Agata Steczkowska: „Marzenia są po to, by je spełniać”

Jak najkrócej opisać Agatę Steczkowską? Nie do końca wiem, czy jest to możliwe. Szczera, uśmiechnięta, przepiękna i przerażająco zdolna. Podczas rozmowy zaraża pozytywną energią, a jej opowieści o domu przepełnionym miłością i muzyką powodują, że chcesz cofnąć się w czasie i znaleźć się wraz z rodziną Steczkowskich na jednej z ich artystycznych podróży. Patrząc na jej zdjęcie, naprawdę trudno uwierzyć, ile lat skończyła. Dyrygent, kompozytor, multiinstrumentalistka, modelka, prezes Fundacji Agaty Steczkowskiej… Skąd bierze na to wszystko siłę?!

Agnieszka Sierotnik: Muszę się Pani do czegoś przyznać. Przed naszą rozmową, przeglądałam Pani CV, stronę internetową, wywiady i szczerze mówiąc jestem zachwycona tym, co Pani robi. A wszystko zaczęło się tak wcześnie…

Agata Steczkowska: Już jako małe dziecko odkryłam, że zarówno ja jak i moje rodzeństwo jesteśmy uzdolnieni muzycznie. Pochodzimy z takiego rodu, gdzie zarówno ze strony mamy i jak i taty już dziadki i pradziadki grali na różnych instrumentach. Mój tatuś był wspaniałym muzykiem, zakładał i prowadził chóry chłopięce, grał też na wielu instrumentach. Mamusia zawsze śpiewała, grała też trochę na fortepianie. A więc dla mnie było dziwne to, że u kogoś w domu się nie grało i nie śpiewało. Moi rodzice, moje rodzeństwo – porozumiewamy się poprzez muzykowanie.

I to właśnie te wspólne muzykowanie dało Wam ogromną sławę.

Jako rodzina jesteśmy znacznie bardziej znani poza granicami Polski. Przez dwadzieścia lat koncertowaliśmy jako Muzykująca Rodzina Steczkowskich w całej Europie. Mieliśmy nawet po siedem tras koncertowych w ciągu roku! Jako Muzykująca Rodzina pierwsze kroki stawialiśmy na scenie Ogólnopolskiego Festiwalu Muzykujących Rodzin we Wrocławiu.

Jak to wszystko wpłynęło na Pani życie?

Tego nie można rozważać w kategoriach „wpłynęło”, „nie wpłynęło”. To jest moje życie! Takie wartości wynieśliśmy z domu. Przede wszystkim była nią muzyka, dzięki której mogliśmy się porozumiewać. Nasi rodzice bardzo starannie nas wychowali. Przede wszystkim rozpoznali w nas te umiejętności i zachęcali do zdobycia wykształcenia muzycznego . Nie zmuszano nas jednak ani do grania, ani do śpiewania. Młodsze dzieci po prostu naśladowały te starsze. W moim rodzinnym domu mogliśmy wypowiadać się na wszelkie tematy bez ograniczeń! Właśnie dlatego każdy z dziewiątki naszego rodzeństwa wyrósł na jednostkę indywidualną.

Ale są rzeczy, które Was łączą.

Oczywiście! Jesteśmy przykładnymi obywatelami Rzeczpospolitej i płacimy podatki. Jesteśmy uczciwi, odpowiedzialni za siebie i za to, co robimy, ale też za siebie nawzajem. Kochamy muzykę sakralną, bo nasz tato kochał taką muzykę. Kochamy muzykę etniczną, polską, bo nasza mama kocha taką muzykę, ponadto poruszamy się we własnych muzycznych światach. Zawód muzyka to bardzo uczciwy zawód, wychodzisz na scenę i jesteś zdany na siebie. Jeśli nie jesteś perfekcyjnie przygotowany, nie jesteś profesjonalistą. A jak nie jesteś profesjonalistą, za co miałbyś brać pieniądze? Zawsze będę wdzięczna naszym rodzicom, że dbali zarówno o nasze ciała, umysły, jak i dusze.

Pomimo tego, że wyrośliście na jednostki indywidualne, ciągle ze sobą współpracujecie.

Zgadza się. Na moich Mistrzowskich Warsztatach Artystycznych, trójka moich braci pracuje jako Mistrz, każdy w swojej dziedzinie. Zainteresowanych warsztatami odsyłam na stronę internetową – agatasteczkowska.com. Jako rodzeństwo nagrywamy razem płyty i zapraszamy się nawzajem do swoich projektów artystycznych. Nie tylko dlatego, że możemy sobie zaufać, ale również dlatego, że jesteśmy profesjonalistami.

