Pająki w Polsce. Które z nich możemy spotkać w naszych domach?

Pająki są stworzeniami, których większość ludzi wolałaby nie widywać. Najczęściej wzbudzają obrzydzenie, w wielu przypadkach stając się przyczyną trudnego do pokonania lęku — arachnofobii. Są one jednak pożyteczne i pełnią ważną rolę w przyrodzie. Jakie pająki zamieszkują nasze domy i czy należy się ich bać?

Pająki w Polsce — charakterystyka

Rozróżnia się około 50 000 gatunków pająków, z czego 800 możemy spotkać w Polsce. Pająki mają charakterystyczną budowę i bez kłopotu można je odróżnić od innych stworzeń. Krajowe gatunki osiągają niewielki rozmiar ciała. Ich głowotułów łączy się z odwłokiem, i widać na nim aż 6 par odnóży, w tym 4 pary odnóży krocznych. Pająki posiadają szczękoczułki (pierwsza para chwytnych narządów gębowych — służą do walki oraz do rozrywania zdobyczy lub wstrzykiwania jadu) oraz nogogłaszczki (druga para odnóży nad aparatem gębowym). Ich głowotułów chroni gruby oskórek porośnięty włoskami, odwłok natomiast jest miękki i pokryty cienką warstwą oskórka. Mimo że pająki posiadają kilka par oczu, mają słaby wzrok.

Zazwyczaj pająki zamieszkują środowisko lądowe. Wyjątkiem jest występujący również w Polsce pająk topik, który spędza większość swojego życia w wodzie.

Po co pająkom pajęczyna?

Pająki są znane z tego, że budują skomplikowane pajęczyny. Jest to możliwe dzięki wyrostkom znajdującym się na końcu odwłoka. Tzw. kądziołki przędne produkują one substancje, które po kontakcie z powietrzem zastygają, tworząc wytrzymałą sieć. Pająki mogą wytwarzać sieci nie tylko jako twory służące do łowienia owadów, ale także kokony oraz sieci asekuracyjne. Chyba wszyscy kojarzymy „babie lato”, które produkują młode pająki. „Babie lato” to nic innego jak cieniutkie nitki, które służą do pokonywania większych odległości przez te stworzenia.

Co jedzą pająki?

Zdecydowanie pająki są drapieżnikami, ale są  wśród nich wyjątki, które preferują pokarm roślinny. Pająki występujące w Polsce polują na owady, którym wstrzykują jad rozpuszczający wnętrzności. Następnie pająk bez kłopotu wysysa zawartość ofiary. Mimo silnej niechęci odczuwanej w stosunku do pająków nie warto z nimi walczyć. Rodzime gatunki  są niegroźne dla człowieka, ale spełniają ważną rolę w ekosystemie. Także pająki, które pojawiają się w domach nie powinny bardzo przerażać, ponieważ regulują liczebność niepożądanych owadów występujących w domach. Pomagają się pozbyć m.in.: mrówek, much, komarów, karaluchów, których sąsiedztwo jest uciążliwe.

Ukąszenie pająka

Większość ukąszeń pająków nie stwarza niebezpieczeństwa dla ludzi, w dodatku zdarza się dość rzadko, zazwyczaj w momencie bezpośredniego kontaktu z pająkiem, np. przyciśnięcia go dłonią. W Polsce nie spotykamy naturalnie występujących śmiertelnie jadowitych pająków, ale są takie gatunki, których ukąszenie może być bardzo bolesne i dokuczliwe.

Najbardziej nieprzyjemne może być ukąszenie krzyżaka ogrodowego, w którego jadzie znajduje się toksoalbumina. W miejscu ukąszenia krzyżaka może pojawić się: zaczerwienienie skóry, obrzęk, świąd i bolesne pieczenie. Osoby nadwrażliwe mogą odczuwać osłabione, bóle głowy, stawów, brzucha, wylewy podskórne, hipotonię. W większości przypadków po kontakcie z krzyżakiem wystarczą zimne okłady, ale przy nadwrażliwości i silnej reakcji alergicznej wskazane jest zastosowanie glikokortykosteroidów. Podobnie nieprzyjemne objawy może powodować ukąszenie kolczaka zbrojnego. Także w tym przypadku pojawia się piekący ból i stan zapalny, u osób wrażliwych może pojawić się osłabienie, dreszcze i nieustępujący ból.

