5. miesiąc ciąży to okres od 18. do 22. tygodnia ciąży. W potocznym języku nazywany jest on półmetkiem ciąży. Zmiany zachodzące w tym czasie dotyczą głównie dziecka – to w 5. miesiącu ciąży rozwijają się zmysły: smaku, dotyku, słuchu i powonienia. O tym, jak rozwija się malec w łonie mamy, jakie zmiany odczuwa mama w piątym miesiącu ciąży, opowiada Monika Wójcik, położna i ambasadorka kampanii „Położna na medal”.
Pierwsze ruchy dziecka
W tym czasie najbardziej charakterystyczne jest to, że prawdopodobnie poczujesz pierwsze ruchy dziecka. W literaturze można znaleźć, że kobiety, które zostaną po raz pierwszy mamami, ruchy te odczują ok. 20 tygodnia, a kobiety których to już jest kolejna ciąża – ok. 18 tygodnia, choć skłonna jestem uwierzyć, że niektóre kobiety odczuwają je znacznie wcześniej. Odczucie pierwszych ruchów płodu będzie na pewno niezwykłym przeżyciem zarówno dla kobiety w ciąży, jak i dla jej partnera.
Jak rozwija się dziecko w 5 miesiącu ciąży?
Jego wzrost troszkę zwalnia. Na główce zaczynają rosnąć włosy, pojawiają się brwi i białawe rzęsy, ciało zaczyna pokrywać meszek płodowy tzw. lanugo. Powieki ma nadal zamknięte, ale potrafi już ruszać gałkami ocznymi. W 20 tygodniu jego rozwoju skóra pokryta zostaje przez maź płodową – taką specjalną, ochronną wydzielinę gruczołów łojowych, zmieszaną ze złuszczonymi komórkami naskórka. W tym czasie powstaje bardzo ważna tkanka tłuszczowa brunatna, która umieszczona jest w okolicy karku, a także za mostkiem i w okolicy okołonerkowej. Ma ona bardzo duże znaczenie w późniejszym procesie utrzymywania prawidłowej temperatury ciała przez dziecko. Zaczyna ono poznawać smaki, ponieważ kubki smakowe są dobrze ukształtowane, a w obrębie dziąseł rozwijają się zęby. Pojawiają się brodawki sutkowe, a zewnętrzne narządy płciowe są już dobrze widoczne, tak, że można już prawie w 100% określić poprzez badanie USG płeć dziecka. Rozwijają się małżowiny uszne i kostki słuchowe w uchu środkowym, dzięki czemu malec zaczyna słyszeć dźwięki dochodzące z otoczenia. Bardzo dobrze rozpoznaje odgłosy, szczególnie głos mamy. Kończyny się wydłużają i dziecko wykonuje nimi intensywne ruchy, które zaczynasz odczuwać lub nawet mogą być widoczne dla oka – Twój brzuch faluje. Początkowo mogą być one odczuwalne jako delikatne muskanie, ale z czasem staną się znacznie wyraźniejsze. Wasz „rozrabiak” może już w tym czasie mieć 25cm wzrostu i ważyć 460g.
Rada dla mam
Ponieważ właśnie w 5. miesiącu ciąży twoje dziecko zaczyna słyszeć, postaraj się z nim jak najczęściej rozmawiać lub śpiewaj mu kołysanki, czytaj bajki i wierszyki. Na podstawie reakcji płodu badacze stwierdzili, że to właśnie głos mamy jest ulubionym dźwiękiem nienarodzonego malca. Mówiąc do niego ciepłym, spokojnym tonem, nawiążesz z nim pierwszy kontakt, sprawisz mu radość, zapewnisz poczucie bezpieczeństwa Możesz włączyć w takie działania również przyszłego tatę. Może on również rozmawiać z dzieckiem. To dobry sposób na wzajemne poznanie się, a także korzystna stymulacja neurologiczna.
Jakie zmiany zachodzą w ciele kobiety w 5. miesiącu ciąży?
Mogą wystąpić lekkie bóle podbrzusza wynikające z rozciągania więzadeł podtrzymujących ciężarną macicę. Jej dno zaczyna sięgać już po pępek. Po 20 tygodniu ciąży możesz także zacząć obserwować niewielkie napinania się podbrzusza – są to skurcze Braxtona-Hicksa, które powiększają macicę odpowiednio do rozwijającego się dziecka. Skurcze te nie powinny być odczuwalne przez Ciebie jako bolesne. Przy zbyt częstym napinaniu się brzucha i towarzyszącym mu bólu lub „ciągnieniu” powinnaś skonsultować się z lekarzem. Często w tym miesiącu pojawia się zmiana pigmentacji na skórze twarzy (piegi stają się bardziej widoczne) oraz brzucha – taka charakterystyczna linia przebiegająca od spojenia łonowego w górę, aż do pępka lub trochę wyżej. Możesz miewać skurcze nóg, niewielkie obrzęki kostek, krwawienie z dziąseł, a także z nosa. Zmiany hormonalne mogą wywoływać irytujące Cię roztargnienie i kłopoty z koncentracją. Warto wiedzieć, że jest to zjawisko przejściowe. Gorszy nastrój może być związany także z napięciem emocjonalnym spowodowanym nadchodzącą zmianą. Ty i Twój partner zostaniecie rodzicami. Wielu mężczyzn na tym etapie uświadamia sobie, że „to się dzieje naprawdę”, szczególnie kiedy zobaczą dziecko przy badaniu USG.
