„Nauczyłem się podejmować decyzje. Trzeba je dobrze przemyśleć, ale należy je podejmować. Nawet złe są lepsze niż żadne, bo dzięki nim można się uczyć. Te niepodjęte są niczym innym jak ucieczką” – powiedział Thomas Morgenstern, austriacki skoczek narciarski, trzykrotny mistrz olimpijski, ośmiokrotny mistrz świata. Długie zwlekanie, nadmierna analiza albo podejmowanie decyzji pod wpływem impulsu to złe nawyki. Jak robić to sensownie?
1. Prześpij się z tym
Czasem warto nie podejmować decyzji pod wpływem emocji i cofnąć się o kilka kroków, dać sobie przestrzeń na przemyślenie wszystkiego. Zdarza się, że odpoczynek, który naturalnie „odłącza nas” od męczącego natłoku myśli, pozwala spojrzeć z perspektywy i łatwiej wtedy rozpoznać, czego chcemy. To może przebiegać jak inkubacja — wykluwanie się z podświadomości słusznych idei.
2. Ustal granice
Nie można jednak odkładać podjęcia decyzji w nieskończoność. Jeśli ustalisz limit czasowy i zapiszesz go sobie, łatwiej skupisz się na tym temacie. Twój umysł nie będzie rozpraszał się na inne wątki i zbierzesz wszystkie za i przeciw.
3. Co jest naprawdę ważne?
Wiele decyzji, które podejmujesz jest nieważna – około 80% z nich. Ustal priorytety i deleguj zadania, czyli pozwól innym osobom zrobić coś za siebie.
4. Uprość wszystko
Z badań opublikowanych w „Psychological Science” wynika, że kiedy uczestnicy eksperymentu musieli podjąć decyzję, pomogło im myślenie w dobrze znanym, ale nie ojczystym języku. Ta strategia sprawia, że w prostych słowach definiujesz sedno sprawy i nie przekombinowujesz niczego.
5. Nie pozwól, by sprawy kumulowały się
„Błahą decyzję, nad którą długo myślisz, twój mózg omyłkowo kwalifikuje jako niezwykle ważną, podbijając jej znaczenie”, donoszą badacze z University of Florida i University of Pennsylvania Wharton School. Zanim pozwolisz, by myśl małej wagi zaczęła spędzać ci sen z powiek, oceń racjonalnie jej potencjalny wpływ na twoje życie i przestań się zadręczać.
6. Unikaj zmęczenia
Niektóre decyzje podejmujemy automatycznie, ale na niektóre zużywasz sporo nerwów i mentalnych zasobów energetycznych. Dlatego warto wiedzieć, które z nich są teraz najbardziej istotne. Nie podnoś sobie poprzeczki zbyt wysoko. Jeśli zbyt dużo masz na głowie, pewnie poddasz się i pozwolisz okolicznościom decydować za siebie.
7. Kontroluj tylko to, co możesz
Przestań się martwić rzeczami, na które nie masz wpływu. Wzięcie pod uwagę ewentualnych okoliczności zewnętrznych bądź ruchów konkurentów może być pożyteczne. Ale jeśli przybiera to formę obsesyjnego zamartwiania się rzeczami, na które nie masz najmniejszego wpływu, warto to przerwać.
fot. iStock/ SIphotography
8. Przykładaj szablony
Jeśli coś sprawdziło się w jakiejś sytuacji, jest duże prawdopodobieństwo, że zadziała kolejny raz w podobnej. Dlatego warto mapować swoje doświadczenia i ich wyniki i potem przykładać „gotowe szablony” do podobnej sytuacji.
9. Z niepewnością za pan brat
Raporty, dane, wykresy… Nigdy nie zbierzesz 100% informacji, dzięki którym podejmiesz nieomylną i jedynie słuszną decyzję.
10. Ucz się na błędach
Jeśli raz nie zadziałało, a kolejny raz też był dramat – to znaczy, że musisz tej sytuacji przyjrzeć się i rozpoznać, gdzie był błąd, by już nigdy go nie powtórzyć. „Ludzie są mistrzami w oszukiwaniu samych siebie”, twierdzą Zoe Chance i Michael Norton z Harvard Business School i dodaje: „Próbują usprawiedliwić swoje zachowanie, nawet przed samym sobą. Aby unikać oszukiwania samego siebie, postaraj się przyjrzeć się powtórnie problemowi bez myślenia, że to, co się stało, było nieuchronne. Rozważ także inne scenariusze i wyciągnij wnioski na przyszłość.”
11. Da się cofnąć?
Jeff Bezos, milioner i twórca Amazon powiedział, że istnieją dwa rodzaje decyzji: takie, które możesz cofnąć i te, których cofnąć już się nie da. Jeśli coś może zostać odwołane, bądź śmielsza i nie marnuj czasu na niezdecydowanie. W razie potrzeby przecież skorygujesz kierunek.
Zobacz także: Przewodnik dla opornych: jak zmienić toksyczne myślenie
12. Zasięgnij rady
Nie jesteś najmądrzejsza w danej dziedzinie, nie wstydź się do tego przyznać i zasięgnij rady. Na pewno jest ktoś, kto zna się lepiej na nurtującym ciebie temacie.
13. Ostatnie zdanie należy do ciebie
Ale uważaj! Nie musisz podążać nawet za zdaniem najmądrzejszego doradcy. Jego rada zwiększa twoje szanse, ale nigdy nie gwarantuje 100% sukcesu.
14. Unikaj presji
Jeśli jednak ktoś wymaga od ciebie, byś natychmiast się na coś zdecydowała, pamiętaj, że pod presją i w pośpiechu, łatwiej o popełnienie błędu.
15. Za i przeciw
To oczywista wskazówka, aby analizować korzyści i koszty danej decyzji, jednak zazwyczaj jest ona pomocna.
16. Szersza perspektywa
Pomyśl, jak decyzja wpłynie na istotne obszary twojego życia – osobistego, rodzinnego, zawodowego, finansowego czy duchowego. Zastanów się, czy to, co ewentualnie stracisz, jest rekompensowane przez to, co możesz zyskać.
17. Może nie jesteś sam?
Zastanów się, których osób dotyczy decyzja. Kiedy tylko jest to możliwe, zaangażuj ich w jej podjęcie np. zróbcie burzę mózgów.
18. Pomyśl o trzech słowach
Cel, alternatywa, ryzyko. Rozważenie tych trzech rzeczy jest bardzo racjonalnym podejściem do sprawy.
19. Każdy popełnia błędy
Nawet skuteczny menadżer powinien dać sobie luksus prawa do błędu.
20. I jeszcze paradoks
Nie trać czasu na podejmowanie decyzji, których nie trzeba podejmować. Nie podejmuj też decyzji, które nie należą do ciebie.
- Zobacz także: Kilka prostych sposobów, by pozbyć się stresu
