Aloes jest pospolicie spotykaną rośliną doniczkową, która radzi sobie nawet w niespecjalnie sprzyjających warunkach. Nie ma szczególnych wymagań, za to poświęcając mu minimum uwagi można wyhodować na własnym parapecie nie tylko żywą ozdobę, ale i przy okazji naturalny lek na różne dolegliwości oraz wsparcie dla urody. Warto mieć aloes pod ręką, ponieważ jego liczne zalety są trudne do przecenienia.
Aloes — charakterystyka
Aloes jest sukulentem spotykanym w naturze na wschodzie Afryki, na Madagaskarze, na Półwyspie Arabskim, oraz w Chinach. Należy do rodziny roślin liliowatych Liliaceae, a na świecie rozróżnia się ponad 360 różnych gatunków aloesu. Z całej tej puli tylko 20 z nich posiada prozdrowotne działanie. Najczęściej w domach spotykamy odmiany takie jak: Aloe vera (aloes zwyczajny); Aloe arboresces (aloes drzewiasty); Aloe ferox (aloes kolczasty).
Aloes nietrudno rozpoznać. Charakteryzuje się rozgałęzionym, stale zielonymi i mięsistym liśćmi, które po przekrojeniu odkrywają gęstą galaretowatą masę kryjącą cenne substancje odżywcze. Miąższ wewnątrz liści aloesu aż w 96% składa się z wody, a reszta to składniki odżywcze odpowiedzialne za jego prozdrowotne działanie. Do najważniejszych bioaktywnych substancji obecnych w aloesie zaliczamy: polisacharydy, glikoproteiny, enzymy roślinne oraz związki polifenolowe. Zawartość poszczególnych substancji jest zależna od warunków uprawy, pory roku zbiorów, czy położenia geograficznego uprawy. Według informacji spotykanych na różnych stronach w sieci, z suchej masy aloesu naukowcy wyszczególnili ponad 270 składników biologicznych aktywnie.
Fot. iStock/Aloe vera
Właściwości lecznicze aloesu
Aloes to równie zasobne źródło witamin z grupy B, witaminy C oraz mikroelementów takich jak: sód, potas, wapń, magnez, fosfor, cynk, żelazo, chrom, mangan, miedź, kobalt, nikiel, molibden, stront i bar. Substancje obecne w miąższu wykazują działanie prozdrowotne, w tym: przeciwzapalne, przeciwutleniające, przeciwbakteryjne, przeciwwirusowe, grzybobójcze. Ponadto działają przeciwbólowo, immunosupresyjne, ochronnie przed promieniowaniem ultrafioletowym.
Wspiera układ pokarmowy
Aloes reguluje pracę jelit, a co za tym idzie, normuje rytm wypróżnień. Dzięki temu pomaga łagodzić, leczyć, a także i zapobiegać zaparciom. Roślina ta stosowana jest pomocniczo w zaburzeniach funkcji wątroby, działa jako środek żółciotwórczy i żółciopędny. Aloes zapobiega również uszkodzeniom wątroby spowodowanych nadużywaniem leków przeciwbólowych. Doceniany jest jako wsparcie w leczeniu wrzodów żołądka i dwunastnicy – łagodzi ból, przyspiesza gojenie się nadżerek i owrzodzeń. Zwalcza szczepy Helicobacter pylori, które zwiększają ryzyko rozwoju wrzodów żołądka.
Fitosterole roślinne poprawiają także wskaźniki hiperlipidemii i pomagają w walce z otyłością brzuszną. Sok z aloesu stosowany jest także podczas leczenia zespołu jelita drażliwego oraz wrzodziejącego zapalenia jelita grubego.
Aloes kontra tłuszcze i cholesterol
Aloes wywiera pozytywny wpływ na gospodarkę lipidowo–węglowodanową. Wysoka zawartość wapnia wpływa na wydzielanie insuliny i umożliwia wyrównanie poziomu glukozy we krwi. Wapń również ogranicza syntezę kwasów tłuszczowych i aktywuje uwalnianie nadmiaru trójglicerydów z komórek tłuszczowych. Wysoka zawartość błonnika w miąższu aloesu pozwala na utrzymanie prawidłowego poziomu cholesterolu we krwi i pomaga osiągnąć prawidłową masę ciała.
