Uniesiona brew, lekko zmarszczone czoło. Widok śpiącego Marcina zwykle Magdę rozczula. Teraz drażni. Jest niedziela, popołudnie. Chciałaby być teraz w Kazimierzu. Albo w Zakopanym. Spadł śnieg. Wreszcie czas na narty. „Nuda”– myśli. I podgłośnia telewizor. Narzeczony przewraca się na drugi bok, Magda wzdycha. Zakłada dres. Na dworze minus kilkanaście stopni. Ale musi biegać – inaczej oszaleje. Zanim wyjdzie z domu, wyłącza telefon. Niech Marcin się pomartwi.
Gdy wraca po godzinie, on już trzaska w kuchni garnkami. Zły. „Żadnego hej kochanie? Najpierw spanie, teraz foch?” Magda staje w drzwiach kuchni i zamiast powiedzieć coś łagodzącego, prowokuje. Marcin krzyczy: „Ja foch?! Gdzie byłaś?! Dlaczego wyłączyłaś telefon? Nie mogłaś zostawić cholernej kartki?!”. Magda czuje przypływ adrenaliny, znajome napięcie. Kolejne dwadzieścia minut według tego samego scenariusza. Awantura. Słowa: „Bo ty zawsze, bo ty nigdy. Nie dbasz, nie kochasz, myślisz tylko o sobie” Jedno z nich rzuci: „To koniec!”. Drugie wyciągnie walizkę, ostentacyjnie zgarnie kosmetyki z szafki w łazience. Sąsiadka z dołu zacznie walić w ścianę. To ich otrzeźwi. Dziś ustępuje Magda. „Kochany, przecież jesteś miłością mojego życia” wyznaje. Seks w przedpokoju jest gorący i namiętny. Potem, już w łóżku, zasypiają wtuleni w siebie. Rano Magda znajduje na stole kartkę: „Kupuję bilety do Barcelony. Rachunki poczekają. Kocham do szaleństwa. Ciebie. Ciebie. Ciebie”.
Magda: – Upadanie i wstawanie. Setki kłótni, chwilowych rozstań. Albo ogień albo lód- żadnych półśrodków. Tak wygląda mój związek. Kto jest temu winny? Jeszcze rok temu byłam pewna, że Marcin. Siedzieliśmy u psychoterapeuty, po dwóch stronach kanapy. „Terapia to nasza ostatnia szansa” postanowiliśmy dzień po tym, jak on wyrzucił przez balkon choinkę. Tylko dlatego, że nie chciałam jej ubrać. W odwecie rzuciłam jego laptopem. Prawie się pobiliśmy.
W gabinecie Magda wyrzucała jednym tchem: „Awantury o wszystko. Źle kroję pomidora i cebulę. Za bardzo uśmiecham się do instruktora kite’a. Mam nie taką minę. Nie sprzątnęłam łazienki, zostawiłam naczynia w zlewie. Do tego nie mogę na nim polegać – rzuca mnie kilka razy w miesiącu, bez słowa wychodzi z urodzin obrażony, nie myśląc jak wrócę do domu. Kiedyś zostawił mnie w środku nocy, w centrum Nowego Jorku, bez pieniędzy. Dlaczego? Bo coś źle powiedziałam. Teraz jeszcze ta choinka. To chore”.
„A pan jak widzi tę sytuację?” terapeuta zwrócił się do Marcina. I nie pozwolił jej przerywać. Usłyszała więc drugą wersja tej samej historii: wciąż prowokuje kłótnie, SMS-uje z innymi facetami. Nie umie się kochać, gdy jest między nimi dobrze. W każdym razie nie kocha się tak namiętnie. Jest idealną partnerką do szaleństw. Codzienność z nią? Udręka. Miała pamiętać o jednym rachunku za energię. Tylko 100 zł. Zapomniała, a potem – gdy wyłączyli im prąd z powodu tych nieszczęsnych 100 zł kłamała, że coś się musiało stać w banku. I tak wciąż. Zapominalstwo, nieobowiązkowość.
