Chyba jeszcze nigdy wcześniej w historii ludzkości nie byliśmy tak skupieni na zdrowym odżywianiu i jednocześnie tak od niego dalecy. Bo wiedza i świadomość – choć są najważniejsze, nie wycierają jak gumka myszka trudności i barier. Dziś niezwykle trudno dostarczyć organizmowi w samej żywności pełnego zestawu niezbędnych witamin, mikro- i makro-elementów. Czasem to wręcz niewykonalne zadanie. Jeśli do tego dodamy choroby cywilizacyjne i różne „mody” na zdrowie, sposób odżywiania i życia – warto na chwilę się zatrzymać i zrobić dietetyczny rachunek sumienia.
Jak działa witamina B12?
Ta witamina bierze udział w przemianie węglowodanowej, białkowej, tłuszczowej. Uczestniczy również w wielu kluczowych procesach ludzkiego ciała. Jest niezbędna do wytwarzania czerwonych krwinek, umożliwia syntezę komórkową – szczególnie szpiku kostnego, odpowiada za funkcjonowanie układu nerwowego, równowagę psychiczną, pobudza apetyt.
Kobalamina [wit. B12 – przyp.red.] warunkuje ponadto syntezę RNA i DNA, można więc śmiało powiedzieć, że to jedna z chemicznych „podwalin” i warunków koniecznych dla naszego szeroko rozumianego zdrowia. Sprawa jest naprawdę prosta: bez zapewnienia odpowiedniej ilości witaminy B12, praktycznie większość funkcji naszego organizmu odczuje jakieś przykre skutki. Co ciekawe dla tej witaminy nie odnotowano tzw. możliwości przedawkowania i negatywnych skutków suplementacji (pisma medyczne przywołują jedynie przypadki reakcji alergicznej na długotrwałe przyjmowanie wysokich dawek).
Kto jest narażony na jej niedobory?
Źródłem witaminy B12 są produkty zwierzęce, głównie mięso i jego przetwory. Coraz większą grupą osób, które są szczególnie narażone na niedobory tego składnika są weganie i wegetarianie (przede wszystkim jednak osoby na diecie wegańskiej, która oprócz mięsa odrzuca wszelkie produkty pochodzenia zwierzęcego). Osoby starsze lub bardzo aktywne również często borykają się niedostatkiem witaminy B12. Wszyscy zaniedbujący zbilansowaną i zdrową dietę, ale również osoby przewlekle chorujące na dolegliwości układu pokarmowego, przyjmujące długotrwale niektóre leki.
Tak naprawdę większość z nas posiada taki deficyt – według badań, w Europie to aż 40% populacji. Nic dziwnego, styl życia i jakość globalnego pożywienia skutecznie uniemożliwia matce naturze regulację wszystkich potrzeb drogą pokarmową.
B12 oddziaływuje na układ kostny, więc w przypadku jej niedoborów należy mieć na szczególnym względzie kobiety w okresie przekwitania (kiedy to dochodzi do utraty masy kostnej i w efekcie często do wstąpienia osteoporozy) oraz dzieci w okresie intensywnego wzrostu.
Grupą narażoną na niedobór witaminy B12 są również osoby nadużywające alkoholu.
Jak objawia się niedobór i czy jest groźny?
Niedobór tej witaminy może być niebezpieczny dla zdrowia. Przede wszystkim B12 kojarzymy z szeroko pojętą anemią.
„Niedobór witaminy B12 może powodować m.in.:
– zaburzenia w układzie krwionośnym, wywołując: niedokrwistość złośliwą, niedokrwistość megaloblastyczną
– zaburzenia w układzie nerwowym
– zmiany zwyrodnieniowe błony śluzowej żołądka i zaburzeń we wchłanianiu
– hiperhomocysteinemię”.*
Oprócz tego jej brak może przyczyniać się do stworzenia warunków idealnych dla miażdżycy. Warto bowiem wspomnieć, że witamina B12 przyjmowana w towarzystwie kwasu foliowego oraz swojej kuzynki – witaminy B6, zapobiega gromadzeniu się homocysteiny, odpowiedzialnej za tworzenie się blaszki miażdżycowej w naczyniach krwionośnych.
Objawy ogólne w niedoborze witaminy B12:
– objawy hematologiczne (spowodowane zaburzeniem wytwarzania czerwonych krwinek)
– objawy neurologiczne (drżenia, drgawki, mrowienia, zaburzenia równowagi oraz pamięci i trudność w koncentracji)
– objawy ze strony układu pokarmowego (uczucie pieczenia w jamie ustnej, zaburzenia smaku, stany zapalne jamy ustnej oraz języka)
– objawy psychiczne (zaburzenia depresyjne, stany lękowe, urojenia)
Konsekwencje zdrowotne niedoboru witaminy B12:
– anemia,
– biegunki
– stany depresyjne
– rozdrażnienie i podirytowanie
– ciągłe zmęczenie
– depresja
– zaburzenia mowy w postaci jąkania
– zaburzenia wzrostu
– problemy z koncentracją, a w odległej konsekwencji Choroba Alzheimera
– zaburzenia neurologiczne
Gdzie ją znaleźć?
Przede wszystkim w produktach spożywczych pochodzenia zwierzęcego. Optymistyczny jest fakt, że suplementacja jest niekłopotliwa i praktycznie nie niesie za sobą żadnych ograniczeń.
Tabela 1. na podstawie *mp.pl
Wskazania do suplementacji witaminy B12:
– wiek >50 roku życia – ze względu na pogarszające się wraz z wiekiem wchłanianie jej z pożywienia,
– dieta wegetariańska / wegańska – ze względu na wykluczenie / ograniczenie spożycia produktów zwierzęcych, będących źródłem witamin B12,
– podwyższony poziomem homocysteiny,
– dolegliwości układu pokarmowego: celiakia, choroba Crohna, zapalenie błon śluzowych żołądka, jelit, itp.
– przyjmowanie leków ograniczających wydzielanie kwasu żołądkowego,
– przyjmowanie metforminy przy cukrzycy,
– operacja pod narkozą, gdyż niszczy ona witaminę B12,
– uprawianie sportu – zwiększone przemiany energetyczne, w których witamina B12 bierze udział.
Źródło: *mp.pl,
