Jak rozmawiać z dziećmi o pieniądzach? Jak postępować? Kupować im wszystko o co poproszą? Dawać kieszonkowe? Odmawiać i mówić „nie mam pieniędzy“, ustalać limity czy dawać dzieciom możliwość zarobienia?
Wielu rodziców zastanawia się nad tym jaką wybrać formę postępowania z dziećmi w kwestii finansów. Niezależnie od tego jaką kwotą pieniędzy dysponują zawsze jednak ustalają jakiś limit po którym zaczynają mówić „wystarczy“. Tak jak z jedzeniem słodyczy, dla dobra dzieci, warto zachować rozsądek, tak samo w kwestii pieniędzy warto wybrać optymalną formę ich dysponowania.
Do napisania tego artykułu skłoniły mnie refleksje jakie mam po rozmowach z Czytelnikami mojego bestsellera „Kobieta Niezależna”. Wielu z nich ma swoje przekonania na temat pieniędzy, które pochodzą jeszcze z dzieciństwa. Niektóre z nich są szkodliwe i blokują ich w osiąganiu stabilizacji finansowej.
- Pierwsza grupa to ludzie, którzy przekonani są, że jeśli czegoś pragniesz, to trzeba wziąć na to kredyt i to kupić. Spłacać przez kilka lat, a kiedy czas spłaty kredytu się kończy, można już wybierać kolejną rzecz której się pragnie. I tak w kółko. Samochód, telewizor, komputer, meble kuchenne, kanapa itp. Bo tak robili rodzice. Twierdzą, że nie mają pieniędzy, aby oszczędzać.
- Druga grupa, to Ci, którzy po otrzymaniu wypłaty wydają bez większego zastanowienia pieniądze. Restauracje, kino, sushi z dowozem do domu, nowe ubrania, fryzjer itp. a pod koniec miesiąca robią kopytka na obiad lub zaciągają debet na karcie.
- Są też tacy, którzy każdą zarobioną złotówkę oszczędzają i kiedykolwiek nie spojrzą na coś co im się podoba, mówią do siebie „nie mam pieniędzy“.Nigdy nie kupują sobie rzeczy dobrej jakości, ponieważ przekonani są, że to dla innych. Kupują za to, dużo rzeczy tanich, których w większości nie potrzebują.
- Czwarta grupa, to ludzie, którzy zarabiają i od razu wydają na wszystko, co ich zdaniem jest najlepsze, ponieważ przekonani są, że na to zasługują i cały wszechświat będzie ich wspierał w tym, aby pieniądze zawsze były. Jakoś to będzie…
- Piąta grupa to ludzie, którzy zawsze odkładają część swoich dochodów na poczet inwestycji, niezależnie od tego ile zarabiają. Nie kupią telewizora, nie pojadą raz na wakacje, nie wyprawią hucznego wesela, będą rozważnie dysponować pieniędzmi, ponieważ kluczowe jest planowanie budżetu, oszczędzanie i inwestowanie części swoich dochodów.
Sposób w jaki myślimy o pieniądzach w dużej mierze wpływa na sposób postrzegania ich przez nasze dzieci
Jakie przekonanie na temat pieniędzy przekazali Ci Twoi rodzice?
Jaki ma to wpływ na Twoją aktualną sytuację finansową?
Pierwszą rozmowę na temat pieniędzy ze swoim synem Olafem przeprowadziłam kiedy miał 5 lat i zwyczaj proszenia mnie w każdym sklepie o kupienie czegoś.
Nie chciałam za każdym razem odpowiadać „Nie mam pieniędzy“, ponieważ to nie byłaby prawda i kiedy następnego dnia kupiłabym coś dla siebie szybko zostałoby mi to wypomniane. Natomiast spełnianie każdej zachcianki doprowadziłoby do zawalenia całego naszego domu zabawkami i nie byłoby wychowawcze.
Pewnej soboty przeprowadziliśmy ważną rozmowę w taki oto sposób:
- Rozłożyłam zabawkowe pieniądze z gry Eurobusiness na stole i poukładałam czyste kartki. Kolejno zaczęłam podpisywać kartki, a Olaf na nich rysował: mieszkanie, samochód, przedszkole, jedzenie, ubrania, paliwo, lekcje angielskiego, edukacja, wakacje, wyjścia do kina, oszczędności, Pani Krysia (pani, która sprzątała wtedy w naszym domu), lekarstwa, fryzjer, prezenty urodzinowe dla kolegów z przedszkola, klocki Lego itp.
- Kiedy już każda kartka była podpisana, pytałam kolejno Olafa; co sądzi o każdym z naszych wydatków? Twierdził, że każdy jest potrzebny. Nie chciał się zamienić z Panią Krysią na sprzątanie, przestać jeździć samochodem do przedszkola, zrezygnować z kina, jedzenia. Nie doszedł też do wniosku, że ostrzygę go lepiej niż fryzjer, ani że on mnie lepiej uczesze 🙂
- Na każdą z kartek położyłam kupkę zabawkowych pieniędzy, aby pokazać mu rząd wielkości.
- To, co zostało powiedziałam, że możemy przeznaczyć na oszczędności i przyjemności.
Dzięki temu bardzo łatwo rozmawiało nam się później o pieniądzach, ponieważ rozumiał, że nie spadają z nieba i są ściśle powiązane z moim czasem pracy oraz moją edukacją.
Kolejna rozmowa o pieniądzach pojawiła się, kiedy 7-letni Olaf zaczął rozmyślać o kieszonkowym. Ponownie wróciliśmy do tematu pieniędzy i długo z mężem zastanawialiśmy się nad tym, czy dziecko, które ma zapewniane wszelkie potrzeby finansowe takie jak: prywatna polsko-angielska szkoła, zajęcia dodatkowe, wakacje, wypady weekendowe, wycieczki szkolne z kieszonkowym na pamiątki, upragnione klocki, prezenty, powinno jeszcze dostawać kieszonkowe? I kiedy powinien nastąpić moment kiedy samodzielnie doświadczy zarabiania pieniędzy?