Wyszła z terapii wściekła. „I to ma mi pomóc? Psycholog nie stanął po mojej stronie. Magda: Powiedziałam, że zazdroszczę przyjaciółkom spokojnych mężów i facetów. Chcę niedzielnych obiadów, i pewności co będzie wieczorem i rano” „To dlaczego takiego mężczyzny pani nie szuka?” spytał po prostu psycholog. – Na kolejną terapię już z Marcinem nie poszliśmy. Pogodziliśmy się, znów było idealnie.
Kolejny kryzys?
Przed trzema miesiącami. Na stole pieczony bakłażan, tarta z szynką i serem. – Złożyłam w firmie wypowiedzenie, otwierałam z przyjaciółką agencję PR. W trójkę oblewaliśmy naszą wolność. Było wesoło, spontanicznie. Marcin założył się z nami, że wyjdzie z winem, w samej koszuli, bez spodni, i będzie krzyczał: „Kobieta, którą kocham awansowała”. Zrobił to. Była trzecia w nocy. Ktoś wyjrzał przez okno, ktoś otworzył balkon i pukał się w czoło. Marcin machał do nich radośnie: „Przepraszam. Jestem szczęśliwyyyy!”. „Gdzie znajdę takiego chłopaka” myślałam. Przyjaciółka wyznała: „Czasem zazdroszczę ci tego wiecznego haju” A potem, niespodziewanie, atmosfera siadła. Bo coś rzuciłam, że Marcin nie pamięta, że piję colę zero, a nie normalną. On na to, że ja w ogóle o niczym nie pamiętam, a jak nie zrobi zakupów, to lodówka stoi pusta. Znów krzyk, pretensje. Wszystko przy przyjaciółce. „Wyprowadzam się” stwierdził na koniec, choć pół godziny wcześniej wyznawał miłość. W środku nocy spakował rzeczy do czarnych plastikowych worków. Nawet sprzęt grający, i telewizor. Wtedy błagałam przyjaciółkę: „Nie chcę już rollercoastera. Muszę sobie pomóc”. To ona dała mi numer do kolejnego psychologa.
Pierwszy raz w życiu chciałam nad sobą pracować
– Potrzebuję kogoś „normalnego” – miłego, lubiącego ludzi, dającego poczucie bezpieczeństwa – wyznałam w kolejnym gabinecie. Szczupła brunetka siedząca naprzeciwko patrzyła badawczo: – To że deklarujemy, że czegoś pragniemy, nie znaczy, że tak naprawdę jest. Racjonalnie każda z nas czuje, że dobrze jest mieć partnera na którym można polegać. Ale instynkt, to inna rzecz. A większości wyborów miłosnych dokonujemy podświadomie. O tym, w kim się zakochujemy w dużej mierze wynika z chemii mózgu. Wie pani o tym?
Spojrzałam ze zdziwieniem. Co to za teoria? Do tej pory przyczyn swoich problemów z mężczyznami szukałam w dzieciństwie. Kiepsko mi to szło. Rodzice – do tej pory żyją razem. Szczęśliwie. Ojciec? Cierpliwy, nigdy nie podniósł na nikogo głosu. Owszem, bywa zamknięty w sobie, ale nigdy w życiu nie zachował się nieodpowiedzialnie. Mama? Oaza spokoju. „Może ja czegoś nie pamiętam?” zastanawiałam się przez lata. Utwierdzała mnie w tym przyjaciółki. „Lubisz silne emocje, skrajności. Pociąga cię ryzyko i ból. Powodem musi być dzieciństwo. Nie pamiętasz, na pewno to wyparłaś?”. „Ech, jak ja lubię te młode kobiety, domorosłe psycholożki.” uśmiechnęła się terapeutka. „Ale ja nie mam szczęścia do mężczyzn! Tylko jednemu mogłam zaufać. I co? Znudził mnie. Przyciągam samych popaprańców. Mój były z dnia na dzień wyprowadził się do naszej wspólnej sąsiadki. Dla jeszcze poprzedniego najważniejsze były pasje: wspinaczka górska, windsurfing.
„Rozumiem. Warto więc pomyśleć dlaczego wybiera pani takich a nie innych partnerów. Co panią przyciąga w momencie poznania. Ale na początku mam propozycję. Proszę kupić sobie książkę Helen Fisher „Dlaczego on? Dlaczego ona?”.”