Bardzo wcześnie rozpoczęła Pani swoją karierę. Jak to wyglądało?

Mamusia opowiadała mi, że jak jeszcze byłam maleńka i coś tam sobie w łóżeczku gaworzyłam, to zaczynałam wariować z radości, podskakiwać, wydawać z siebie dźwięki (to chyba był mój śpiew (śmiech)), jak tylko tatuś zaczynał grać na akordeonie. Kiedy miałam siedem lat i już coś tam grałam na fortepianie, tatuś wziął mnie któregoś dnia za rączkę i zaprowadził na próbę swojego chóru chłopięcego. Nagle znalazłam się wśród samych chłopców, ja – mała dziewczynka. Pamiętam to odczucie: byłam bardzo zadowolona. Od tamtej pory do dziś, uwielbiam towarzystwo mężczyzn i chłopców – zawsze! Tatuś mówił mi, żebym zagrała ten dźwięk, później kolejny. Z czasem uczyłam chłopców różnych piosenek. Ja, o kilka lat młodsza od nich dziewczynka! Ale to już była praca, nie było żartów. W wieku czternastu lat mój tatuś zakomunikował mojemu rodzeństwu, że od dzisiaj jestem szefem muzycznym i wizerunkowym zespołu rodzinnego.

Cieszyła się Pani?

Byłam bardzo zaskoczona i średnio mi się to podobało. Bo co innego jest dyrygować chórem, a co innego rodzeństwem. Musiałam sobie wyrobić wśród nich autorytet, a nie było to łatwe, ponieważ, jak już wspomniałam, moi bracia i siostry są również uzdolni muzycznie i tak samo jak ja chodzili do szkół muzycznych, to odróżniało ich od chórzystów.

Długo trwało to wyrabianie autorytetu?

Kilka lat. Moi bracia i siostry nieraz wykłócali się ze mną o swoje koncepcje artystyczne, związane z interpretacją jakiś utworów. Mieli do tego prawo, uznawałam to prawo. Ale zespołem musi rządzić jeden. Czy mi się podobało czy nie, tato namaścił mnie na takiego 'rządziciela’. Przyszedł jednak taki moment, kiedy zdobyliśmy na Międzynarodowym Festiwalu Zespołów Młodzieżowych w Neerpelt (Belgia) – najsławniejszym wówczas na świecie nagrodę Summa cum Laude czyli najwyższą nagrodę, a zespołów było 102 z całego świata. Tę nagrodę przyznało nam międzynarodowe jury, sławni muzycy z dziesięciu krajów. I to nie za to, że byliśmy rodziną, tylko za to, w jaki sposób graliśmy i śpiewaliśmy. W uwagach jury (na piśmie) mam oryginał w archiwum rodzinnym, napisano: 'brak jakichkolwiek uwag krytycznych co do interpretacji zaprezentowanych utworów muzyki klasycznej’ oraz pochwała za wspaniałą interpretację utworów. To wystarczyło, żebym zdobyła szacunek u mojego rodzeństwa. Od tamtej pory nie kłóciliśmy się już jak grać i śpiewać jako zespół rodzinny. Bardzo mi wtedy ulżyło, przestałam niepotrzebnie tracić energię, mogłam się skupić stricte na pracy twórczej.

A teraz jest Pani na dodatek panią prezes!

Jestem jedynym prezesem, jedynym członkiem zarządu i jedynym sponsorem (to akurat chciałabym zmienić) mojej własnej fundacji. W pracy zawodowej poruszam się na wielu płaszczyznach: mam swoje recitale, prowadzę chóry, komponuję muzykę do filmów, nagrywam płyty, prowadzę Mistrzowskie Warsztaty które są projektem skierowanym do wszystkich, bez względu na wiek i predyspozycje (zainteresowanych odsyłam na stronę fundacji), ale również szkolę nauczycieli, dyrygentów, uczę gry na instrumentach, wydaję śpiewniki, podręczniki do muzyki, prowadzę audycję w radio… Połączenie tego wszystkiego jest możliwe, ponieważ jestem bardzo zorganizowanym i konkretnym człowiekiem. Bo tylko taki człowiek może być na przykład dyrygentem. Jak nie umiesz dyrygować samym sobą, nie podyrygujesz też innymi.

Mogłaby Pani przybliżyć nam Mistrzowskie Warsztaty Artystyczne.

