Nowotwory wzbudzają uzasadniony lęk i obawę. Trudne do leczenia choroby nowotworowe, mogą pojawić się u osób różnej płci i w różnym wieku. Tu nie ma reguły i nie zawsze można się uchronić przed zachorowaniem. Tym bardziej trzeba mieć świadomość, które z objawów powinny szczególnie zwracać uwagę na to, że coś niedobrego dzieje się w organizmie.
Kobiety szczególnie obawiają się nowotworów piersi i dróg rodnych, nie bez przyczyny. Rak jajnika jest w skali świata trzecim pod względem częstości występowania nowotworem narządów rodnych kobiety, po raku szyjki macicy i trzonu macicy. W przypadku raka jajnika szczyt zachorowań przypada po 65. roku życia, a statystyki osób chorujących są zatrważające — w Polsce w 2010 r. zapadło nań 3587 kobiet, a umarło 2574. Był czwartą przyczyną zgonów na nowotwory, po raku piersi, płuca i jelita grubego. Należy mieć świadomość faktu, że liczba zachorowań powoli, ale systematycznie się zwiększa, dlatego należy mówić o wczesnym rozpoznaniu tego nowotworu.
Rozwój raka jajnika
W tym przypadku nowotwór atakuje jajniki, produkujące szereg hormonów, z których głównym jest estradiol, odpowiedzialny za rozwój wszystkich żeńskich cech organizmu. Jajnik jest zbudowanych z wielu typów komórek, które mogą dać początek dwóm typom nowotworu złośliwego:
- I typ — rozwija się na podłożu łagodnych nowotworów jajnika lub nowotworów o granicznej złośliwości, rośnie w postaci wyraźnego guza w jajniku. Po jakimś czasie rozprzestrzenia się w jamie otrzewnowej, najczęściej wykrywa się go w I i II stopniu zaawansowania.
- II typ — częstszy, złośliwy nowotwór jajnika, rzadko obserwuje się wyraźny guz w jajniku, a choroba szybko rozprzestrzenia się po jamie otrzewnowej. Najczęściej wykrywalny dopiero w III i IV stopniu zaawansowania, trudny do leczenia.
Jajniki leżą swobodnie w jamie brzusznej, w związku z czym komórki nowotworowe łatwiej rozprzestrzeniają się na sąsiadujące narządy, dając przerzuty.
Objawy raka jajnika
Dziewięć na dziesięć kobiet nie potrafi wymienić większości objawów tego nowotworu, a jedynie 1/3 kobiet rozpoznaje główne objawy raka jajnika. To jednocześnie przerażające, jak i trochę możliwe do zrozumienia — ta choroba jest trudna do zdiagnozowania, z powodu nieswoistych objawów, które w początkowym stadium choroby są niejasne i rzadko łączone z tym nowotworem. Sytuację pogarsza fakt, że nie ma jednego typu nowotworu, ale wyróżnia się ponad 25 głównych typów nowotworów jajnika.
Te sygnały powinny skłaniać do kontaktu z lekarzem:
- najczęstszym objawem nowotworu jajnika jest wodobrzusze (występuje u 30% chorych),
- uczucie ciężkości w jamie brzusznej, choć często występują bóle o nietypowej lokalizacji dla narządu rodnego,
- nerwobóle ud, okolicy kulszowej lub pachwinowej,
- uczucie nagłego parcia na mocz,
- zaparcia,
- okresowo bolesne stosunki płciowe,
- nieprawidłowe krwawienia z dróg rodnych,
- mogą pojawić się wzdęcia, niestrawność, selektywna nietolerancja pokarmów, nudności, wymioty, brak łaknienia oraz trudności w oddawaniu stolca.
Niestety, objawy te mogą pojawić się dopiero w zaawansowanych stadiach choroby, wcześniej rak jajnika zazwyczaj nie daje żadnych sygnałów.
Fot. iStock /Cara-Foto
Wykrywanie raka jajnika
Nie ma skutecznych badań profilaktycznych umożliwiających wykrycie wczesnego raka jajnika, ale najlepszym sposobem kontroli jajników jest USG przezpochwowe, podczas którego można dostrzec ewentualne guzy. Ponadto można wykonać także:
- ocenę stężenia markerów raka jajnika we krwi (CA-125 i HE-4),
- tomografia komputerowa oraz rezonans magnetyczny, jako uzupełnienie badania USG w kierunku raka jajnika.
Czynniki ryzyka rozwoju choroby
Czynniki ryzyka rozwoju nowotworu jajnika nie są do końca poznane. Najczęściej wymienia się wśród nich:
- dietę ubogą w błonnik i witaminy,
- wysoki wzrost i duża masa ciała,
- długotrwała ekspozycja na talk,
- niepłodność,
- nosicielstwo wadliwych genów — dwudziestokrotnie zwiększa się ryzyko u nosicielek wrodzonej mutacji genu BRCA1.
Natomiast zmniejszać ryzyko mogą czynniki hamujące owulację:
- przyjmowanie tabletek antykoncepcyjnych,
- duża liczba ciąż,
- karmienie piersią,
- a także resekcja jajników u kobiet z mutacjami genu BRCA1.
Leczenie raka jajnika
Leczenie tego typu nowotworu zależy od zindywidualizowanego podejścia do konkretnej pacjentki. Najważniejszą metodą leczenia jest operacja, mająca na celu usunięcie maksymalnej ilości tkanki nowotworowej. Równie ważna jest chemioterapia, polegająca na przyjmowaniu leku niszczącego komórki nowotworowe. Marginalne znaczenie ma natomiast radioterapia, którą stosuje się jako leczenie paliatywne, łagodzące dolegliwości.
Nowotwór jest trudny w całkowitym wyleczeniu, a w około ¾ przypadków, nawraca. Z tego powodu tak ważne jest wczesne wykrywanie raka jajników, które w I i II stadium choroby (rak ograniczony tylko do miednicy mniejszej) pozwala wyleczyć 75% kobiet. Stopnie III i IV zmniejszają szansę na przeżycie 5 lat do 30–50%.
źródło: www.womanandhome.com, onkologia.mp.pl, www.zwrotnikraka.pl