– Ta książka to był dla mnie przełom. Lektura obowiązkowa dla każdego, kto chciałby choć trochę zrozumieć siebie i swoje wybory – mówi Magda.
Zdaniem Helen Fisher to, jacy jesteśmy zależy od poziomu czterech substancji chemicznych w naszym mózgu. Dopaminy, serotoniny, testosteronu i estrogenu. I takie cechy jak tradycjonalizm, perfekcjonizm, spontaniczność, skłonność do poszukiwania nowości nie mają wiele wspólnego z dzieciństwem.
Mężczyzna szalony, spontaniczny, kochający sporty ekstremalne i zabawę? Najprawdopodobniej typ Badacza – jak określa Fisher. Rządzi nim dopamina. Hormon odpowiedzialny za skłonność do ryzyka, potrzebę silnych wrażeń, emocji. Miły, ułożony chłopak nie zwracający uwagi na ubiór, ale nigdy nie odwołujący spotkań? Prawie na pewno typ Budowniczego. Opanowany, ceniący zasady, rodzinne wartości, spokojne życie – za które to cechy odpowiedzialna jest serotonina. Męski, pewny siebie, wiedzący czego chce, trochę dominujący facet dla którego ważna jest kariera? Typ Dyrektora. A jego pewność, siła to efekt wysokiego poziomu testosteronu. I wreszcie ciepły mężczyzna – przyjaciel. O którym myślisz, że ma intuicję i emocjonalność jak kobieta. Fisher nazywa go Negocjatorem. Jego empatia i intuicja jest wynikiem dużej dużej ilości estrogenu.
Co to ma wspólnego z miłością? Zdaniem Fisher to który z tych mężczyzn nas pociąga wynika z tego, którego my same hormonu mamy najwięcej. Jak się tego dowiedzieć? Na portalu randkowym Chemistry.com znajdziemy test, który zamieściła Fisher po to, by właśnie pomóc ludziom szukającym miłości określić kim są i jakiej osoby szukają. A według jej badań Badaczy, pociągają inni Badacze, czyli osoby o podobnych cechach charakteru. Budowniczy też wolą ludzi podobnych do siebie. Natomiast dla Dyrektorów atrakcyjni są Negocjatorzy. I odwrotnie. Kolejne pytanie. Jak to możliwe, że ludzie przeglądają setki zdjęć, rozmawiają co najmniej z kilkudziesięcioma osobami, a wybierają taki, a nie inni typ?
– Marcin często powtarza:„ zwróciłem na ciebie uwagę, bo byłaś najbardziej kolorową osobą na imprezie i śmiałaś się najgłośniej ze wszystkich. A do tego ślicznie marszczyłaś czoło – mówi Magda. Właśnie – najwięcej mówi o nas twarz, zachowanie, sposób ubierania. Na przykład kobiety o wysokim poziomie dopaminy są zwykle bardziej ekspresyjne, głośne, mają bogatą mimikę. I to właśnie taki typ kobiet podoba się mężczyznom Badaczom. Kobieta Negocjator ma zwykle delikatne i regularne rysy twarzy, ładną cerę, wysoki głos. To pociąga mężczyzn o wysokim poziomie testosteronu. Magda: – Wypełniłam ten test. I co? Jednoznacznie wyszło, że jestem typem Badacza. Dla mnie kanapa i spokojny facet to śmierć. Zresztą Marcin też jest Badaczem, podobnie jak inni moi partnerzy. Przyciągamy się i odpychamy, bo nie umiemy inaczej; uwielbiamy też przygody, zmiany. Badacze częściej niż inni zdradzają, bez skrupułów odchodzą. Nie ma dla nich rzeczy świętych.
Magda na kartce wypisuje: po lewej stronie plusy związku z Marcinem, po prawej minusy. Plusy; cudowny seks, życie pełne wrażeń. Tego zazdroszczą jej przyjaciółki. Który facet w piątek wieczorem wsiądzie w samochód, żeby spędzić noc na plaży, a o świcie wracać 400 km do domu. Minusy: nieprzewidywalność, wieczna huśtawka. Na koniec podsumowanie. Ryzyko rozstania? Duże. – Ale już lepiej rozumiem, że to kwestia moich decyzji. Chcę mocno i intensywnie nawet jeśli krótko czy spokojnie, ale nudno? Na razie wybieram to drugie.
