Mak ceniony jest od starożytności, ze względu na swoje kulinarne zastosowanie oraz prozdrowotne właściwości. Trudno sobie wyobrazić święta bez makowca, czy kutii, ale nie każdy wie, co dobrego dla zdrowia kryje się w tych niepozornych ziarenkach. Warto wiedzieć, jakie właściwości ma mak, za co warto go docenić i jak w prosty sposób upiec pyszny makowiec.
Mak pojawia się w naszych kuchniach często. Najczęściej spotykany jest mak niebieski, znacznie rzadziej mak biały, o delikatniejszym smaku. Uprawia się także mak polny, o ozdobnych kwiatach, lub lekarski, od stuleci wykorzystywany w medycynie ludowej. Mak tradycyjnie stosowano jako naturalny środek na uspokojenie, uśmierzenie bólu oraz bezsenność. Do innych właściwości zdrowotnych maku zalicza się wpływ na obniżenie złego cholesterolu, uszczelnianie naczyń krwionośnych, pozytywny wpływ na pracę układu pokarmowego.
Fot. iStock/mak
Mak niebieski
Jest świetnym źródłem błonnika — mak w 100 zawiera aż 20 g czystego błonnika. Jest również źródłem wapnia (140 mg w łyżeczce maku), żelaza, sodu oraz magnezu. Dostarcza witaminy C, D, E oraz witaminy z grupy B i kwas foliowy. Zawiera również nienasycone kwasy tłuszczowe z grupy omega-6. Mak niebieski jest kaloryczny — w 100 g dostarcza 500 kcal, z tego powodu osoby będące na diecie powinny mieć to w pamięci. Mimo wysokiej kaloryczności mak, dzięki błonnikowi, reguluje pracę jelit i ułatwia wypróżnianie, więc bez większych wyrzutów sumienia można po niego sięgać regularnie, w rozsądnych ilościach. U wielu osób większa ilość maku może wywołać skutek przeczyszczający.
Mak niebieski — właściwości
Do zdrowotnych właściwości, jakie posiada mak niebieski, zaliczamy:
- zapobieganie anemii, dzięki dużej ilości żelaza;
- obniżanie poziomu „złego” cholesterolu LDL i podwyższanie poziomu „dobrego”HDL dzięki zawartości nienasyconych kwasów tłuszczowych;
- wspieranie pracy układu nerwowego oraz dobrą kondycję mięśni, ze względu na obecność magnezu i witamin z grupy B, a szczególnie kwasu foliowego.
Fot. iStock
Olej makowy
Z maku tłoczy się olej makowy, bogaty w kwasy omega-6 i kwas linolowy. Jest on wartościowym dodatkiem np. do sałatek, który poprawia pracę serca i obniża poziom „złego” cholesterolu. Dzięki tym substancjom można go stosować bezpośrednio na skórę, by ją natłuścić oraz załagodzić stany zapalne. Olej z maku stosowany na włosy wesprze ich regenerację i przywróci blask suchym i zniszczonym pasmom.
Czy mak jest trujący?
Mak niebieski jest produktem bezpiecznym. Zawiera jedynie śladowe ilości alkaloidów, może być więc stosowany w zdrowej diecie, ponieważ nie prowadzi do uzależnienia. Inaczej sprawy się mają z makiem lekarskim, z którego soku mlecznego pozyskuje się opium będące składową leków uspokajających i uśmierzających ból (morfina, narkotyna, papaweryna, kodeina).
Po mak niebieski, w niewielkich ilościach, mogą sięgać kobiety w ciąży, mogą go jeść także dzieci po ukończeniu 2 r.ż. Warto przy tym pamiętać, że substancje obecne w maku mogą wchodzić w niepożądane reakcje z niektórymi lekami. Jeśli ktoś przyjmuje leki na stałe, lub przez dłuższy czas, powinien skonsultować z lekarzem obecność maku w swojej diecie.
Fot. iStock
Makowiec
Zazwyczaj mak wykorzystuje się jako posypkę lub farsz do chleba, bułek, rogali, ciast. Szczególnym powodzeniem cieszy się makowiec, który w większości domów jest obowiązkowym świątecznym wypiekiem. Makowiec na biszkopcie to jedna z najprostszych, ale zawsze udających się wersji makowca. Wymaga mniej zaangażowania, w przeciwieństwie do makowca tradycyjnie zawijanego. Poradzi sobie z nim nawet laik, dlatego warto mieć ten przepis pod ręką, by samodzielnie móc przygotować pyszne ciasto na święta.
Makowiec na biszkopcie — składniki:
Ciasto:
- 1 szklanka mąki pszennej
- 1 szklanka cukru
- 4 jajka
- 4 łyżki oleju
- 1 łyżeczka proszku do pieczenia
Masa makowa:
- 220 g masła
- 1,5 szklanki maku
- 3/4 szklanki cukru
- 3 łyżki mąki ziemniaczanej
- 3 jajka
- aromat migdałowy
Dodatkowo:
- cukier puder
Fot. iStock/makowiec
Przygotowanie:
- Białka ubij z cukrem, stopniowo dodawaj żółtka i wlej olej. Do ubitych jajek wsypuj powoli mąkę przesianą z proszkiem do pieczenia — wymieszaj ostrożnie.
- Mak zalej wrzątkiem, po 20 minutach zagotuj, ostudź i zmiel 2-3 razy. Do zmielonego maku dodaj cukier, mąkę ziemniaczaną, jajka i aromat migdałowy – wszystko dokładnie wymieszaj.
- Masło rozpuść w garnku. Do rozpuszczonego i ciepłego masła dodaj masę makową i gotuj do zgęstnienia.
- Biszkopt przekrój na 2 blaty, wyłóż na jeden blat masą makową, dociśnij z góry drugim blatem. Odstaw do lodówki na kilka godzin do schłodzenia i przegryzienia. Podawaj posypany cukrem pudrem.