Sięgnęłam pamięcią do mojego dzieciństwa. W moim przypadku nie było szansy na kieszonkowe, zarabiałam pieniądze już będąc dzieckiem. W szkole podstawowej zainwestowałam z koleżanką z ławki w komiksy i prowadziłyśmy wypożyczalnię komiksów. Zarobek wystarczał na zakup ptysia na dużej przerwie. Najbardziej jednak pamiętam dzień, kiedy chciałyśmy koniecznie iść na dyskotekę szkolną. Wstęp kosztował 5000 zł. Czyli dzisiejsze 5 zł.
Przeprowadziłyśmy szybką analizę naszych możliwości i wyraźnie wyszło nam, że na komiksach to my na tą imprezę nie zarobimy. Wracając ze szkoły zauważyłyśmy, że na skrzyżowaniach chłopcy myją szyby. Zainspirowane, najbliższą sobotę spędziłyśmy w Gliwicach na ulicy Toszeckiej usiłując umyć komuś szyby. Celowo piszę „usiłując“ ponieważ wszyscy nam odmawiali! Chyba nie wyglądałyśmy wiarygodnie 🙂 Na szczęście pod koniec dnia, kiedy już po raz setny pytałyśmy czy możemy umyć komuś szybę, jeden z kierowców zgodził się i zapytał, na co zbieramy. Opowiedziałyśmy mu, że musimy nazbierać 10.000 zł (10 zł) na bilety na dyskotekę szkolną. Tak go to rozbawiło, że dał nam te pieniądze:)
Dziś zarówno ja, jak i moja koleżanka z ławki prowadzimy własne biznesy.
Po przemyśleniu sprawy Olaf (po odrobieniu zadania domowego i wykonaniu domowych obowiązków, które już są ustalone) dostał możliwość zarabiania pieniędzy, zamiast otrzymywania dodatkowego kieszonkowego.
Pozostało jeszcze ustalenie;
- Jaką pracę można mu zaproponować?
- Ile powinien zarabiać?
- Jak zachęcić go do oszczędności?
Doszliśmy do wniosku, że może rozpakowywać suszarkę z prania i układać rzeczy do kosza na prasowanie. To zajęcie, które zajmuje max. 5 min. Wykonuje się je średnio co drugi dzień, co daje możliwość stałego dochodu 🙂
Przedstawiłam Olafowi zakres obowiązków w tej pracy i rozpoczęliśmy negocjacje. Syn zaproponował 10 zł za jednorazowe rozpakowanie suszarki. Wytłumaczyłam mu, że niania w Warszawie zarabia 15 zł za godzinę pracy i jego propozycja jest zbyt droga w stosunku do jego kompetencji i czasu pracy. Negocjowaliśmy, aż stanęło na kwocie 2 zł. Ustaliliśmy, że może to być kwota 2 zł, pod warunkiem, że 1 zł idzie do jego portfela, a druga złotówka na jego konto w banku. Jak będzie starszy i będzie miał pomysł na swoje inwestycje, to będzie mógł uzbieraną kwotę wyciągnąć, a jak nie, to będzie cieszył się z odsetek.
Po miesiącu: Dwadzieścia rozładowań, 20 zł na koncie bankowym, 20 zł w portfeliku.
Fot. Archiwum prywatne
To, co chcę uzyskać przekazując mu swoją filozofię na temat pieniędzy, to przekonanie że,
- jest wystarczająco zdolny, aby samodzielnie zarabiać pieniądze,
- warto negocjować,
- inwestowanie w edukację jest ważne,
- ZAWSZE trzeba odłożyć pieniądze na inwestycje, nawet jeśli zarobiło się 2 zł!
Kolejne lata przyniosą kolejne wyzwania w tej dziedzinie :). Olaf ma 8 lat młodszego brata Bruna. Zabawkowe pieniądze po raz kolejny zostaną wyłożone na stół.
Fot. Archiwum prywatne
Chcesz więcej na ten temat? Zobacz moje książki i video na temat pieniędzy, sukcesu i biznesu!
Video „6 kroków do zbudowania stabilizacji finansowej” z Kamilą Rowińską >>
Książka „Kobieta Niezależna. Poznaj tajniki kobiet sukcesu!” >>
Książka + DVD (9 nagrań video) „Zasługujesz na sukces! Zarób swój pierwszy – i kolejny – milion!” >>
Kamila Rowińska – Trener, coach i autorka książek o tematyce coachingowej i biznesowej, m.in. bestsellera pt. „Kobieta Niezależna”. Prywatnie żona i mama dwójki dzieci.
Ukończyła kierunek Zarządzania Przedsiębiorstwem na Politechnice Śląskiej, kolejno udała się do Laboratorium Psychoedukacji w Warszawie, które przy Wyższej Szkole Psychologii Społecznej utworzyło kierunek – Coaching.
Przez 13 lat ze spektakularnymi sukcesami budowała swój biznes zarządzając zespołem sprzedażowym 3500 osób. W 2010 r. zdecydowała się założyć Rowińska Business Coaching i skoncentrować na wspieraniu innych w zwiększaniu ich efektywności osobistej i biznesowej.
Od tego czasu przeprowadziła setki szkoleń i sesji coachingowych. Tysiącom osób pomogła uwolnić swój potencjał, odnaleźć motywację, zwiększyć pewność siebie, samodyscyplinę i wykształcić umiejętności przywódcze.