Fot. iStock/Aloes
Wspiera układ odpornościowy
Aloes działa jak naturalny antybiotyk. Ogranicza rozwój drobnoustrojów chorobotwórczych, wykazuje działanie bakteriostatyczne. W organizmie wywołuje efekt przeciwzapalny, ponieważ przyspiesza produkcję cytokin biorących udział w procesie odpowiedzi immunologicznej. Polisacharydy są konieczne do rozpoczęcia reakcji obronnej, oraz dla prawidłowego przebiegu procesu regeneracji organizmu. Aloes stosowany jest w czasie powrotu do zdrowia, szczególnie po przebyciu długotrwałych i poważnych zachorowaniach.
Przeprowadzone badania wykazały, że aloina i aloeemodyna utrudniają rozwój grzybów Candida albicans, a aloeemodyna hamuje rozwój wirusa ospy oraz grypy.
Wspiera działanie antyoksydacyjne
Obecne w miąższu aloesu związki fenolowe i różne enzymy chronią komórki organizmu przed szkodliwą działalnością wolnych rodników. Aloes wytwarza antyoksydanty takie jak: witamina E i A, karotenoidy, flawonoidy i taniny, dzięki czemu zdecydowanie wzmacnia układ odpornościowy w walce z nowotworami.
Aloes na skórę
Liście aloesu stosowane na skórę głęboko oczyszczają, nawilżają i ściągają. Chroni skórę przed niekorzystnymi czynnikami zewnętrznymi (promieniowanie słoneczne, mróz, wiatr). Aloes jest znany dzięki zastosowaniu na poparzenia i odmrożenia. Zapobiega starzeniu się skóry i utrzymuje jej właściwą elastyczność. Aloes może się przydać do zwalczania stanu zapalnego jamy ustnej, przyzębia oraz kandydozy, czyli grzybicy.
Aloes — przepis na sok do picia
Miąższ powinien pochodzić z roślin rodzaju Aloe vera, przynajmniej 3-letnich, ale nie starszych niż 5-letnie. Roślinę, z której pozyskasz liście, nie podlewaj przez dwa tygodnie przed tym. Liście na sok z aloesu utnij ostrym nożem u nasady i włóż do lodówki na 24 godziny, aby dobrze się schłodziły. Zerwane liście w lodówce mogą leżeć maksymalnie 2 tygodnie.
Fot. iStock/Aloes
Składniki:
- 1 liść aloesu Aloe vera;
- 1/2 szklanki wody (100 ml);
- opcjonalnie 1 łyżka stołowa miodu (25 g) lub kilka kropel soku z cytryny.
Sposób przygotowania:
- Odetnij liść, przekrój go wzdłuż nożem i zdejmij ze środka żel;
- wypłucz żel wodą, aby usunąć ewentualne zanieczyszczenia;
- włóż go do blendera, dodaj wodę, zmiksuj,
- smak możesz poprawić dodatkiem miodu lub soku z cytryny.
Sok przelej do ciemnej butelki. Można go trzymać w lodówce maksymalnie przez tydzień.
Jak dawkować sok z aloesu?
Ponieważ aloes jest rośliną o silnym działaniu i należy używać jej z umiarem. Dzienne spożycie soku aloesowego powinno być ograniczone do 30–40 ml na dzień (ok. 3-4 łyżki). Zbyt duża ilość aloesu w diecie może wywołać silne działanie przeczyszczające, wywołać stany zapalne jelit, utrudniać przyswajanie witamin i minerałów.
Fot. iStock/Aloes
Jak uprawiać aloes w doniczce?
Aloesy kochają światło, a gdy go brakuje, ich liście zaczynają się wyciągać do słońca, co negatywnie wpływa na wygląd rośliny. Doniczkę z aloesem najlepiej ustawić blisko dużego okna, szczególnie zimą, gdy światła słonecznego jest o wiele mniej. Aloes jako sukulent nie znosi nadmiaru wody i znacznie lepiej przechodzi przesuszenie, niż przelanie podłoża. Odpowiednia ilość słońca i podlewanie raz na kilkanaście dni, gdy podłoże przeschnie, sprawia, że roślina nie będzie wymaga dodatkowych zabiegów pielęgnacyjnych. Z tego względu to dobry wybór na pierwszy kwiat dla osoby, która nie miała dotychczas szczęścia w samodzielnej uprawie roślin doniczkowych.
