– Dzwonią do mnie ludzie i pytają, jak teraz żyć. Jak pracować, realizować cele. Dla wielu z nas świat stanął w miejscu– mówi Marlena Kazoń, psycholog i psychoterapeutka.
Po pierwsze: nie oceniać
Z jednej strony powstała silna grupa pomocy. W mediach społecznościowych od wielu dni przeważają tematy dotyczące organizacji pomocy, ludzie oferują domy, mieszkania,
utrzymanie, pracę, podwózki, wolontariat na granicy, pieniądze, pomoc w zbiórce. Z drugiej są ludzie, którzy próbują utrzymać dystans, żyć swoją codziennością. I jest to naturalne, tyle, że często jedni oceniają drugich.
Iwona Golonko, psycholog i coach opowiada o dwóch sprzecznych komunikatach, które analizowała ze swoimi klientkami. Jedna z ich narzekała: „jak można w takiej sytuacji wrzucić na Facebooka zdjęcie ostryg i wina? Przecież to świadczy o braku empatii i emocjonalności. Tu ludzie tracą domy, a jakaś wariatka pokazuje, że w piątkowy wieczór je ostrygi!”. Kilka godzin później druga żaliła się: „ nie zniosę dłużej oglądania fejsbukowych zbiórek i relacji z granicy. Dlaczego ci, co pomagają, muszą epatować tym, że to robią. To jest nieznośne”.
– Wspaniale by było gdybyśmy wyłączyli to ocenianie, każdy ma prawo do swoich reakcji emocjonalnych, do działań, które przynoszą mu teraz ulgę. Jeśli coś nas bardzo irytuje, warto się zastanowić dlaczego, bo to zawsze mówi coś o nas – tłumaczy Iwona Golonko.
Dlaczego jestem taka zła, że ktoś jedzie do Medyki i pisze o tym post. Czy ja też pomagam, ale nie umiem o tym mówić? A może kiedyś sama byłam w trudnej sytuacji i nikt nie wyciągnął do mnie ręki? Albo wciąż mi ciężko, właśnie wyzwoliłam się z przemocowego związku, ale nikt tego nie widzi? Albo dlaczego jestem taka zirytowana, gdy ktoś wrzuca teraz foty z miłego wieczoru? Gdzie narodziło się we mnie przekonanie, że wszyscy muszą reagować tak samo i pomagać? Może jestem zła, że nie mam swojego życia i uważam, że inni powinni postępować tak samo? Dlaczego włącza się we mnie prokurator? Czy na pewno jestem zła na tych ludzi, którzy nie pomagają, może to nie oni są właściwym adresatem mojej wściekłości? Bo tak naprawdę jestem wściekła na Putina, na sytuację, boli mnie niesprawiedliwość.
Każda nasza reakcja mówi o nas. I jest szansą, by przyjrzeć się sobie.
Po drugie: wiedzieć na co mnie stać
Do Marleny Kazoń dzwonią ludzie, którzy oferowali swoje domy i mieszkania Ukraińcom.
– Wielu z nich ma mnóstwo wątpliwości, zastanawiają się, jak długo to potrwa, są przerażeni tym, co widzą, jeden mężczyzna opowiada, że kobiety, które przyjął boją się wyjść, ufają tylko jemu. Nie wszyscy są gotowi na taką zmianę życia dlatego zanim zareagujemy spontanicznie i oddamy wszystko warto zastanowić się, ile sami jesteśmy w stanie udźwignąć – uważa Marian Kazoń.
A mi od razu przypomina się mem Małgorzaty Halber: „Mam taką potrzebę. Żeby działać i brać na siebie za dużo”.
Po trzecie: zrezygnować z poczucia winy
Tak, wielu z nas, którzy próbują żyć normalnie ma dziś poczucie winy. Jak zajmować się zakupami i zleceniami, gdy tam giną ludzie? Jak mam myśleć o szkole córki, egzaminach
syna, psie…. (Wpisz właściwe), gdy ludzie tracą domy? Tylko czy będziemy pomóc, gdy sami się zużyjemy?– mówi Iwona Golonko.
– Rozmawiałam wczoraj z Ukrainką, której cała rodzina jest na Ukrainie i nie chce wyjechać. Kobieta nie śpi koleją noc, wciąż sprawdza w telefonie powiadomienia. „Czy zrobiłaś ostatnio coś dla siebie” spytałam. Zaprzeczyła. Przez ostatnie dni nawet nie wyszła na spacer, czy pobiegać, choć kocha sport. Bo czuła się winna. „Jak im pomożesz, jeśli sama będziesz miała depresję” spytałam. Każdy z nas wie, gdzie jest jego punkt „dość”, nie powinniśmy go przekraczać.
Po czwarte: odzyskać kontrolę
Choć brzmi to, jak coś niemożliwego.
– Nie chciałabym żeby to zabrzmiało ostro, ale teraz szczególnie widać, że mamy słabe umiejętności regulowania własnych emocji. Nawet często mówimy: poniosły mnie emocje, to nie byłam ja. Ale my wszyscy możemy nad sobą pracować, uczyć się reagowania, odraczania– uważa Iwona Golonko.
Dlatego powinniśmy codziennie zadać sobie pytanie: co robię, żeby przejmować się mniej, czy szukam sposobów, żeby się odciąć, jakie mam na to sposoby? Czy wyłączam wiadomości, umiem je sobie dawkować? Czy potrafię oddzielić rzeczy, na które mam wpływ, od tych na które wpływu nie mam? Czy codziennie robię coś, żeby się emocjonalnie oddalić od stresu?
Ważna jest nie tylko życzliwość dla Ukrainy, Ukraińców, ale też życzliwość wobec siebie samego.
– Straciliśmy kontrolę nad swoim życiem, to, co się wydarzyło, zaburzyło nam poczucie sprawczości, ważne, żebyśmy poszukali obszarów, gdzie wciąż tą sprawczość mamy– radzi Iwona Golonko. – A mamy ją wciąż nad sobą, nad rodziną, pracą, nawet nad pomocą, której chcemy udzielić. Egoizm? Nie. Zdrowe granice. Warto o nie dbać nawet w tak strasznych chwilach.
