Wspieranie odporności i rozwoju mózgu dziecka w okresie 1000 pierwszych dni życia, czyli w czasie od poczęcia przez pierwsze lata życia, ma ogromne znaczenie dla funkcjonowania młodego organizmu. Na proces rozwoju układu immunologicznego oraz nerwowego wpływa wiele czynników, w tym sposób żywienia – najpierw kobiety w ciąży, a po porodzie – dziecka. Jaki jest najlepszy pokarm dla niemowlęcia? Jakie składniki są ważne dla wzrostu i kształtowania się narządów oraz układów w organizmie?
- 1000 pierwszych dni to niezwykle ważny czas w życiu człowieka. W tym kluczowym okresie dojrzewania młodego organizmu intensywnie kształtuje się odporność i mózg.
- W pierwszych latach życia dziecka jego odporność i mózg, czyli ludzki „supernarząd”, nie są jeszcze w pełni dojrzałe. Dla ich harmonijnego rozwoju niezbędna jest m.in. dieta dopasowana do potrzeb niemowlęcia, a potem małego dziecka.
- Rodzice mogą wspierać prawidłowy rozwój dziecka poprzez odpowiedni sposób żywienia, dostarczając maluchowi odpowiednich składników odżywczych.
Wyzwania dla odporności i mózgu
Układ odpornościowy, inaczej nazywany immunologicznym, odpowiedzialny jest za obronę organizmu przed zagrożeniami ze środowiska m.in. drobnoustrojami. W czasie ciąży brzuch mamy jest dla dziecka bezpiecznym środowiskiem, jednak w chwili narodzin młody organizm wkracza w przestrzeń pełną zagrożeń, takich jak np. bakterie czy wirusy. Kształtujący się układ odpornościowy niemowlęcia napotyka różne wyzwania, by się przed nimi skutecznie obronić. „Cennymi składnikami odżywczymi, wpływającymi na kształtowanie odporności, są m.in. witaminy A, C i D. „Bardzo ważnymi mikroelementami wpływającymi na odporność dziecka są też żelazo i cynk” – tłumaczy dr n. med. Agnieszka Rudzka-Kocjan, pediatra, ekspert bebiprogram.pl.
Każdy miesiąc życia dziecka to również poszerzanie zakresu zdolności motorycznych, umiejętności poznawczych i funkcji społeczno-emocjonalnych. By sprostać wyzwaniom rozwojowym, mózg dziecka potrzebuje odpowiednich składników odżywczych – jest najbardziej energochłonnym narządem całego organizmu! „Dla rozwoju układu nerwowego szczególne znaczenie mają wielonienasycone kwasy tłuszczowe m.in. DHA. Kwas dokozaheksaenowy (DHA) to jeden z ważnych materiałów budulcowych mózgu – kora tego narządu aż w 60% składa się z tłuszczu. A to kora odpowiedzialna jest za pamięć i zdolność uczenia się. DHA to także podstawowy budulec błon czopków i pręcików, znajdujących się w siatkówce oka. Warto wiedzieć, że nagromadzenie kwasu DHA odbywa się w czasie ciąży i okresie niemowlęcym do 2. roku życia – później wysoki poziom kwasu DHA utrzymuje się przez całe życie” – dodaje ekspert.
Dynamiczny rozwój
W pierwszych latach życia dziecka odporność nadal intensywnie się rozwija.
| Czy wiesz, że… w jednym z fragmentów przewodu pokarmowego – jelitach – znajduje się aż 70% komórek układu odpornościowego?[1] Jelita są odpowiedzialne nie tylko za trawienie, ale również za odporność. |
Wpływ na kształtowanie się układu immunologicznego, który pełną dojrzałość osiągnie dopiero ok. 12. roku życia dziecka, ma m.in. prawidłowa dieta i odpowiedni skład flory bakteryjnej w przewodzie pokarmowym, na który wpływa m.in. karmienie piersią. Rozwój mózgu dziecka po przyjściu na świat polega przede wszystkim na rozroście neuronów. Dziecko rodzi się ze 100 miliardami neuronów. W trakcie pierwszych dwóch lat w tym „supernarządzie” w każdej sekundzie powstaną dwa miliony kolejnych połączeń. Ten czas to również dynamiczny przyrost masy mózgu – w pierwszym roku życia dziecka wielkość jego mózgu zwiększy się ponad dwukrotnie, by w wieku 3 lat „supernarząd” osiągnął 85% swojej finalnej wielkości.
Wyjątkowa kompozycja
1000 pierwszych dni życia dziecka, liczone od poczęcia przez pierwsze lata, to kluczowy czas dla rozwoju młodego organizmu. Mleko mamy jest najlepszym pokarmem dla niemowlęcia, w tym dla jego kształtującej się odporności i mózgu. Światowa Organizacja Zdrowia (WHO) zaleca wyłączne karmienie piersią przez 6 pierwszych miesięcy życia niemowlęcia i kontynuację karmienia piersią do 2. roku życia lub dłużej, przy jednoczesnym rozszerzeniu diety dziecka.
„Pierwsze 3 lata życia dziecka mają kluczowe znaczenie dla rozwoju jego układu odpornościowego i nerwowego, w tym ośrodkowego układu nerwowego, którego częścią jest mózg. Prawidłowe żywienie w tym okresie życia wpływa na kształtowanie i funkcjonowanie tych układów. Mleko matki to najlepsza immunostymulacja. Zawiera wyjątkowe składniki takie jak przeciwciała, cytokiny a także oligosacharydy, które pobudzają rozwój prawidłowej flory jelitowej, chroniącej młody organizm przed bakteriami chorobotwórczymi. Jeśli nie ma możliwości karmienia dziecka piersią, warto wybierać mleko modyfikowane, które w swoim składzie zawiera prebiotyki, np. fruktooligosachardy (FOS) czy galaktooligosacharydy (GOS)” – tłumaczy dr n. med. Agnieszka Rudzka-Kocjan, pediatra, ekspert bebiprogram.pl.
Dowiedz się więcej o rozwoju dziecka od SuperOdporności i MegaMózgu na www.bebiprogram.pl.
Ważne informacje: Karmienie piersią jest najwłaściwszym i najtańszym sposobem żywienia niemowląt oraz jest rekomendowane dla małych dzieci wraz z urozmaiconą dietą. Mleko matki zawiera składniki odżywcze niezbędne do prawidłowego rozwoju dziecka oraz chroni je przed chorobami i infekcjami. Karmienie piersią daje najlepsze efekty, gdy matka prawidłowo odżywia się w ciąży i w czasie laktacji oraz gdy nie ma miejsca nieuzasadnione dokarmianie dziecka. Przed podjęciem decyzji o zmianie sposobu karmienia matka powinna zasięgnąć porady lekarza.
[1] B. Tokarz-Deptuła, J. Śliwa-Dominiak, M. Adamiak, K. Bąk, W. Deptuła, Bakterie komensale a odporność układu pokarmowego, oddechowego i moczowo-płciowego, Postepy Hig Med Dosw (online), 2016.
