Rak piersi? Są rzeczy, na które tylko ty masz wpływ

1/14 Jak się obronić?

Są rzeczy,  na które naprawdę masz wpływ. Tylko ty – nikt inny. I takie, których nie zmienisz, ale możesz potraktować je jako sygnał do większej kontroli. Znasz je?

Najwyższa pora wziąć się za raka na poważnie, i nie dać mu szans!

Czynniki ryzyka, na które masz wpływ

2/14 Aktywność fizyczna

To żadna tajemnica, ruch i wysiłek fizyczny zmniejszają ryzyko zachorowań. Teoretycznie wszyscy o tym wiemy, każdy „coś tam” słyszał, ale nie bardzo nas to przekonuje… Pora na garść faktów.

Nowotwory bardzo lubią tłuszczyk, oj kochają wręcz. Bez niego trudno urosnąć do imponujących rozmiarów. Podczas wysiłku fizycznego nasze mięśnie zużywają energię. Doskonale cały proces wytłumaczył Zwrotnik Raka: „Jeśli ciało zużywa rezerwy energetyczne, to spala nagromadzony tłuszcz i w związku z tym nie ma on szansy wywrzeć negatywnego wpływu sprzyjającego rozwojowi nowotworu”.

3/14 Palenie tytoniu

Tu brak jednoznacznych dowodów winy czynnego palenia, naukowcy wciąż spierają się o tę kwestię – jednak to nie wyklucza szkodliwości, są inne dowody winy popularnego „dymka”. Palenie tytoniu predysponuje do rozwoju różnych nowotworów, i co bardzo ważne w przypadku raka piersi, jako czynnik ryzyka wyszczególnia się bierne wdychanie dymu tytoniowego. A że czynny palacz jest siłą rzeczy i palaczem biernym, wystarczy dodać dwa do dwóch. Nie palcie i nie przebywajcie w zadymionych pomieszczeniach!

4/14 Nadwaga

Otyłość lub nadwaga zwiększają ryzyko zachorowania. Według dr Gillian Reeves z uniwersytetu oksfordzkiego, otyłość i nadwaga są przyczyną około 5% przypadków zachorowania na nowotwory przez kobiety w wieku średnim.

dr Gillian Reeves
„Nadwaga ma znacznie większy wpływ na ryzyko zachorowania na niektóre odmiany raka niż na inne, zwłaszcza piersi i narządów i rodnych, które stanowią dwie trzecie spośród 6 tys. dodatkowych przypadków zachorowań”.**

Według innych publikacji nowotwory piersi głównie spowodowane są działaniem hormonów kobiecych, a więc dziewczynki, które szybciej dojrzewają, dłużej pozostają pod ich działanie. Tu nadwaga również zbiera swoje żniwo, bo „u otyłych dziewczynek dojrzewanie rozpoczyna się wcześniej i szybciej pojawia się pierwsza miesiączka”*.

5/14 Żywność

To, co jemy, pozostaje wciąż niedocenionym źródłem zdrowia. W przypadku profilaktyki chorób nowotworowych dieta bogata w warzywa i owoce to podstawa. Optymalna dieta antyrakowa, to nie tylko konkretne produkty, a wynik zbilansowanej i zdrowej diety, gdzie wszystkie jej elementy ze sobą współgrają.

Z punktu widzenia profilaktyki raka – najcenniejsze antyoksydanty pochodzą właśnie z warzyw i owoców. Jak najbardziej naturalna i zróżnicowana dieta – to filar ochrony przed rakiem piersi (i nie tylko).

6/14 Alkohol

Istnieje bezpośredni związek pomiędzy ilością wypijanego alkoholu a zachorowalnością. Wypijając tzw. jednego drinka dziennie, nieznacznie podwyższamy ryzyko zachorowania, ale co się dzieje, gdy tych drinków przybywa? U kobiet, które wypijały od dwóch do pięciu drinków drinków, ryzyko zachorowań było 1,5 raz większe, niż u kobiet niepijących. A to już sporo.

Czynniki ryzyka niezależne od ciebie, to…

7/14 Geny

Obciążeń genetycznych niestety tak łatwo nie pokonamy. Na szczęście możemy w porę reagować, a wszystko dzięki współczesnej medycynie. Comiesięczne badanie piersi powinno być absolutnym nawykiem wszystkich kobiet, a jeśli jesteśmy obciążone ryzykiem poprzez występowanie mutacji genetycznej – do samobadania należy dołożyć jeszcze kilka kroków w profilaktyce.

Przede wszystkim, jeśli w rodzinie występowały zachorowania na raka piersi warto wykonać badania w poradni genetycznej. Mutacje genetyczne związane z tym nowotworem to mutacje BRCA1 i BRCA2. Predysponują one do rozwoju raka piersi i jajnika. Niestety w przypadku tych mutacji ryzyko zachorowania jest wysokie i wynosi:

• BRCA1 – 70% (dla raka piersi) i 40%(dla raka jajnika),
• BRCA2 – 56% (dla raka piersi) i 27%(dla raka jajnika),

Stan ten wymaga bardzo solidnej profilaktyki i częstszych badań kontrolnych. Sposobem na uniknięcie zachorowania przy najwyższym ryzyku jest profilaktyczna mastektomia, o której zaczęto głośno mówić, po decyzji Angeliny Jolie.

