Ciąża i poród to jeden z najważniejszych momentów w życiu kobiety. To jednocześnie okres zachodzących wielkich zmian. Przynosi kobiecie i jej rodzinie nie tylko radość, miłość, szczęście i satysfakcję, ale również rozczarowanie, zmęczenie i wiele trudnych sytuacji. Dlatego bardzo istotne znaczenie ma odpowiednie podejście do pacjentki i nieustanny z nią kontakt. Dobra komunikacja jest bezcenna i jest najważniejszą rzeczą wpływającą na wzajemne relacje. Z doświadczenia wiem, że odgrywa ogromną rolę w każdej sytuacji dotyczącej ciąży, porodu i połogu, podkreśla Janina Frączek, laureatka ostatniej edycji konkursu “Położna na medal”.
Ciąża w życiu kobiety zmienia całe dotychczasowe życie. Niejednokrotnie wymusza nowe zachowania i oczekiwania. Kiedy dotyczy to kobiety oczekującej dziecka po raz pierwszy, bywa nawet źródłem dodatkowych problemów. Położna powinna w umiejętny sposób przeprowadzić kobietę przez ten nieznany, trudny czas.
Opiekuńczość, życzliwość, wyrozumiałość, gotowość do pomocy oraz empatyczne podejście położnej do pacjentki zminimalizuje, a w ogromnej większości zlikwiduje u niej strach, lęk, a w zamian uspokoi ją i da poczucie bezpieczeństwa i siły.
Poczucie komfortu w trakcie rozmowy trzeba wypracować. Nie ma go bez poczucia, że jest się rozumianym i że nasz rozmówca jest zaangażowany w kontakt z nami. Ważny jest spokojny, delikatny ton głosu i wzajemne patrzenie sobie w oczy. Niestety, sala porodowa jako miejsce nie kojarzy się z takimi rozmowami. Zamiast tego, kojarzy się z bólem, lękiem, stresem i jedną wielką niewiadomą. Każda kobieta coś o porodzie słyszała od mamy, siostry czy przyjaciółki. Ale to tylko teoria. W praktyce wygląda to często inaczej. Dlatego najlepszym lekarstwem na te wszystkie lęki jest dobra położna, która wytłumaczy, pocieszy i rozwieje wątpliwości. Musi umieć zmobilizować pacjentkę do pracy i wysiłku. Powinna też być mistrzynią w chwaleniu za każdy trud włożony w poród.
Kluczem w nawiązaniu skutecznej komunikacji jest to, że położna zamiast z góry zaplanowanego i udzielonego pacjentce wykładu dyskutuje z nią. To wtedy kobiety śmielej zadają pytania, mówią o swoich wątpliwościach. Taka rozmowa to najlepsza szansa na rozwianie obaw i walkę z własnymi lękami i słabościami. Położne są fachowcami, wiedzą, jak przekazać wiedzę w bardzo indywidualny, dostosowany do pacjentki sposób. Znalezienie wspólnego języka z pacjentką daje jej komfort oraz poczucie bezpieczeństwa. Ale warto pamiętać, że to, co jest oczywiste dla położnych, wcale nie jest takie oczywiste dla pacjentki.
Komunikowanie się to głównie mówienie i słuchanie. Słuchając, koncentrujemy się na tych informacjach, które są dla nas nowe, nieznane i które nas zaciekawiają. Dzięki słuchaniu umiemy lepiej i skuteczniej porozumieć się z pacjentką. Komunikować można się werbalnie lub niewerbalnie.
Komunikacja werbalna położnej opiera się na:
- wypowiadaniu odpowiednich słów
- zadawaniu pytań
- docenianiu
- umiejętnym odzwierciedleniu uczuć
- mówieniu jasno i otwarcie
- unikaniu niezrozumiałego, medycznego słownictwa
Położna podczas dialogu musi być otwarta, spokojna i uśmiechnięta. Kobieta nie może być pochopnie osądzona, oskarżona o brak umiejętności czy niewiedzę. Musi czuć pełną akceptację dla swojego sposobu myślenia, dla swoich uczuć i zachowań. Tylko wtedy, my położne możemy zdobyć jej zaufanie oraz gotowość do współpracy i do przyjęcia naszej pomocy. Dlatego, jeżeli chcemy czuć się dobrze w relacji z pacjentką powinnyśmy stosować zasadę 3P:
- Pokaż
- Poćwicz
- Pochwal
Komunikacja niewerbalna położnej to:
- gestykulacja
- mimika twarzy
- spojrzenie
- wygląd fizyczny
- kontakt wzrokowy
- pozycja ciała
- dotyk
Taka komunikacja ma często charakter nieświadomy. Stosując ją mamy ułatwiony kontakt z pacjentką, ponieważ czuje ona, że jesteśmy nią zainteresowani. Często pomaga jej to przezwyciężyć lęk i pokonać nieśmiałość. Nasze gesty, spojrzenia, postawa znacząco wpływają na odbieraną przez innych informację.
Ważnym elementem w relacji międzyludzkiej jest również kontakt fizyczny, czyli dotyk. Może on być odbierany jako wyraz bliskości. W trudnych sytuacjach dobrze jest mieć kogo przytulić, potrzymać za rękę.
Dla położnej, prawidłowy, dobry kontakt z pacjentką jest podstawowym narzędziem pracy, gdyż służy do budowania relacji, atmosfery zaufania. Z prawidłowej i skutecznej komunikacji z pacjentką wynikają same korzyści. Dotyczą one zarówno położnej jak i pacjentki.
Korzyści dla pacjentki:
większe zadowolenie z kontaktu z personelem
większa skłonność do optymizmu i wiary w siebie
łatwiejsze podporządkowanie się zaleceniom personelu
zmniejszenie się uczucia uzależnienia od innych, bezradności, smutku.
Korzyści dla położnej:
- skuteczniejsze rozwiązywanie problemów pacjentki
- większe zaufanie do personelu
- poznanie odczuć pacjentki
- uzyskanie od pacjentki dokładnych danych i dzięki temu dokładniejsze postawienie diagnozy.
Prawidłowa komunikacja między położną a pacjentką ma ogromny wpływ na lepszy kontakt matki z dzieckiem oraz na jej lepsze samopoczucie. Da jej przede wszystkim zadowolenie i uśmiech.
Poradnik Janiny Frączek, laureatki 6. edycji konkursu “Położna na medal”
“Położna na medal” to kampania społeczno-edukacyjna prowadzona od 2014 roku. Zwraca uwagę na kwestie związane z koniecznością podnoszenia standardów i jakości opieki okołoporodowej w Polsce poprzez edukację i promocję dobrych praktyk. Jej istotnym aspektem jest również podnoszenie świadomości społecznej na temat roli położnych w opiece okołoporodowej.
Jednym z kluczowych elementów kampanii jest konkurs na najlepszą położną w Polsce. Zgłoszenia do tegorocznej, szóstej edycji konkursu przyjmowane były od 1 kwietnia do 31 lipca 2020 r. Głosy na nominowane położne można było oddawać od 1 kwietnia do 31 grudnia 2020 roku. Oddawanie głosów odbywało się na stronie www.poloznanamedal.info
Patronat honorowy nad kampanią i konkursem objęła Naczelna Rada Pielęgniarek i Położnych. Patronat merytoryczny sprawują: Polskie Towarzystwo Położnych, Fundacja Rodzić po Ludzku oraz Stowarzyszenie Dobrze Urodzeni. Mecenasem kampanii jest marka Oktaseptal.
