Każda z nas ma konkretne wyobrażenie swojego ciała, jego zalet i wad. Obraz ten tworzy się w naszym mózgu, biorąc pod uwagę nasze odbicie w lustrze, wzrost, masę ciała, a także sposób i tempo, w jakim się starzejemy. Z różnych przyczyn bywamy dla siebie niesprawiedliwe, a nawet okrutne. Widzimy to, co chcemy zobaczyć, a co czasami rozmija się niebezpiecznie ze stanem faktycznym.
Nieprawidłowe postrzeganie własnego ciała nie pozostaje obojętne dla kobiecej (ale i męskiej) psychiki. Zainteresowanie ciałem szczególnie nasila się w okresie dojrzewania. Wtedy też kształtuje się emocjonalny stosunek do własnego wyglądu oraz wynikająca m.in. z tego samoocena. Ogromną rolę odgrywają opinie innych, jakie słyszymy na temat własnego wyglądu. Ważny jest także wpływ mediów, które pokazują i kształtują obowiązujący ideał ciała. Niezadowolenie z ciała prowadzi najczęściej do odchudzania poprzez diety i ćwiczenia. Co ciekawe, sposób, w jaki postrzegamy własne ciała, realnie może wpływać na jego kształt, co potwierdzają przeprowadzone badania.
Postrzeganie swojego ciała i jego rzeczywista masa są ze sobą powiązane
Wiadomo, że jeśli postrzegamy własne ciało zgodnie z rzeczywistością i jesteśmy z niego zadowoleni, doświadczamy pozytywnych myśli na własny temat. To przekłada się również na odczuwanie względnej swobody w relacjach z innymi ludźmi. Sytuacja ulega pogorszeniu, kiedy postrzegamy ciało niezgodnie z rzeczywistością, i stosunek do własnego wyglądu jest negatywny. Może wówczas dojść do rozwoju różnorodnych zaburzeń emocjonalnych i psychicznych.
Naukowcy z Wydziału Edukacji Zdrowotnej w Indiana University-Purdue University zajęli się problemem otyłości u nastoletnich dziewcząt i związanego z tym obrazu ich ciał. Chcieli w ten sposób zrozumieć przyczyny ich nadwagi. Porównując wyniki odkryli, że dziewczęta z nadwagą cierpią z powodu niskiej samooceny, co z kolei wpływa na ich wygląd. Niska samoocena oraz negatywne myśli pozbawiają je wiary w siebie, sprawiając, że faktycznie postrzegają siebie jako otyłe. Z tego powodu sięgały one po tłuszcz w jedzeniu.
Postrzeganie obrazu ciała jest problemem ogólnym, wychodzącym poza granice konkretnego państwa. Badanie uwidoczniło również, że kobiety są bardziej narażone na nadwagę, mając zdecydowanie gorsze postrzeganie swojego wyglądu w porównaniu do mężczyzn. Panie znacznie częściej zgłaszały także chęć podejmowania próby schudnięcia. Prawie 45% kobiet z krajów uczestniczących w badaniu zadeklarowało swoją nadwagę, a ponad 50% z nich stwierdziło, że próbują schudnąć. Mężczyźni wykazali bardziej zdystansowane podejście do tematu i o wiele rzadziej zgłaszali nadwagę (25%), a jeszcze mniej podjęło temat odchudzania (21%).
Jeszcze inne badania pokazały, że 90% kobiet rasy białej jest niezadowolonych ze swojej wagi, z czego 62% stosuje dietę. Tego nie zauważa się wśród kobiet rasy czarnej, na co wpływ mają prawdopodobnie odmienne przekonania kulturowe dotyczące wyglądu.
Obraz ciała można zmienić, a wraz z nim wagę
Dane wskazują na istnienie prawdziwego problemu, ale jest nadzieja na wyjście z błędnego koła. Obraz ciała z negatywnego, można zmienić na pozytywny, tym samym przekładając to na faktyczną masę i wygląd. Skuteczna w tym przypadku jest terapia poznawczo-behawioralna, pomagająca przemyśleć negatywne postrzeganie ciała i podnieść poczucie własnej wartości. Za tym musi iść również zmiana zachowań żywieniowych oraz aktywności fizycznej.
Krok po kroku do nowej świadomości
Należy najpierw zidentyfikować negatywne myśli o swoim ciele. Trzeba poświęcić czas i uwagę temu, jak się czujemy, gdy widzimy siebie w lustrze, odpowiedzieć na pytanie, co tak naprawdę nie podoba się w jego odbiciu i z jakiego powodu tak się dzieje.
Gdy pojawia się świadomość negatywnych myśli, należy rozważyć ich prawdziwość lub fałsz. Na przykład, jeśli kobieta twierdzi, że ma gruby brzuch, powinna odpowiedzieć sobie, dlaczego w to wierzy, czy ktoś na to wpłynął. Przecież trzeba pamiętać, że są ludzie, którzy mają większe brzuchy. Brzuch pełni przecież istotne funkcje, a jego wygląd wcale nie jest w porównaniu z nimi taki istotny.
Warto mówić o swoim ciele w sposób pozytywny jak najczęściej. Tym samym przyjdzie przekonanie, że wyglądamy dobrze, lubimy siebie i swój brzuch, bo to dzięki niemu karmimy swoje ciała by było zdrowe. Z sympatii do siebie trzeba sięgać po zdrowe jedzenie, aby ciało otrzymało szansę powrotu do zdrowej wagi.
