Kawa ziarnista to nic innego jak całe pestki owocu kawowca. Powstaje z niej aromatyczny i pobudzający napój, bez którego wielu nie potrafi sobie wyobrazić dnia. Wielbiciele chwalą ją za głęboki smak i aromat, który — jak podkreślają — zdecydowanie przewyższa walory kawy mielonej lub rozpuszczalnej. Jakie gatunki kawy ziarnistej uznane są za najbardziej szlachetne?
Kawa ziarnista — dlaczego warto ją wybrać?
Kawa ziarnista pozyskiwana jest z kawowca. Jest to drzewo dorastające w naturalnym środowisku do wysokości około 10 metrów. Rozróżniono aż pięćset gatunków tego drzewa, ale tylko trzy uznawane są za szczególnie wartościowe (Arabika, Robusta, Liberika). Ziarna kawowca wykształcają się z białych kwiatów pojawiających się na drzewie. W owocach o podłużnym kształcie zazwyczaj wzrastają po dwa ziarna, które są zbierane, a następnie palone. Na koniec zapakowane odpowiednio dostępne są w sprzedaży.
Fot. iStock/kawa ziarnista
Kawa ziarnista z tego względu jest zazwyczaj droższa, niż kawa mielona. Na smak konkretnej kawy ziarnistej składa się kilka czynników — rodzaj kawowca, rodzaj gleby, ilość słońca, a także sam sposób przetwarzania ziaren. Za najbardziej wartościowe uznaje się kawy o całych ziarnach, o podobnej wielkości i kolorze. To pozwala zobaczyć, jakiej jakości ziarna trafiają do ekspresu. W kawie mielonej tej pewności nie ma, można jedynie zaufać producentowi w jego deklaracji jakości poszczególnych kaw mielonych. Zasada jest tu jedna — im świeższe i na bieżąco mielone przed zaparzeniem ziarna, tym lepszy smak i aromat będzie miała kawa ziarnista.
Warto także przypomnieć, że picie kawy, niezależnie od pochodzenia ziaren, może przynieść wiele dobrego. Ziarna zawierają wapń, potas i magnez, są także niskokaloryczne. Kawa zawiera antyoksynadanty, które zwalczają wolne rodniki, chronią przed nowotworami, pomagając detoksykować organizm. Kawa jest niezastąpiona, kiedy potrzeba szybkiego pobudzenia. Obecne w niej kofeina, teofilina i teobromina usprawniają procesy myślowe, pobudzają umysł, zwiększają koncentrację i wspierają pamięć krótkotrwałą. Te same substancje obniżają ryzyko wystąpienia choroby Parkinsona i Alzheimera. Sama kofeina przyspiesza przemiany materii, oraz wpływa na szybsze spalanie tłuszczów.
Fot. iStock
Kawa ziarnista — rodzaje kawy
Kawa Arabika
To gatunek kawy, który określono mianem najbardziej szlachetnego. Ziarna Arabiki pozwalają uzyskać napar delikatny w smaku – nieco słodkawy. W zależności od regionu uprawy można w niej wyczuć odmienne nuty smakowe. Arabika pochodząca z Afryki ma delikatny, nieco cytrusowy posmak. Ziarna pozyskiwane z upraw w Ameryce Południowej i Środkowej są bardziej orzechowe lub czekoladowe w smaku. Kawa ziarnista tej odmiany pochodząca z Indonezji, jest w smaku znacznie cięższa, bardziej ziemista.
Arabika to zdecydowanie delikatna, wysublimowana kawa, w której znajduje się nawet dwa razy mniej kofeiny, niż w innych odmianach (od 0,9 do 2,0%). Jej szlachetny smak i fakt, że jest trudniejsza w uprawie, bardziej podatna na choroby, z dużych plantacji Arabiki pozyskuje się mniej ziaren, niż w przypadku innych kaw. To z kolei przekłada się na jej wyższą cenę.
Fot. iStock/kawa
Ziarnista kawa Arabika ma kilka odmian, które są szczególnie lubiane:
Mocca – uprawiana głównie w Etopii. Posiada intensywny posmak czekolady.
Bourbon – charakteryzuje się lekko kwaskowatym posmakiem z orzechowym aromatem. Idealnie nadaje się na espresso i do kawowych deserów.
Maragogype – kawa ziarnista o delikatnym smaku, uprawia się ją głównie w Meksyku.
Typica – ten gatunek kawy uprawia się głównie na Jamajce. Doskonale sprawdza się w espresso.
Mundo Novo – jest to mieszkanka odmian – Typica i Bourbon. Ta kawa ma charakteryzuje się intensywnym i wyrazistym smakiem. Znakomicie pasuje do kawy latte.
Fot. iStock/ kawa ziarnista
Kawa Robusta
Robusta to kawa ziarnista o intensywnym smaku, niekiedy gorzkawym, wręcz korzennym, drzewnym. Zawiera ona więcej kofeiny niż Arabika, średnia zawartość to około 2,7%. To sprawia, że kawosze często dzielą się na dwa „obozy” – jedni pijają jedynie mocną Robustę, a inni stawiają wyżej delikatną Arabikę. Ponieważ ta odmiana daje bardziej obfite plony, łatwiej jest pozyskać ziarna kawy, a więc cena jest niższa w porównaniu do Arabiki. Robustę często stosuje się do mieszanek kaw. Dzieje się tak ze względu na zawartość kofeiny i bardziej zdecydowany smak. Wykorzystuje się ją także do produkcji kawy rozpuszczalnej.
Kawa Liberica
Liberica to gatunek kawy, która przede wszystkim znajduje zastosowanie jako kawa rozpuszczalna. Jest najmniej szlachetną z odmian kaw, ma najmniej aromatu, ale że jest odporna na szkodniki i daje wysokie plony, jest ceniona. Uprawia się ją głównie w Cejlonie, na Madagaskarze, na Jawie i w Afryce.
Kawa ziarnista — jak przechowywać, by zachowała świeżość?
Nawet najlepsza kawa ziarnista nieodpowiednio przechowywana straci swoje walory smakowe i zapachowe. Konieczne jest przesypanie ziarnek z oryginalnego opakowania do szczelnie zamykanego szklanego pojemnika. Metalowe opakowania mogą wpływać na smak i aromat przechowywanej w nich kawy. Pojemnik należy trzymać zamknięty w szafce, w suchym miejscu. Do przechowywania kawy najlepiej nadają się szklane pojemniki. Mielić kawę ziarnistą należy tuż przed zaparzeniem, by była najsmaczniejsza.