Kolejne spotkanie Magdy z terapeutką
„Lepiej mi. Tak po prostu mam” wyznaje Magda. Brunetka się uśmiecha: „Pani Magdo, poziom hormonów w naszym organizmie może się zmieniać. Kiedy kobieta rodzi dziecko – wzrasta poziom estrogenu. Potrzebujemy mężczyzny, który się nami zaopiekuje, zapewni poczucie bezpieczeństwa. W tym czasie wiele związków Badaczy się rozpada. Bo on chce się wciąż bawić, a ona potrzebuje już czegoś innego. Z kolei leki antydepresyjne podnoszą poziom serotoniny, która łagodzi lęk, uspokaja więc nawet Badacza. Wtedy też wybieramy inaczej.
Magda: – Miałam jeden spokojny związek – wspomina. – Z Adamem związałam się krótko po tym, jak z dnia zostawił mnie facet. Załamałam się, nie wychodziłam z domu, lekarz rodzinny przepisał mi serotax. I rzeczywiście, podobali mi się wtedy inni mężczyźni. Kiedyś nie zwróciłabym uwagi na kogoś, kto jest poukładany, przynosi mi co rano śniadanie, wakacje planuje z rocznym wyprzedzeniem. Ale byliśmy ze sobą ponad dwa lata. Zostawiłam Adama dzień po poznaniu Marcina. Kasprowy Wierch, środek zimy. Przypadkiem jechaliśmy razem wyciągiem. Na górze powiedział, że jestem miłością jego życia, tej samej nocy się kochaliśmy. Rano napisałam do Adama SMS-a: „To koniec. Zakochałam się”. Wtedy już nie brałam proszków. Myślałam: przy Adamie „wylizywałam” rany, teraz mogę znów żyć po swojemu.
A teraz sama nie wiem. Może naprawdę podwyższony poziom serotoniny tak na mnie podziałał. Rzeczywiście, nie miałam wtedy potrzeby zmian, ryzyka. Adam pierwszy raz pocałował mnie po trzech miesiącach, wcześniej chodziliśmy tylko do kina i na wystawy. Normalnie umarłabym z nudów. Dla mnie miłość to wybuch, trzęsienie ziemi. Ale wtedy nawet w pracy byłam spokojniejsza.
Naczynia równo poukładane, obrus na stole. Na meblach, jak zawsze, ani odrobiny kurzu. W wazonie kwiaty, muzyka w tle. Niedziela w domu Ewy i Kuby, przyjaciół Magdy. Ciepło, miło i zawsze tak samo.
– Kiedyś nie potrafiłam zrozumieć, jak oni mogą tak żyć. Od liceum razem. Po przeczytaniu Fisher pomyślałam. „To typowi Budowniczy”. Tradycjonaliści, konserwatyści, trochę – choć ich lubię – nudziarze, kochający robić plany i żyć według harmonogramu. Sprzeczka z Marcinem w ich towarzystwie? Było mi wstyd, czułam, że jesteśmy nienormalni, a oni wspaniali. Tacy dla siebie dobrzy, czuli. Dziś nie czuję się winna, gdy kłócę się w ich spokojnym domu z Marcinem o to, kto będzie prowadził. „Przepraszam, my tak mamy” – mówię z uśmiechem po pięciu minutach. Potem nadchodzi weekend, Marcin kupuje bilety do Barcelony, oni siedzą w domu. Coś za coś.
Czy wyobrażam sobie, że spędzę z Marcinem życie, że będzie ojcem moich dzieci? Nie wiem. Odkąd jestem bardziej świadoma siebie, więcej rzeczy puszczam. Nie planuję. Nie trzymam się go kurczowo, wiem, że to nie ma sensu. Gdy on się pakuje, zaciskam zęby i nie błagam by został, nie krzyczę. „To tylko mechanizm” powtarzam. I jeszcze: „Takie życie to mój wybór” Ale być może nadejdzie moment, gdy je kompletnie zmienię.
