Rak jądra jest chorobą, o której nie mówiło się dotychczas tak wiele, jak o innych rodzajach nowotworów. Tymczasem to realny problem, który dotyka coraz więcej młodych mężczyzn. Wiedza jest konieczna, by zmniejszyć ryzyko zachorowania. Warto wiedzieć, czym jest rak jądra, jakie objawy powoduje i w jaki sposób można go leczyć?
Rak jądra — co to za choroba?
Rak jądra wywodzi się z komórek jąder, czyli męskich narządów płciowych. Zadaniem jąder jest produkcja plemników oraz wytwarzanie testosteronu (hormonu płciowego).
Na tę chorobę w przeważającej większości zapadają mężczyźni w wieku 15–45 lat. Rak jądra jest najczęstszym nowotworem złośliwym u mężczyzn w przedziale wiekowym od 20 do 44 lat. Ogólnie nowotwór jądra stanowi około 1% ogółu nowotworów złośliwych występujących u nich. Co więcej, zachorowalność na ten nowotwór w ciągu ostatnich 30 lat wzrosła ponad 3-krotnie. Według statystyk rocznie w Polsce zapada na niego ok. 1000 mężczyzn, z czego ok. 100 umiera. Nowotwór jądra ma skłonność do występowania obustronnego.
Fot. iStock
Wśród nowotworów jądra wyróżnia się:
- nasieniaki – stanowią 40% wszystkich przypadków raka, wywodzą się one z komórek produkujących plemniki;
- nienasieniaki – stanowią 60% zdiagnozowanych przypadków, zaliczają się do nich m.in.: rak zarodkowy, kosmówczak, potworniak.
Istnieją czynniki, które mogą zwiększać ryzyko rozwoju raka jądra. Należą do nich:
- wcześniejszy nowotwór w drugim jądrze — zwiększa ryzyko nowego zachorowania 500-krotnie;
- wnętrostwo (niezstąpienie jąder) — ryzyko nowego zachorowania wzrasta 20 – 40-krotnie;
- nowotwór jądra w rodzinie (szczególnie gdy wystąpił on u ojca lub brata);
- zaburzenia rozwojowe jądra;
- zespół Klinefeltera;
- hipogonadyzm.
Wpływ wpływu urazów mechanicznych i czynników środowiskowych na rozwój raka jądra nie został udowodniony.
Rak jądra — objawy
Najczęstsze objawy, jakie daje rak jądra to:
- niebolesne powiększenie jądra — może mu towarzyszyć zaczerwienienie skóry moszny;
- istnienie niebolesnej masy, której nie można oddzielić od jądra;
- może pojawić się także uczucie ciężaru w mosznie;
- powiększenie moszny, które szybko narasta na skutek gromadzenia się płynu;
- ból i dyskomfort odczuwalny w obrębie moszny.
Po zaobserwowaniu u siebie choćby jednego z takich symptomów mężczyzna powinien zgłosić się na kontrolę do urologa.
Fot. iStock
Rak jądra — przerzuty i ich objawy
W wielu przypadkach dzieje się tak, że dopiero objawy płynące z przerzutów dają sygnał, że coś złego dzieje się w organizmie. Rak jądra może dawać przerzuty np. do węzłów chłonnych, kości, wątroby, płuc, mózgu. Niekiedy nie występują objawy ze strony płuc, a narządów lub węzłów chłonnych zajętych przez nowotwór. W związku z tym może pojawić się np.: ból brzucha, ból pleców, krwioplucie, guz wyczuwalny w okolicy nadobojczykowej, powiększone węzły chłonne, czy obustronne powiększenie piersi u mężczyzn.
Rak jądra — diagnostyka
Aby rozpoznać chorobę, jaką jest rak jądra, należy poddać się wskazanym badaniom:
- USG jąder;
- oznaczenie stężenia w surowicy AFP, podjednostki beta hCG, LDH – markerów nowotworowych;
- badanie histopatologiczne usuniętego jądra.
Aby określić stopień zaawansowania i rokowania, należy posłużyć się następującymi badaniami:
- tomografia komputerowa jamy brzusznej, miednicy i klatki piersiowej
- tomografia komputerowa lub rezonans magnetyczny mózgu – jeśli zachodzi ryzyko przerzutów do ośrodkowego układu nerwowego, oraz w trzecim stopniu zaawansowania klinicznego.
Rak jądra — leczenie i rokowania
Podstawą leczenia w przypadku raka jądra jest chirurgiczne wycięcie jądra wraz z powrózkiem nasiennym. Po wycięciu jądra przeprowadza się badanie histologiczne, dzięki któremu można ocenić typ choroby i określić rodzaj dalszego leczenia. Następnie, co zależy od typu i stopnia zaawansowania choroby, pacjentowi proponuje się leczenie z użyciem chemioterapii i/lub napromieniania. Niekiedy trzeba także wyciąć pozostałości zajętych przez chorobę węzłów chłonnych zaotrzewnowych.
Ważne jest przy tym, by mężczyzna planujący potomstwo zabezpieczył nasienie w banku nasienia, ponieważ leczenie raka jądra może spowodować trwałą bezpłodność.
Rak jądra ma dobre rokowania przy wcześnie wdrożonym i odpowiednio dobranym leczeniu. Wykrycie guza jądra na wczesnym etapie zaawansowania zwiększa skuteczność terapii.
Fot. iStock
Rak jądra — rokowania w przypadku nasieniaków:
- Dobre rokowanie dotyczy 90% chorych – szansa na 5-letnie przeżycie wynosi ponad 85%;
- Średnie rokowanie obejmuje 10% chorych – szansa na 5-letnie przeżycie wynosi 70%.
Rak jądra – rokowania w przypadku nienasieniaków:
- Dobre rokowanie – 5- letnie przeżycie wynosi 92 %;
- Średnie rokowanie – 5-letnie przeżycie wynosi 80%;
- Złe rokowanie – 5-letnie przeżycie wynosi 72 %.
Rak jądra może nawrócić długi czas po zakończeniu leczenia w drugim jądrze lub w innej okolicy ciała. Po zakończeniu leczenia należy stosować się do zaleceń lekarskich i stawiać się na badania kontrolne zalecane przez lekarza.
Samobadanie — profilaktyka raka jąder
Specjaliści zalecają w ramach profilaktyki raka jąder wykonywanie raz w miesiącu samobadania. Najlepiej badanie przeprowadzić podczas ciepłej kąpieli lub pod prysznicem, w rozluźnieniu. Samobadanie polega na przetaczaniu jądra pomiędzy kciukiem a palcem wskazującym od górnego do dolnego bieguna. Jeśli podczas badania coś wzbudzi wątpliwość (zwykle twardy, niebolesny guz obejmujący część lub całe jądro), należy bezzwłocznie skonsultować się z lekarzem.
źródło: www.onkonet.pl,zwrotnikraka.pl,www.mp.pl