Mistrzowskie Warsztaty Artystyczne Agaty Steczkowskiej organizuję co roku w okresie wakacyjnym, odbyło się  już dwanaście edycji. Jubileusz dziesięciolecia warsztatów uczciłam przeprowadzeniem tychże warsztatów w Europejskim Centrum Muzyki Krzysztofa Pendereckiego. Co roku uczestniczy w nich około setki osób, do których zwracam się w pierwszych słowach: przyjechaliście tutaj, żeby odkryć coś w sobie, żeby odkryć samych siebie, dlatego będziecie tu ciężko pracować, bo najtrudniej jest pracować z samym sobą. Wymagam 100% dyscypliny pracy, a jak się zmęczymy to się pobawimy i odpoczniemy. Dacie sobie państwo ze wszystkim radę i będziecie szczęśliwi, ponieważ przy waszym boku są Mistrzowie.

A Mistrzowie to wspaniali ludzie.

Mistrzem nie każdy może być. To, że ktoś odnosi sukcesy zawodowe na swoim polu, nie czyni z niego Mistrza. Sukcesy zawodowe są oczywiście podstawą, ale Mistrz ma przyciągać do siebie ludzi, a nie odstraszać swoją wielkością. Otwierać ludzi od środka, a nie zabijać autorytetem z zewnątrz. Dodaję również, że większość Mistrzów to moi wieloletni przyjaciele, a ja nie przyjaźnię się z byle kim. Ktoś kiedyś powiedział bardzo mądre słowa: „nie można odpowiedzieć na pytanie, czym są warsztaty Pani Agaty Steczkowskiej, tak jak nie można odpowiedzieć na pytanie jak smakuje woda. Chcesz odpowiedzi? Napij się wody – przyjedź na warsztaty, doświadcz ich”.

Pani spotkała na swojej drodze Mistrzów?

Tak, ale nie wielu i to ja ich oceniam jako mistrzów w różnych dziedzinach życia, nie tylko artystycznych. Nie uznaję autorytetów, ludzkość ewoluuje, autorytety się zmieniają. W moim świecie tylko ja jestem dla siebie autorytetem. Natomiast w świecie rzeczywistości która mnie otacza, od czasu do czasu fascynują mnie pewne osobowości. Jeśli uznam ich za mistrzów danej dziedziny, wtedy ich podziwiam. Jednak nie naśladuję. Zawsze byłam typem twórcy, a nie odtwórcy. Po prostu uczę się czegoś od kogoś, bo uznaję to za jakąś wartość.

Pracuje Pani też z chórami.

Zawsze prowadziłam chóry chłopięce. Chłopczyk musiał zdać pięć egzaminów, żeby w ogóle się do niego dostać. Pracowałam tak przez dwadzieścia pięć lat. Prowadziłam też oczywiście inne chóry – żeńskie, dziewczęce, dziecięce i męskie bo chciałam doświadczyć pracy ze wszystkimi rodzajami chórów. Obecnie mam projekt związany z Fundacją – zapraszam wszystkich bez względu na wiek czy predyspozycji do śpiewania. Ludzie mają wewnętrzną tęsknotę do śpiewania, dlatego do mnie przychodzą. A ja ich zachęcam, żeby otwierali buzię i wydychali swoją duszę. Tak właśnie teraz prowadzę chóry.

Ile lat ma najmłodszy uczestnik chóru?

Najmłodszy ma trzy latka, choć są już dwulatki, które wystąpią na scenie jak dojrzeją do tego.

Ale są też starsi uczestnicy!

Pewnie! Są nastolatki, trzydziestolatki, czterdziestolatki, panie sześćdziesiąt plus i wszystkie świetnie się bawimy śpiewając! Jasne, ciężko też pracujemy. Panie do mnie przychodzą, żeby odetchnąć od życia. Zostawiają swoich mężów, swoich kochanków, dzieci i swoje gary i przychodzą powydychać swoją duszę. A jak usłyszą swoją wyśpiewaną duszę to bardzo im się ona podoba. Czasami występujemy na scenie razem. Bo podoba mi się bardzo łączenie pokoleń śpiewem. Występują wtedy chórzyści od 3 do 62 lat. Brakuje nam tylko panów! Serdecznie ich do nas zapraszamy. My jesteśmy fajne dziewczyny! (śmiech)

Ma Pani tremę?

Nie, nawet nie wiem, co to jest.

No dobrze, na scenie jej Pani nie ma, a przed obiektywem aparatu?

