliwość „wyszumienia się”
Zachęcaj dziecko do uprawiania sportu, aby w konstruktywny sposób mogło spożytkować nadmiar energii. W biegu czy podczas tańca dziecko może przekierować energię i emocje w dobrym kierunku. Dodatkowo zmęczenie fizyczne i endorfiny sprawią, że odpoczynek po wysiłku będzie spokojniejszy i szybciej nadejdzie wyciszenie.
8. Nauka technik relaksacyjnych
Techniki relaksacyjne doskonale sprawdzają się w momencie, gdy trzeba wyciszyć emocje i przywrócić dziecku spokój. Wpływają one na koncentrację uwagi, pomagają pokonać stres, więc są bardzo pomocne. Ich nauczanie powinno odbywać się w czasie, gdy dziecko jest spokojne, a nie w momencie pobudzenia emocjonalnego. Nawet przedszkolaka można nauczyć samouspokajania się ( np. dzięki muzyce czy wyobrażaniu sobie pewnych miejsc lub sytuacji).
źródło: exploringyourmind.com, www.edukowisko.pl