Owiane złą sławą śmiertelnie jadowite pająki na szczęście żyją w ciepłym klimacie. Do takich możemy zaliczyć ptasznika australijskiego, wałęsaka brazylijskiego i czarną wdowę.

Pająki w domu — gatunki

W naszych mieszkaniach, na strychach i w piwnicach nie brakuje cichych współlokatorów. Możemy spotkać pająki takie, jak m.in:

Kątnik mniejszy

Kątnik domowy mniejszy jest pająkiem o brązowo-szarym ubarwieniu ze wzorzystym odwłokiem. Jest niewielki — liczy sobie 6-10 mm, przy czym ma dość masywne i owłosione odnóża. Nie stwarza dla nas zagrożenia.

Kątnik większy

Kątnik domowy większy ma znacznie pokaźniejsze rozmiary — może dorastać do ok. 18 mm, a wraz z odnóżami mieć ok. 8 cm. Często zamieszkuje strychy i piwnice, choć może się też ulokować w mieszkaniu w spokojnym kącie za meblami. Kątnik domowy atakuje wyłącznie, gdy zostanie np. przygnieciony, a jego ukąszenie, mimo iż niegroźne, może być bolesne.

Nasosznik trzęś

Te pająki są maleńkie – dorastają do ok. 7-9 mm wielkości, i wyglądają dość mizernie, ze względu na prawie przezroczyste ciało i długie, ale bardzo delikatne nogi. Wbrew pozorom te maleństwa to mali agresorzy — są w stanie nawet pokonać kątnika. Nie atakują ludzi, i nie są w stanie zrobić krzywdy.

Sidlisz piwniczny

W piwnicy można napotkać sidlisza piwnicznego. Jest to pająk średniej wielkości, dorasta do 8-14 mm długości. Charakteryzuje się ciemnobrązowym ubarwieniem, a jego ukąszenia są dla człowieka bardzo bolesne.

Zyzuś tłuścioch

Zyzuś tłuścioch to nieduży pająk (do 8 mm długości), o rzeczywiście dużym, czerwono-brązowym odwłoku, z dość krótkimi odnóżami w czerwono-brązowe pasy.

Kosarz

To nie pająk, ale jest często z nim mylony. Kosarz to pajęczak o owalnym ciele od góry ciemnoszarym, od spodu jasnym, i długich, chudych odnóżach. Kosarz nie posiada gruczołów jadowych i ma tylko jedną parę oczu. Poluje na inne pająki i różne owady, materię organiczną oraz sok z owoców.

Pająki w domu — jak się ich pozbyć?

Najlepiej się ich nie pozbywać ze względu na ich pożyteczną funkcję walki z owadami. Jeśli wygląd pająka jest dla kogoś trudny  do zniesienia lub rzeczywiście namnożyło się ich wyjątkowo dużo, można spróbować wyprosić gości za drzwi. Nie warto sięgać po trującą chemię, także ze względu na własne zdrowie. Można, zamiast tego, wykorzystać różne naturalne sposoby, które cieszą się opinią skutecznych. Najlepiej byłoby wyłapywać pająki na przykład do plastikowego kubeczka i wynosić poza dom. Można także spróbować z naturalnymi zapachami, takimi jak olejki z cytryny albo mięty pieprzowej, którymi należy zakropić futryny drzwi i okien. Te zapachy dla pająków są nieprzyjemne i mogą spowodować, że nie będą zainteresowane wejściem do wewnątrz. Jest jeszcze jeden bardzo nietypowy środek na pająki, czyli kot. Koty są znane z tego, że lubią na nie polować, więc posiadanie kota może rozwiązać problem nadmiaru pająków w domu.

źródło:  www.ekologia.pl , pulsmedycyny.pl ,www.e-mieszkanie.pl