Już we Wrocławiu na Festiwalu Muzykujących Rodzin staliśmy się ulubieńcami mediów. Kamera nas kocha! Jesteśmy bardzo fotogeniczni, każdy z osobna i wszyscy razem. W życiu stosunkowo często pozowałam jako model na przykład rzeźbiarzom, plastykom i sławnym fotografikom. Nawet się trochę dziwiłam, dlaczego ktoś mnie zaprasza do takich projektów artystycznych. Wytłumaczenie „jesteś piękna” mi nie wystarczyło. Najlepiej wytłumaczyła mi to moja krawcowa: 'Agatka, mierzyłam cię bardzo dokładnie i zrobiłam specjalistyczne wyliczenia. Wiesz dlaczego wszystko na tobie leży i nie trzeba robić przymiarek? Bo ty masz złote proporcje.’ A ja na to: 'no chyba żartujesz, czy ja wyglądam jak Wenus z Milo?!’ 'Nie ty wyglądasz jak Agatka, ale masz takie same proporcje. Wyliczenia nie kłamią, są faktem. I to dlatego szyję na ciebie bez przymiarek i wszystko dobrze na tobie leży.’ No i mam idealną symetrią twarzy! A tak w ogóle to bardzo lubię być modelką. To jest przeciwwagą do mojej pracy zawodowej. Jako modelka nie jestem za nic odpowiedzialna, ta praca mnie rozluźnia. Mogę sobie po prostu być, a reszta należy do profesjonalistów. Dlatego pozwalam się ubierać i malować jak oni sobie życzą. I nie proszę o prasowanie zmarszczek, bo ja swoje zmarszczki bardzo lubię. Poza tym, nie uważam młodości za jakąkolwiek wartość – młody czy stary, najważniejszy jest duch człowieka, chociaż ciało nigdy nie kłamie. (uśmiech) Więc nie zależy mi na tym, żeby młodo wyglądać. Nie ulegam modom, natomiast bardzo lubię elegancję.

Zdradzi nam Pani przepis na tak doskonały wygląd?

Koleżanki mnie czasem pytają: co  ja to robię ze tak młodo wyglądam ? Wzruszam wtedy ramionami i odpowiadam: nic! Nie wierzę w działanie kremów. Mam jakieś bo je dostaję w prezencie. A że ładnie pachną, to je czasem wklepię na buzię. Maluję się kiedy wychodzę na scenę, bo światła sceniczne prześwietlają człowieka i wygląda bez makijażu jak przezroczysty. Od czasu do czasu pomalują mnie w telewizji, albo na sesji zdjęciowej. Dbam o swoje uzębienie, bo mam bardzo szeroki uśmiech i trudno straszyć ludzi nieestetycznym wyglądem zębów. Ale dentysta mówi, że za każdym razem kiedy otwieram buzię: 'geny to potęga!’ (Mój tatuś nigdy nie był u dentysty i nie miał ani jednej dziury czy plomby.)

Jednak modelki czasem pracują w trudnych warunkach, sesję dla Nessi robiła Pani w ogromnym upale, choć to przecież kolekcja jesienna!

Bardzo mi się ta sesja podobała, choć myślałam w pewnym momencie, że wybuchnę z gorąca! Biegać po mieście w kozakach, swetrach i płaszczach przy 30 stopniach upału… łatwo nie jest! Ale to była naprawdę dobrze zorganizowana sesja. Pani Anna Szymczak wynajęła nawet klimatyzowany samochód, dzięki czemu w przerwach mogłyśmy z Marysią Markiewicz, która mi towarzyszyła, trochę się ochłodzić. Jarek Szado świetnie nas wystylizował, a poza tym wszyscy byli dla nas naprawdę mili.

Ucieszyła się Pani na propozycję takiej współpracy?

Pewnie, że tak! Nigdy jeszcze nie reklamowałam jakiegoś produktu, a ja lubię nowe wyzwania. Dla mnie w pracy modelki ważne jest to, żeby reklamować produkty, które mają wysoką klasę. Jam am swoją klasę, więc to co miałabym reklamować też musi ją mieć. A firma Nessi właśnie taka jest – wiem, próbowałam. Chodzę w tych butach i polecam je przyjaciółkom, a to już coś! Bo ja nigdy nie polecam czegoś, co nie ma odpowiedniego poziomu.

Ale coś w tej całej współpracy było naprawdę niezwykłe…

Obchodziłam swoje pięćdziesiąte urodziny i miałam taki pomysł, że każdy może do mnie przyjść. Podałam adres Fundacji i powiedziałam, że mogą przyjść od 12 do 24. Ubrałam piękną suknię, zaczęłam grać na fortepianie… i już przed 12 byli ludzie! W ciągu całego dnia przeszło chyba z 300 osób, a kwiatów dostałam tyle, że wyglądało jak w kwiaciarni! No bo przecież każdy po 50 przynosił. W końcu dostałam tort, już chciałam zdmuchnąć świeczki, kiedy moja przyjaciółka krzyknęła 'ale Agatka, musisz przecież pomyśleć życzenie!’ A zanim ja pomyślałam, do głowy mi wpadło: zostaniesz modelką!

I udało się!

Marzenia są po to, żeby je spełniać.