Fot. Materiały prasowe
Czas ten to także początek intensywnego nawiązywania kontaktu z dzieckiem. W pierwszym trymestrze Twój brzuch był jeszcze płaski, nie czułaś ruchów płodu. Teraz je odczuwasz, a po powiększającym się brzuchu widzisz, jak dziecko rośnie. Zaczynasz mu śpiewać, toczysz z nim rozmowy, dotykasz miejsca, gdzie poczułaś kopnięcia. W te zabawy włącza się także partner, dla którego do tej pory Twój odmienny stan był totalną abstrakcją.
Teraz malec najbardziej lubi kiedy się poruszasz, bo powoduje to kołysanie go. Natomiast w nocy, kiedy ty spisz, często może się zdarzyć, że malec zaczyna swoją aktywność. Na razie będzie Wam jeszcze trudno zgrać rytm dnia i nocy.
Staraj się jak najwięcej odpoczywać. Jeśli nie zrezygnowałaś z pracy, pamiętaj, by robić sobie często przerwy. Nie służy Ci teraz zarówno praca siedząca, jak i stojąca. Odpoczywaj spacerując, albo usiądź wygodnie z podniesionymi nogami
USG połówkowe
Jednym z najważniejszych badań, które zostanie Ci wykonane w tym miesiącu jest tzw. USG połówkowe. Specjaliści zalecają, aby było ono wykonywane pomiędzy 18 a 26 tygodniem ciąży. Wcześniejsze wykonywanie badania mija się nieco z celem, ponieważ maluszek jest zbyt mały, by móc wszystko zaobserwować. Warto dodać, że bardzo istotna jest tutaj też budowa ciała mamy. Jeżeli kobieta jest bardzo szczupła to, rzeczywiście, w 18 tygodniu można u 250g dzieciątka ocenić już wszystkie struktury obowiązkowe w tym badaniu. Lecz jeżeli kobieta ma BMI około 30 – to będzie to bardzo utrudnione i nie do końca dokładne. Z uwagi na kwestie prawne badanie dobrze jest wykonać do około 22 tygodnia ciąży. W razie wykrycia ciężkich wad genetycznych czy nieodwracalnych uszkodzeń płodu, do 22-24 tygodnia można- wg wciąż obowiązującego prawa w Polce- przerwać ciążę. Podczas USG ginekolog wykona w pierwszej kolejności standardowe pomiary dotyczące maluszka, czyli wykona tzw. biometrię płodu. Określi rozmiar i wagę dziecka, a także sprawdzi położenie łożyska oraz ilość wód płodowych. Zmierzy także jaka jest szerokość i obwód główki, obwód brzuszka, długość kości udowej i długość kości ramiennej. Dodatkowo zbada stan Twojej szyjki macicy. Ponadto w czasie tego badania zostanie oceniona dokładnie anatomia dziecka, by sprawdzić czy występują w niej jakieś nieprawidłowości.
Położna na Medal to prowadzona od 2014 roku kampania społeczno-edukacyjna zwracająca uwagę na kwestie związane z koniecznością podnoszenia standardów i jakości opieki okołoporodowej w Polsce poprzez edukację i promocję dobrych praktyk. Istotną kwestią kampanii jest również podnoszenie świadomości społecznej na temat roli położnych w opiece okołoporodowej.
Jednym z kluczowych elementów kampanii jest konkurs na najlepszą położną w Polsce. Zgłoszenia do tegorocznej, piątej edycji konkursu przyjmowane są od 1 kwietnia do 31 lipca 2018 r. Głosy na nominowane położne można oddawać od 1 kwietnia do 31 grudnia 2018 roku. Oddawanie głosów odbywa się na stronie www.poloznanamedal2018.pl
Patronat honorowy nad kampanią i konkursem objęła Naczelna Rada Pielęgniarek i Położnych. Patronat merytoryczny sprawują: Polskie Towarzystwo Położnych, Fundacja Rodzić po Ludzku oraz Stowarzyszenie Dobrze Urodzeni. Mecenasem kampanii jest marka Alantan Plus.
