Zdarzyło ci się kiedyś dostać cudzą złość w prezencie? Wyobraź sobie sytuację konfliktową, w której „agresor” jest oazą spokoju (przynajmniej pozornie) i swoim zachowaniem doprowadza cię do granic wytrzymałości? W twojej głowie już dawno pojawiły się obrazy rzezi (mniej lub bardziej realne), a on przecież tylko pyta: „Zdenerwowało cię to? Dlaczego cię to denerwuje? Nie rozumiem skąd ta złość…”.
Wyobraź sobie, że się kłócicie o wakacje. Ty i On. Jakiegokolwiek argumentu byś nie użyła, czy kompromisu nie zaproponowała, efekt jest ten sam. Spór wygrywa On, na jego warunkach, ale i tak z tej potyczki wychodzicie z etykietami: On-ofiara, ty-oprawca. Brzmi znajomo? Masz wrażenie, że każde twoje słowo, zostało obrócone przeciw tobie, a manipulacja rozmową doprowadziła cię do wyrzutów sumienia pomimo tego, że nie ty w niej atakowałaś?
Takich przykładów jest mnóstwo, między innymi w ten sposób objawia się postawa bierno-agresywna. Czasem padamy jej ofiarą, innym razem sami ją prezentujemy.
Bierna agresja to stan, w którym z jakiegoś powodu nie chcemy lub nie potrafimy okazać swojej złości. Pojawia się więc problem, co z takim niewygodnym bagażem emocjonalnym zrobić? Najłatwiej przenieść go na kogoś innego. Ten mechanizm może być nieświadomy, są jednak osoby, którym bierna agresja się nie zdarza, które żyją tak cały czas… i uwierzcie, w związku może się to okazać prawdziwą udręką.
Jak rozpoznać postawę bierno-agresywną?
Według klasyfikacji zaburzeń psychicznych ATP, aby stwierdzić bierną agresję, należy rozpoznać u kogoś minimum cztery kryteria opisane poniżej. Osoba bierno-agresywna:
- stawia bierny opór (w bardzo różnych sytuacjach),
- często narzeka na brak zrozumienia i niedocenienie,
- jest ponura,
- jest kłótliwa,
- bez powodu krytykuje osoby postawione wyżej w hierarchii (społecznej, ekonomicznej, zawodowej),
- jest zawistna i zazdrosna,
- bez przerwy narzeka na swój marny los i pecha,
- prezentuje dwie skrajne postawy, balansuje na granicy prowokacji i skruchy.
Kim jest bierno-agresywny parter?
Bierno-agresywny partner ma cały wachlarz technik i sposobów na to, by swoją złość sprytnie przenieść na drugą osobę.
- Zaprzeczanie. Często podświadomie przenosi na kogoś innego odpowiedzialność za swoje zachowanie, decyzje, emocje („Co ja mogłem/am zrobić/Nie miałem innego wyjścia”). Bierno-agresywni zaprzeczają tak mocno, że gotowi są walczyć o to, że czarne jest białe (i próbować to udowodnić).
- Odwlekanie. Bierno-agresywni są mistrzami w prokrastynacji. Każde odłożenie decyzji czy obowiązku w czasie ma bardzo racjonalne uzasadnienie.
- Ślepy upór. Jeszcze nie znalazło się rozwiązanie, które by bierno-agresywnemu parterowi dogodziło. W każdej propozycji jest coś nie tak, ba! każde „nie tak” jest bardzo dobrze uzasadnione.
- Niezdecydowanie. Bierno-agresywni nie cierpią deklaracji. Ich stanowisko bardzo często się zmienia.
- Ambiwalencja. To sytuacja, w której ktoś głośno zgadza się na jakiś układ/propozycję/rozwiązanie, jednocześnie manifestując całym sobą, że jest wręcz odwrotnie. Nie mówi tego, co myśli. To dobrze znana sytuacja, w której osoba bierno-agresywna obwinia partnera o kontrolę czy manipulację – podczas, gdy sama tę kontrolę przejęła.
- Niekompetencja. Jeśli podejmie się jakiś działań, wyniki mogą być „niezadowalające”. Mówiąc bardzo obrazowo, osoba bierno-agresywna „robi, żeby robić”, a nie by coś zostało zrobione.
- Świętość. Nie potrafią lub nie chcą wyrazić wprost swojej złości.
- Spóźnianie się. I to chroniczne. To cecha i oręż cichych złośników.
- Gra ofiarę. Czasem naprawdę się nią czuje. A gdy sytuacja jest trudna do obrócenia o 180 stopni, wychodzi z niej, jako zraniona oskarżeniami/złością innej osoby/ cudzymi oczekiwaniami („tak, wiem, jestem beznadziejny, naprawdę nie musisz mi tego jeszcze TY mówić…”).
- Brak niezależności. Taki partner z jednej strony obwinia o przejmowanie kontroli i dominację, z drugiej nie chce podejmować żadnych decyzji i brać za nie odpowiedzialności, ucieka przed nią. Nie odejdzie i nie porzuci, ale potrafi po mistrzowsku zgotować drugiej połówce samotność w związku.
To najbardziej popularne triki, jakie zastawia na nas bierna agresja w związkach. Aby zmienić tę postawę potrzeba sporo pracy. Przede wszystkim nad umiejętnością radzenia sobie z emocjami przez cichego złośnika.
Źródło: parkpsychologii.pl, charaktery.eu
