Krztusiec, znany również jako koklusz, to zakaźna choroba bakteryjna wywoływana przez Bordetella pertussis. Choć powszechnie kojarzony jest z chorobą wieku dziecięcego, może zaatakować również dorosłych. Krztusiec jest szczególnie niebezpieczny dla niemowląt i małych dzieci, które mogą doświadczać poważnych komplikacji.
Krztusiec to choroba, którą się bardzo łatwo zarazić. Zakażenie przenosi się drogą kropelkową podczas kaszlu i kichania, a także poprzez bezpośredni kontakt z osobą chorą.
Objawy krztuśca
Krztusiec rozwija się etapowo, a jego objawy zmieniają się w zależności od fazy choroby:
- Faza kataralna (1–2 tygodnie):
- objawy przypominają zwykłe przeziębienie: katar, łzawienie oczu, lekki kaszel, podwyższona temperatura;
- w tej fazie choroba jest najbardziej zakaźna.
- Faza napadowa (2–5 tygodni):
- charakterystyczny napadowy, męczący kaszel zakończony świszczącym wdechem („pianiem koguta”), który jest wynikiem skurczu krtani;
- ataki kaszlu mogą prowadzić do wymiotów, wyczerpania, a nawet chwilowego zatrzymania oddechu;
- nasilone objawy mogą utrzymywać się przez wiele tygodni.
- Faza rekonwalescencji (2–8 tygodni):
- objawy powoli ustępują, ale kaszel może się utrzymywać przez dłuższy czas, zwłaszcza podczas infekcji dróg oddechowych.
Krztusiec – diagnoza
Lekarz stawia diagnozę na podstawie objawów klinicznych oraz wyników badań laboratoryjnych. Wykonywane są wymazy z nosa i gardła oraz testy serologiczne, które potwierdzają obecność bakterii Bordetella pertussis. W ciągu pierwszych 3 tygodni od pojawienia się kaszlu można wykonać wymaz z gardła do badań mikrobiologicznych. Po tym czasie warto wykonać badanie krwi na obecność przeciwciał IgG przeciwko toksynie krztuścowej.
Leczenie krztuśca
Leczenie krztuśca zależy od wieku pacjenta, stopnia zaawansowania choroby oraz ogólnego stanu zdrowia. Kluczowe elementy terapii obejmują:
- Wczesne wdrożenie antybiotykoterapii pomaga skrócić okres zakaźności oraz zmniejszyć nasilenie objawów.
- W przypadku ciężkich objawów, szczególnie u niemowląt, konieczna może okazać się hospitalizacja.
- Ważne, by unikać dymu tytoniowego i innych substancji drażniących drogi oddechowe.
Zapobieganie krztuścowi
Najlepszym sposobem zapobiegania krztuścowi są szczepienia. Szczepionka przeciw krztuścowi jest częścią obowiązkowego programu szczepień w większości krajów, podawana w ramach preparatu DTP (przeciw błonicy, tężcowi i krztuścowi). Ochronę można zwiększyć dzięki dawkom przypominającym w późniejszym wieku.
Ważne: krztusiec to poważna choroba, która może prowadzić do groźnych powikłań, zwłaszcza u najmłodszych. Wczesne rozpoznanie i leczenie są kluczowe.