8/14 Płeć

Nowotwory sutka występują zarówno u kobiet jak i u mężczyzn, jednak zdecydowanie częściej dotykają płeć piękną. Płeć niejako jest sama w sobie czynnikiem ryzyka, ponieważ u kobiet rak piersi występuje 100 razy częściej niż u mężczyzn.

9/14 Rasa

Z dostępnych badań wynika, że kobiety rasy białej częściej zapadają na nowotwór piersi. Natomiast u kobiet ciemnoskórych, choć sama choroba występuje rzadziej, szybciej dochodzi do jej rozwoju i powiększania się guza.

10/14 Wiek

Największym ryzykiem obarczone są kobiety ok. 70 roku życia, jednak nie oznacza to, że młodsze panie rak omija szerokim łukiem. Wręcz przeciwnie, zresztą doskonale wiemy to wszystkie – jeśli tylko rozejrzymy się wokół, znajdziemy w pamięci szybko historię kogoś z rodziny, przyjaciółkę, czy znajomą z pracy. Statystyki nie napawają optymizmem, ponieważ z roku na rok, zachorowań przybywa. W 1980 roku odnotowano 5144 zachorowania w Polsce, w 2013 było ich 17.142…

Wysokie ryzyko zachorowania pojawia się po 50. roku życia i wzrasta. Po siedemdziesiątym roku życia ryzyko znów stopniowo maleje. Jednak trzeba mieć na uwadze pozostałe czynniki, które nieznacznie wpływają na ryzyko wystąpienia nowotworu – np. antykoncepcja hormonalna, którą stosujemy o wiele wcześniej, właśnie w kwiecie wieku.

11/14 Inne czynniki ryzyka

Czynniki środowiskowe

Według dostępnych danych kobiety z krajów wysokorozwiniętych są bardziej narażone na zachorowanie. To doskonale uwypukla, jak bardzo styl życia wpływa na ryzyko wystąpienia nowotworów. Zgodne z danymi Krajowego Rejestru Nowotworów, nowotwór piersi jest największym problem właśnie wysokorozwiniętych środowisk.

Ameryce Północnej i krajach Europy Zachodniej rak piersi występuje najczęściej. Najmniej zachorowań odnotowuje się – w Chinach i Japonii.

Gęstość piersi

Wbrew pozorom rutynowe wykonywanie mammografii jest istotnie nie tylko we wczesnej diagnostyce raka piersi, pozwala bowiem również określić tzw. „gęstość” piersi. „Gęsta” tkanka w piersi. to taka, w której występuję więcej tkanki gruczołowej niż tkanki tłuszczowej. Kobiety z wyższą gęstością piersi są obarczone wyższym ryzykiem zachorowania.

12/14 Promieniowanie

Promieniowanie

Kobiety, które były narażone na promieniowanie np. w wyniku naświetlań klatki piersiowej, powinny regularnie kontrolować zdrowie swoich piersi. Ryzyko wystąpienia nowotworu piersi jest u nich wyższe.

13/14 Hormonalne niuanse

Brak potomstwa lub późne urodzenie dziecka

To również czynnik ryzyka. Kobiety, które pierwsze dziecko rodziły po 35-40 r.ż. są objęte wyższym ryzykiem zachorowania. Choć ten czynnik nazywany jest „nieznacznym”, jednak występuje w badaniach klinicznych, warto o tym pamiętać.

Antykoncepcja hormonalna oraz hormonalna terapia zastępcza

Ten temat nam się nie podoba i bywa kontrowersyjny. Uspakajamy – antykoncepcja hormonalna ma naprawdę niewielki wpływ na ryzyko zachorowania, jednak warto wbić sobie do głowy (mówiąc brutalnie), że występuje i do pigułek dołączyć regularne samobadanie piersi. To po prostu zestaw obowiązkowy. W przypadku antykoncepcji badania odnotowują nieznacznie podwyższone ryzyko zachorowania u kobiet, które stosowały tabletki antykoncepcyjne na bazie estrogenów. Ryzyko maleje z czasem od odstawienia tabletek antykoncepcyjnych.

Hormonalna terapia zastępcza zwiększa minimalnie ryzyko zachorowania, ale stosowana zgodnie z zaleceniami, nie musi spędzać snu z powiek. Co ważne, nigdy nie powinnyśmy sobie same korygować zalecanych przez lekarza dawek.

14/14 Możesz wiele...

Zdecydowanie większość historii mogłaby wyglądać inaczej, gdyby tylko zmiany zostały wykryte wcześnie. Samobadanie piersi to wciąż mało praktykowana przez nas, kobiety czynność. A przecież nie ma prostszej metody, by zyskać pewność, że wszystko jest w porządku! Każda kobieta powinna co miesiąc badać swoje piersi, każda powinna wykonywać systematycznie USG lub mammografię, każda z nas, powinna prosić o wykonanie badania palpacyjnego podczas wizyty u ginekologa (jeśli lekarz sam tego nie robi!).